تحلیل رقابتی تحدید میزان عرضه در توافقات عمودی: مطالعه تطبیقی در حقوق امریکا، اتحادیه اروپا و ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: تحدید میزان عرضه یکی از مهم‌ترین ترتیبات محدودکننده غیرقیمتی در توافقات عمودی به شمار می‌رود. به موجب این نوع ترتیبات محدودکننده، بنگاه‌های بالادست محدودیت‌هایی بر مقدار محصولات قابل فروش، تحدید میزان استفاده یا تخصیص حوزه استفاده از دارایی فکری در سطوح مختلف توزیع و تولید در بازارهای محصولات، فناوری و نو‌آوری اعمال می‌کنند. این تحدیدات مظنون، واجد آثار مطلوب و ناروا برای فضای رقابت، فناوری و نوآوری هستند که همین امر ارزیابی تبعات رقابتی را با توجه به شرایط اقتصادی ایران بسیار دشوار می‌سازد و دخالت حقوق رقابت را می‌طلبد. روند ارزیابی موضوع در حقوق رقابت ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا بر اساس ضوابط روشن و تمهیدات خاص با عنایت به موازین خاص نظام مالکیت فکری صورت می‌گیرد. لیکن چارچوب رقابتی این تضییقات در حقوق ایران به ویژه در عرصه فناوری و نوآوری با توجه به مقررات ناقص، مبهم و رویه قضایی ناکارآمد، هنوز روشن نیست.
در این نوشتار تلاش است تا این پرسش اساسی پاسخ داده شود که این تحدیدات به‌مثابه یک رفتار محدودکننده عام در سه بازار محصولات، فناوری و نوآوری چه چالش‌هایی متوجه فضای رقابت و مصرف‌کنندهگان می‌کند و با چه معیاری می‌توان مصادیق رویه نامشروع را از مشروع متمایز کرد؟
 روش: این مقاله می‌کوشد تا در یک مطالعه تطبیقی در رهیافت‌های حقوق آمریکا و اتحادیه اروپا ضمن تبیین مفهوم دقیق و کارکردهای رقابتی و معیارهای ارزیابی آن‌ها به تحلیل موضع حقوق رقابت ایران بپردازد و راهکارهای حقوقی مناسب برای نظام حقوقی ایران ارائه دهد. این مقاله تلاش می‌کند تا با روشی توصیفی و تحلیلی، با مطالعه در موازین بنیادین و رهیافت‌های نظام‌های حقوقی آمریکا و اتحادیه اروپا، ضمن تبیین مفهوم تحدید عرضه در سه بازار محصولات، فناوری و نوآوری، جایگاه رقابتی این شرط در توافقات عمودی را تحلیل کند.
یافته: بررسی موضوع نشان می‌دهد سرنوشت رقابتی این رویه محدودکننده معمولاً با توجه به ساختار بازار نوآوری و فناوری، واکنش عرضه و تقاضا به تغییرات قیمتی، رفتار رقبا و نیاز مصرف‌کنندگان تعیین می‌شود. در حقوق رقابت ایران، قانون‌گذار نظر جامعی نسبت به این تحدیدات ندارد و صرفاً به صورت حصری و بدون توجه به مقتضیات خاص بازارهای فناوری و نوآوری، تحدید میزان عرضه مخل رقابت و توسط بنگاه اقتصادی مسلط به منظور تغییرات قیمتی را ممنوع اعلام کرده است.
یافته‌های حاصل از مطالعه تطبیقی حکایت از آن دارد که در دو نظام حقوقی آمریکا و اروپا، متناسب با وضعیت نوین در حوزه نوآوری و فناوری معمولاً قاعده معقولیت جهت ارزیابی این تحدیدات اعمال شده و معافیت‌هایی در نظر گرفته شده است.
 نتیجه‌گیری: علیرغم اهمیت موضوع، در حقوق ایران به طور خاص به تحدیدات میزان عرضه پرداخته نشده است. قانونگذار صرفاً به صورت حصری و بدون توجه به مقتضیات خاص بازارهای فناوری و نوآوری، تحدید میزان عرضه مخل رقابت و توسط بنگاه اقتصادی مسلط به منظور تغییرات قیمتی را ممنوع اعلام کرده است. بر همین اساس قوانین و مقررات مرتبط با ایران برای یافتن حکم مسأله و ارائه پیشنهاد بررسی شد. بنابراین اصلاح مقررات قانونی با توجه مصالح بازارهای رقابتی و مالکیت فکری و وضع معافیت‌نامه قانونی به منظور ایجاد موازنه بین حفظ رقابت در بازار و تداوم فعالیت خلاقانه پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Competitive Analysis of Supply Restrictions in Vertical Agreements: A Comparative Study in American, European Union, and Iranian Law

نویسندگان [English]

  • masumeh akbarian tabari 1
  • mirghasem jafarzadeh 2
1 Ph.D. in Private Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Associate Professor in Department of Private Law, Faculty of Law, Shahid Behehshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction: Supply restrictions represent a significant form of non-price restraint in vertical agreements. Under such arrangements, upstream firms impose limits on the quantity of products that may be sold, the extent of use, or the field of use for intellectual property across different levels of distribution and production in product, technology, and innovation markets. These restrictions are suspected of having both pro-competitive and anti-competitive effects, making a conclusive competitive assessment—particularly within Iran's specific economic context—complex and necessitating the intervention of competition law. While the legal frameworks of the United States and the European Union evaluate such restrictions against clear criteria and specific provisions that account for intellectual property standards, Iran's competitive framework for these practices remains ambiguous due to incomplete regulations and an underdeveloped jurisprudence. This article employs a comparative study of U.S. and E.U. approaches to elucidate the competitive consequences and
evaluation criteria for supply restrictions, to propose appropriate legal solutions for the Iranian legal system.
The central research questions addressed are: What challenges do these intentionally restrictive practices pose to the competitive environment and consumers in product, technology, and innovation markets? By what criteria can illegitimate applications be distinguished from legitimate ones?
 Method: Utilizing a descriptive and analytical methodology, this article examines the fundamental standards and legal approaches of the United States and the European Union. It explains the concept of supply restrictions across the three markets and analyzes the competitive implications of such clauses in vertical agreements.
 Findings: The comparative study reveals that both the U.S. and European legal systems typically apply a rule-of-reason analysis to evaluate these limitations, recognizing their potential efficiencies and granting exemptions under certain conditions. In contrast, despite the issue's importance, Iranian law lacks specific provisions for supply restrictions. The Iranian legislator does not possess a comprehensive policy; rather, it prohibits supply restrictions only when deemed detrimental to competition and implemented by a dominant economic firm, without regard for the specific requirements of technology and innovation markets.
 Conclusion: The article concludes by examining relevant Iranian laws and regulations to identify their stance on the issue. It proposes that Iran's legal framework should be amended to balance the interests of competitive markets and intellectual property rights. This can be achieved by establishing legal exemptions that maintain market competition while fostering continued creative activity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competition Law
  • Competitive Analysis
  • Supply Restrictions
  • Vertical Agreements
  • Suspect Restrictive Practices

مراجع

 حبیبا، سعیدو وکیلی مقدم، محمدحسین (1393). توافقات ضد رقابتی در روابط تولید کننده و عرضه کننده، مطالعات حقوقی، 3،37-57.
جان محمدی،سجاد،حسین زاده، جواد وحسینی، مینا (1401)، تحلیل سوء ‌استفاده از وضعیت اقتصادی مسلط در صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپا از منظر حقوق رقابت، پژوهش های اقتصاد صنعتی، 20، 1-14.
جعفرزاده،میرقاسم و اکبریان طبری، معصومه (1400). تحلیل رقابتی محدودیت های غیرقیمتی در توافقات عمودی.فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، 10(37)، 37-75.
جعفرزاده، میرقاسم و عباس انصاری (1393). توافقات عمودی ممنوع از منظر حقوق رقابت، پژوهش حقوق خصوصی، 7، 73-98.
حسینی، مینا (1396). حقوق رقابت در آیینه‌ی ساختار و تصمیمات شورای رقابت. تهران:انتشارات مجد.چاپ اول.
رهبری، ابراهیم و حسنی، وحید (1398). حقوق رقابت در عرصه مالکیت های فکری. تهران. انتشارات سمت.
غفاری فارسانی،بهنام (1398). حقوق رقابت و ضمانت اجراهای مدنی آن، تهران، نشر میزان، چاپ دوم.
قاسمی، محسن(1398). تبیین قواعد عمومی تشکیل قراردادهای توزیع با تأکید بر قواعد حقوق رقابت، پژوهش حقوق خصوصی، 7(26)، 243-270.
کبیری شاه آباد، حمید و کلانترزاده سعدآباد، سجاد (1402). مطالعه تطبیقی معیارهای شناسایی توافقات عمودی ضد رقابتی در نظام حقوقی اتحادیه اروپا و ایران، نشریه حقوق تطبیقی (نامه مفید)، 10(1)، 123-144.
موسوی، سید فضل الله و جدیدی، انسیه (1400). مطالعه‌ تطبیقی قواعد رقابت در قوانین رقابتی ایران و اتحادیه‌ اروپا، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 8(2)، 279-312.
Bharadwaj, A., Vishwas H., &Devaiah, I., Gupta .(2018).  Multi-dimensional Approaches towards New Technology, Springer.
Blewett, R., Kennis, M., & Chance, C. (2023). EU vertical agreements, Practical Law, European Union. Department of Law EU Law.
Blöndal, M.(2015). Field-of-use Restrictions: A Comparative Approach Towards the EU and US
Csongor, N. (2020). Eu and Us Competition Law, USA, Routledge.
Duns, J. (2015). Comparative Competition Law, Massachusetts, Edward Elgar Publishing.
Enchelmaier, S. (2023). Restrictions ‘by object’ after Generics, Lundbeck, and Budapest Bank: are we any wiser now?, Journal of Antitrust Enforcement, Vol. 11, Issue 1. DOI:10.1093/jaenfo/jnac020
Frenz, W. (2017). Handbook of EU Competition Law, Berlin: Springer.
Geradin, D., Layne-Farrar, A., & Petit, N. (2012). EU Competition Law and Economics, Oxford Competition Law.
Ghaffari Farsani, B. (2014). Competition Law and its Civil Remedies, Tehran: Mizan Publications [In Persian].
Ghasemi, M. (2019). Explaining the General Rules for the Formation of Distribution Agreements with Respect to the Competition Law, Private Law Research, 7(26), 123-144 [In Persian]. DOI:10.22054/jplr.2018.25207.1649.
Habiba,S.,  M. Hosein Vakili Moghadam, M. (2014). Anti-competitive agreements in producer-supplier relations, Journal of Legal Studies,  3,  37-57.
Hosseini, M. (2021). Competition Laws in the Mirror of the Structure and Decisions, Tehran:  Majd Publications, [In Persian].
https://competition-policy.ec.europa.eu/system/files/2022-05/20220510_guidelines_vertical_restraints_art101_TFEU_.pdf
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_24_2727
https://www.consilium.europa.eu/en/policies/sanctions-against-russia/sanctions-against-russia-explained/
https://www.lexxion.eu/en/coreblogpost/disruptions-vs-refusals-of-supply/
https://www.nicc.gov.ir/council/decisions-council/805-339-4-1397.html
https://www.nicc.gov.ir/revised/revised-decisions-council/1259-38-97-1397-07-15.html
https://www.oxera.com/insights/agenda/articles/why-vertical-restraints-new-evidence-from-a-business-survey/
Jafarzadeh, M.; Ansari, A .(2015). Vertical Agreements from Competition Law Perspective, Private Law Research, 2(7), 73-97 [In Persian].
Jafarzadeh, M., Akbarian. Tabari, A. (2021). Competitive Analysis of Non-Price Restraints in Vertical Agreements (A Comparative Study of American, European Union, and Iranian Law), Private Law Research,  10,  37-75 [In Persian].  DOI:10.22054/jplr.2022.59920.2551
Janmohamadi, J., Hoseinzadeh, J., Hosseini, M. (2022). Analyzing the Abuse of dominant position in the Iranian and European automotive industries, view of competition law, Quarterly Journal of Industrial Economics Research, Vol. 6, No. 20, 1-14[In Persian]. DOI :10.30473/jier.2023.65179.1343
Jedlicková, B .(2016). Resale Price Maintenance and Vertical Territorial Restrictions, Cheltenham, Edward Elgar Publishing Limited.
Kabiri Shahabad, H., & Kalantarzadeh Sadabad, S. (2023).A Comparative Study of the Criteria for Identifying Vertical Anti-Competitive Agreements in the Legal System of the European Union and Iran, The Journal of Comparative Law, 10(1), 243-270 [In Persian]. DOI: 10.22096/law 2023.543839.1977
Kalten Brunner, L. (2022). Non-Pricing Conduct by Dominant Firms in the EU, Europe, Middle East and Africa, Antitrust Review 2023.
Kaltenbrunner, L. (2022). European Union: Abuse of dominance and Article 102 of the TFEU, Ropes & Gray.
Kim, K. (2012). Competition Law in the New Economy Industries: Is the Current Competition Analysis Adequate to Protect Consumers in the New Economy Industries? London: The University of Manchester.
Lai, S. (2018). Defining and regulating hardcore cartels in Hong Kong: agency reconciling the divergence between legislators and international standards, University of Pennsylvania Journal of Business Law, Vol. 20, Iss. 4.
Legal Framework, FACULTY OF LAW, Lund University.
Lindeboom, J. (2022). Formalism in Competition Law, Journal of Competition Law & Economics (Forthcoming), Vol. 18, Issue 4.
Mousavi, F., Jadidi, E. (2020). A Comparative Study of Competitive Rules in Competition Laws of Iran and the European Union, Quarterly Journal of Comparative Laws of Islam and West, 8(2), 279-312 [In Persian]. DOI: 10.22091/csiw.2020.5692.1854
Principles of Economics. (2016). University of Minnesota, Available at: https://open.lib.umn.edu/principleseconomics. 
Rahbari, E., Hasani Sangani, V. (2019). Competition Law in the Realm of Intellectual Ownership (Vol. I, 2): Notions, Basic Rules and Anticompetitive Agreements, Tehran: SAMT Publications, [In Persian].
Richards, D. G. (2020). Intellectual Property Rights and Global Capitalism: The Political Economy of the TRIPS Agreement, USA, Routledge.
Schuett, F. (2012). Field-of-use restrictions in licensing agreements, International Journal of Industrial Organization, London,
Sousa, P. (2019). Licensing of IP Rights and Competition Law, Organisation for Economic Co-operation and Development.
Theron, N. &. Boshoff, W. H. (2011). When Do Vertical Restraints Harm Competition? The Economics-Based Approach and Its Application in the Batsa Case, 79(3).
Van den Bergh, R. .J.) 2017(. Comparative Competition Law and Economics, USA, Edward Elgar.
Villar, Mar, García, Santiago. (2017).  Assessing the Impact of Field-of-Use Restrictions in Patent Licensing Agreements: The Ethical Pharmaceutical Industry in the United States, 1950–1962, Enterprise & Society, Cambridge University Press.
Winter, R. & Pil Choi, Jay, Lim, Wonhyuk. (2020). Competition Law and Economics, Elgar Publishing, Bergh, Roger.2017, Comparative Competition Law and Economics, USA, Edward Elgar. ISBN: 978 1 83910 340 7
Statutes
Annex To The Communication From The Commission Approval of The Content of A Draft For A Communication From The Commission Guidelines On Vertical Restraints,2022.
Antitrust Guidelines for the Licensing of Intellectual Property Issued by the U.S. Department of Justice and the Federal Trade Commission, 2017.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار