ظهور عوامل غیردولتی تروریستی: تعهدات بین المللی و چالش افزایی نظارت بر منع سلاحهای کشتارجمعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق بین الملل دانشگاه آزاد واحد اصفهان

2 دانشیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران

چکیده

در دهه های اخیر ماهیت و طیف امنیت بین المللی در پرتو ظهور عوامل غیر دولتی تروریستی و گسترش سلاحهای کشتار جمعی متحول گردیده است به گونه ای گه دسترسی عوامل غیر دولتی تروریستی به سلاحهای کشتار جمعی تبدیل به یک تهدید جدی برای جامعه بین المللی شده است. فقدان مقررات در اسناد بین المللی منع سلاحهای کشتار جمعی در زمینه چنین تهدیداتی منجر به اتخاذ تدابیر خاصی از سوی جامعه بین المللی برای پیشگیری از دسترسی آنها به سلاحهای کشتار جمعی شده است. با این وجود، چنین تلاشهای بین المللی موجب رفع کامل چالشهای نطارتی در خصوص اینگونه عوامل غیر دولتی نشده است. در این چارچوب این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی چالشهای نظارتی در پیشگیری از دسترسی عوامل غیردولتی تروریستی به سلاحهای کشتار جمعی را بررسی نموده و نتیجه می گیرد که رفع کامل این چالشها مستلزم راهکارهایی همچون جهان شمول سازی تعهدات بین المللی، هماهنگی و همکاری کامل میان دولتها، نهادهای بین المللی، و مدیران صنایع مربوطه در استاندارد سازی حفاظت از سلاحهای کشتار جمعی، مواد اولیه و تاسیسات آنها می باشد. در نهایت به عنوان یک راهکار اساسی در این مقاله پذیرش یک کنوانسیون بین المللی خاص و جامع برای منع دسترسی عوامل غیردولتی تروریستی به سلاحهای کشتار جمعی پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Emergence of Terrorist Non-State Actors: International Obligations and the Challenge of Supervision over the Weapons of Mass Destruction

نویسندگان [English]

  • Farzaneh Poorsaied 1
  • Mahmood Jalali 2
1 PhD Student, Azad University, Isfahan Branch
2 ,Associate Professor. Department of Law, University of Isfahan ,Iran
چکیده [English]

In the recent decades, the concept and nature of international security has been evolved through the emergence of terrorist non-State actors and the proliferation of weapons of mass destruction (WMD) so that access to WMD by such non-State actors has become a serious threat for the international community. The lack of provisions in international documents on the prevention of WMD to deal with such threat has made the international community to take special steps in preventing access to WMD by terrorist non-State actors. Nothwithstanding these international efforts has not resulted in complete removal of supervisory challenges regarding such non-State actors. In this framework, this paper, using descriptive and analytical method, examines supervisory challenges in prevention of terrorist non-State access to WMD and concludes that the removal of these challenges requires globalization of international obligations, universal and complete co-ordination and co-operation among States, international organs and organisations and the managers of the respective industries in standardsation of securing the WMD related materials and supervision over their establishment. As an essential strategy, adoption of a special and comprehensive international convention on the prevention of terrorist non-State actors to access WMD has been suggested in this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Weapons of Mass Destruction
  • Terrorist Non-State Actors
  • Supervisory Organs
  • International Documents
جوینر، کریستوفر سی. (1387) «مقابله با تروریسم هسته‌ای یک پاسخ معاهداتی»، ترجمه محمدرضا مهماندار، مجله حقوقی، شماره 38، صص 318-285.
رستمی، فرزاد (1395) «تروریسم هسته‌ای و آینده امنیت بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی پلیس، دوره ششم، شماره 26، تابستان، صص 96-66.
سرمست، بهرام (1388) «بازیگران، جنگ‌افزارها و سرچشمه‌های جدید تهدیدات امنیتی بین‌المللی»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره هشتم، صص 233-193.
طلایی، فرهاد و فرزانه پور سعید (1386) «بررسی تحلیلی کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی و نقاط قوت و ضعف آن»، همایش حقوقی منع کاربرد سلاح‌های شیمیایی، دانشگاه شهید بهشتی.
طلایی، فرهاد (1394) حقوق سازمان‌های بین‌المللی، چاپ سوم، تهران: انتشارات جنگل.
علیزاده، اکبر و دیگران (1392) «تروریسم هسته‌ای و راهکارهای مقابله با آن از منظر حقوق بین‌الملل»، مطالعات بین‌المللی پلیس، شماره 1، دوره چهارم، صص 95-74.
ولی‌زاده، علی (1390) «بررسی و تحلیل راه‌های تقویت کنوانسیون بیولوژیک»، مجله سیاست دفاعی، دوره 19، شماره 75، صص 214-193.
 
- گزیده‌ای از اسناد
معاهده 1986 منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT).
کنوانسیون 1972 منع توسعه، تولید و ذخیره‌سازی سلاح‌های باکتریولوژیک و نابودی آن‌ها.
کنوانسیون 1980 حمایت فیزیکی از مواد و تأسیسات هسته‌ای.
کنوانسیون 1993 منع توسعه، تولید، ذخیره‌سازی و نابودی سلاح‌های شیمیایی.
کنوانسیون بین‌المللی 2005 مقابله با تروریسم هسته‌ای.
معاهده 2017 منع سلاح‌های هسته‌ای.
ب. انگلیسی
Asal, Victor, et al. ed. (2005) “Non State Actors, Terrorism and Weapons of Mass Destruction” (The Forum), International Studies Review, Vol. 7, No. 1, pp.133-170.
Ballesteros, Miguel Angel (2016) General Director, Spanish Institute for Strategic Studies, Presentation, “Non-State Actors and the Proliferation of Weapons of Mass Destruction Resolution 1540: A Spanish Contribution, Spanish Institute for Strategic Studies, Spanish Ministry of Defence”.
Bretislav Friedrich & et al (2017) One Hundred Years of Chemical Warfare: Research, Deployment, Consequences, Institute of Max Planck Society, pp.363-375.
Caves, John P.Jr and Seth Carus (2014) The Future of Weapons of Mass Destruction: Their Nature and Role in 2030, Centre for the Study of Weapons of Mass Destruction, Occasional Paper, No.10.
Erasto, Tytti and Jonathan Herbach (2016) Ten Years of The Global Initiative to Combat Nuclear Terrorism (GICNT): Strengths, Challenges, and the Way Forward, The Centre for Conflict and Security Law, Kustantaja: SaferGlobe.
Ewiss, Nada (2016) Non-state actors & WMD: Does ISIS have a pathway to a nuclear weapon? Basic, pp.1-8.
Finaud, Mark (2011) “Promoting Universality of the Chemical and Biological Weapons Conventions in the Middle East”, Paper presented at the 3rd Workshop on the Pugwash Study Group on the Implementation of the Chemical and Biological Weapons Conventions: “Achieving Realistic Decisions at the Seventh BWC Review Conference” Geneva, 3-4 December 2011, pp.1-11.
Hofmann, Claudia and Ulrich Schneckene (2011) “Engaging non-state armed actors in state-and peace-building: options and strategies”, International Review of Red Cross, Vol.93, N0. 883, pp.1-11.
Johnson, Barbara (2006) “A Code of Conduct for Biological Scientists: An Important Topic for Action”, Policy News, Applied Biosafety, 11(1), pp. 45-47.
Marchesi, Román Oyarzun, Chair of the 1540 Committee. (2015-2016) and Ambassador, Permanent Representative of Spain to the United Nations, Prologue, Non-State Actors and the Proliferation of Weapons of Mass Destruction Resolution 1540: A Spanish Contribution, Spanish Institute for Strategic Studies, Spanish Ministry of Defence, 2016.
Oosthuizen, Gabriel H. and Elizabeth Wilmshurst,(2004), Terrorism and Weapons of Mass Destruction: United Nations Security Council Resolution1540, Briefing Paper, Chatham House, International Law Program BP 04/01, pp.1-9.
Sokova, Elina K. (2017) Non-State Actors and Nuclear Weapons, in Understanding Nuclear Weapon Risks, Edited by John Borrie et al, Chapter 8, United Nations Institute for Disarmament Research (UNIDIR), pp.83-90.
Steinhausler, Friedrich (2009) “Legal Instruments to Prevent Nuclear WMD Use by Non-State Actors”, Strategic Insight, Vol. 8, Issue 1, pp.1-6.
Strack, Columb (2001) “The Evolution of the Islamic State’s Chemical Weapons Efforts, CTC Sentimental”, Combating Terrorism Centre At West Point, Vol.10, Issue 9, pp.19-23.
Stewart, Ian J. and Daniel Salisbury (2016) "Non-State Actors as Proliferators, Preventing their Involvement", Journal of Society for Terrorism Research, Vol.2, Issue 3, pp.5-26.
Trapp, Ralf (2017) “The Use of Chemical Weapons in Syria: Implications and Consequences”, in One Hundred Years of Chemical Warfare: Research, Deployment, Consequences.
 
- منابع اینترنتی
Gousi, Christina (2017) Preventing non-state actors from gaining access to weapons of mass, Deutsche Schule Athen Model United Nations, https://www.dsamun.gr/preparation/234-disarmament-and-international-security-committee-preventing-non-state-actors-from-gaining-access-to-weapons-of-mass-destruction/file, pp. 1-17.
Fourth Industrial Revolution, https://www.weforum.org/focus/fourth-industrial-revolution, pp.1-4.
India - Wiesbaden conference calls for enhanced cooperation with industry in combating proliferation of WMD, 23 April 2018,
https://www.un.org/disarmament/update/india-wiesbaden-conference-calls-for-enhanced-cooperation-with-industry-in-combating-proliferation-of-wmd/, pp.1-7.
Ki-moon, Ban (2016) Remarks to Security Council open debate on the Non-Proliferation of Weapons of Mass Destruction, 23 August, https://www.un.org/sg/en/content/sg/speeches/2016-08-23, pp.1-3.
- اسناد انگلیسی
Code of Conduct for Biological Scientists
Convention on the Physical Protection of Nuclear Material (CPPNM), 3 March 1980
Convention on the Prohibition of the Development, Production, Stockpiling and Use of Chemical Weapons and on Their Destruction, 13 January 1993
Convention on the Prohibition of the Development, Production and Stockpiling of Bacteriological Weapons and on Their Destruction, 10 April 1972
Implementation of the NPT Safeguards Agreement in the Islamic Republic of Iran, IAEA Board of Governors Resolution, GOV/2003/69, 12 September 2003.
International Convention for the Suppression of Acts of Nuclear Terrorism, New York, 13 April 2005
Roman Oyarzun Marchesi (Chair of the 1540 Committee (2015-2016) and Ambassador, Permanent Representative of Spain to the United Nation, Non-State Actors and the Proliferation of Weapons of Mass Destruction Resolution of 1540: A Spanish Contribution, Spanish Institute for Strategic Studies, Spanish Ministry of Defence, 2016, p.12.
The Physical Protection of Nuclear Material, INFCIRC/225, International Vienna, Energy Agency, September 1975.
Signature/ratification status of the Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons, http://www.icanw.org/status-of-the-treaty-on-the-prohibition-of-nuclear-weapons/, pp.1-13.
Treaty on the Non-proliferation on Nuclear Weapons (NPT), 1 July 1968.