چالش‌های اجرای اصل پرداخت توسط آلوده‌ساز در قانون هوای پاک ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

نوشتار پیشِ رو، با در نظر گرفتن اصل پرداخت آلوده‌ساز، تلاش می‌کند چالش‌های مسئولیت مدنی اشخاص را در چارچوب قانون هوای پاک به بحث و بررسی بگذارد و نشان داده شود که تا چه حد این سند، به مثابه یک سند مادر در حوزۀ هوا، از نقصانها و خلأها رنج می‌برد. لذا به این سوال پاسخ داده می شود که: چالش‌های اجرای اصل پرداخت توسط آلوده‌ساز در قانون هوای پاک ایران چیست؟ با استفاده از روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، این نتایج حاصل شده است که اولاً؛ علی-رغم قدمت زیاد و ادبیات گستردۀ فقهی و حقوقی راجع به نهاد مالکیت و اموال و قدمت اصول فقهی، همچون: اصل لاضرر، اما سنت حقوقی و فقهی ما در خصوص دارایی‌های غیرمادی، فاقد ادبیات غنی بوده و این ضعف البته در قانون هوای پاک، بیش از پیش بارز بوده و قانون مزبور به لحاظ ضعف نظری نتوانسته است سازکارهای حقوقی و ضمانت-اجراهای شایسته‌ای در خصوص پاسداری از این دارایی عمومی داشته باشد. ثانیاً؛ برای برون‌رفت از چنین ضعفی بنظر می-رسد بنیانِ قانون، نیازمند بازبینی در خصوص مفهوم دارایی (مالکیت و حق) در حوزۀ هواست. ثالثاً؛ قانونگذار، پدیده حقوق عمومی (یعنی هوا) را با ادبیات حقوق خصوصی به بحث گذاشته است. در چنین وضعیتی نمی‌توان انتظار زیادی از این قانون داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Challenges of Implementing polluter pays principle in Iranian Clean Air Act

نویسنده [English]

  • ayat mulaee
Department of law, Faculty of Human Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The present paper tries to take into account the polluter pays principle, to discuss challenges of civil liability of individuals under the Clean Air Act and to show how much this document, as a fundamental document in the air, suffers from deficiencies and gaps. Thus, the question has been answered: What is the challenges of implementing polluter pays principle in Iranian Clean Air Act 2017? Using descriptive-analytical method, these results are obtained, first; despite its long history and extensive jurisprudence and legal literature about the institution of ownership and property of jurisprudential principles, such as: principle of Non-Loss, but our legal and Jurisprudence traditions of immaterial property lacked a rich literature. The weakness, of course, was evident at the Clean Air Act which has failed because of the theoretical weakness and good legal mechanisms weakness about the public property. Secondly, to come over such a deficiency it seems that the foundation of the law needs to be reviewed concerning the concept of property (ownership and right) in the field of air. Thirdly, one cannot expect much from this Act, because the legislator discussed the phenomenon of public law (air) with the literature of private law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • “principle of polluter – pays”
  • “The Clean Air Act”
  • “Damage”
  • Pollution"

مراجع

  1. پایگاه اطلاع­رسانی عصر خودرو (1398) گزارش: «بیشترین سهم آلودگی کلان‌شهرها مربوط به ذرات معلق بوده است»، (22/2/1398) به نقل از:

http://www.asrekhodro.com/News/143969/

  1. جباری، منصور و آمنه شوشتری (1391) «مسئولیت سازندگان هواپیما و لوازم‌یدکی آن در برابر خسارات وارده بر اشخاص»، نشریه علمی پژوهشی فقه و حقوق اسلامی، سال سوم، شماره پنجم، صص 22-1.
  2. خبرگزاری آنا (1397) گزارش: «تهرانی‌ها در سال ۹۶ چند روز هوای سالم تنفس کردند؟»، (22/11/1397) به نقل از:

 http://ana.ir/fa/news

  1. خبرگزاری تسنیم (1397) گزارش: «مرگ‌ومیر 10 درصد ایرانی­ها بر اثر آلودگی هوا»، (22/11/1397) نقل از:

https://www.tasnimnews.com

  1. خبرگزاری ایسنا (1398) گزارش: «ذرات معلق خطرناک­ترین آلاینده تهران»، (22/2/1398) نقل از:

https://www.isna.ir/news/97011503636/

  1. عبدالهی، محسن (1389) «تغییرات آب­وهوایی: تأملی بر راهبردها و تدابیر حقوقی سازمان ملل متحد»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، شماره 1، صص 213-193.
  2. عبدالهی، محسن و همکاران (1391) حقوق حفاظت از هوا، تهران: میزان.
  1. فریادی، مسعود (1395) «آلودگی هوای شهری و مسئولیت راهبردی دولت در پرتو امنیت ­محیط‌زیستی»، فصلنامه راهبرد، سال بیست­وپنجم، شماره 81، صص 115 ـ 89.
  2. کاتوزیان، ناصر و مهدی انصاری (1387) «مسئولیت ناشی از خسارت­های زیست­محیطی»، فصلنامه حقوق، دوره 38، شماره 2، صص 314 ـ 285.
  1.  کدخدایی، عباسعلی (1382) «دسترسی آزاد به اطلاعات، موانع و ضرورت‌ها»، فصلنامه رسانه، سال چهاردهم، شماره سوم، صص 51-42.
  2. کک دین نگوین، پاتریک دییه و آلن پله (1382) حقوق بین‌الملل عمومی، ترجمه حسن حبیبی، تهران، انتشارات اطلاعات.
  3. کیس الکساندر، پیتر اچ سند و لانگ وینفراید (1384) حقوق محیط‌زیست، ترجمه محمدحسن حبیبی، جلد اول، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  4. لطفی، حسن و آیت مولائی (1389) «جایگاه اصل پرداخت آلوده­ساز در نظام حقوق محیط‌زیست ایران»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، شماره چهل­ونه و پنجاه، صص 92-65.
  5. مولائی آیت (1388) «مبانی و اصول توسعه پایدار زیست‌محیطی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، ص 427 – 426، نقل از کتاب: حقوق محیط‌زیست نظریه‌ها و رویه‌ها، گردآوری دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست، تهران انتشارات خرسندی.
  6. ویژه، محمدرضا (1385) «حق بر دسترسی به اطلاعات محیط‌زیست بررسی حقوق بشر اروپایی»، محیط‌شناسی، سال سی­و­دوم، شماره 40، صص 86-77.

ب. انگلیسی

  1. Birnie Patricia.W. and Alan Boyle (2000) International Law and the Environment, Oxford: Oxford University Press.
  2. Colls, Jeremy (2002) Air Pollution: Measurement, Modeling and Mitigation, Second Ed. UK: Spon Press.
  3. Craig, Robin Kundis (2009) “Valuing the Public Health Aspects of Environmental Enforcement: Qualitative Versus Quantitative Evaluations of Enforcement Effort”, Southern Illinois University Law Journal, Vol.33, pp. 403-436.
  4. Dannenmaier, Eric (2001) “Environmental Security and Governance in the Americas”, Canadian Foundation for the Americas, Available at SSRN 1078283.
  5. Lawrence, Cortez (1997) “Doing More with Less in Public Safety”, Innovative Governments: Creative Approaches to Local Problems, London: Praeger Publishers.
  6. Lippmann, Morton (2003) “Air Pollution and Health -Studies in the Americas and Europe”, pp. 35-48. In: Mc Granahan, Gordon & Murray, Frank (2003) Air Pollution and Health in Rapidly Developing Countries, London: Earthscan Publications Ltd.
  7. Maurice Sunkin, David Ong, Robert Wight (2002) Source Book on Environmental Law, Second Edition, London: Cavendish Publishing.
  8. Sands Philippe (2003) Principles of International Environmental Law, Cambridge University Press.
  9. Vaughn, Karen I. (1978) "John Locke and the Labor Theory of Value", Journal of Libertarian Studies, 2, No. 4, pp. 311-326.
  10. Yale University (2014) “Environmental performance Index 2014 Report Materials”, Online at: <http://epi.yale.edu/downloads> and also: <http://epi.yale.edu/epi/countryprofile/ Iran>. Last Visited: 12/10/2018.

Documents

  1. Convention on Third Party Liability in the Field of Nuclear Energy, Paris, 1960.
  2. Convention on Biological Diversity, Rio, 1992.
  3. Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment, 1972.
  4. Framework Convention for the Protection of the Marine Environment of the Caspian Sea, Tehran - 2003.
  5. Kuwait Regional Convention for Co Operation on The Protection of the Marine Environment from Pollution, Kuwait, 1978.
  6. International Convention on Pollution Preparedness, Response and Co – Operation, (Oil Pollution Preparedness), London – 1990.
  7. OECD Council Recommendation on Guiding Principles Concerning the International Economic Aspects of Environmental Policies, May 1972.
  8. Protocol Concerning Marine Pollution Resulting from Exploration and Exploitation of the Continental Shelf – Kuwait, 1989.
  9. Rio Declaration on Environment and Development, 1992.
مطالعات حقوقی
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 35
فروردین 1399
صفحه 275-306

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار