دفاع صلح جویانه: تدوین نظریه حقوق جنگ سعدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

چکیده

این پژوهش آرای سعدی را با هدف یافتن یک نظریه مشخص و مدون علمی در خصوص حقوق جنگ واکاوی انتقادی می­کند و به ­دنبال پاسخ این پرسش است که آیا نظریه حقوق جنگ از آثار سعدی قابل استخراج است؟ فرض بر این است که بازخوانی انتقادی و به­دور از تعصب آرای قدما برای شناسایی جایگاه علمی یک ملت ضروری است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است؛ به این ترتیب که با مطالعه آثار سعدی، بخش­های مرتبط با مقوله جنگ و صلح شناسایی و از طریق طبقه­بندی و تحلیل محتوا، نظریه مدون و منسجم علمی از آن استخراج می­شود. یافته­های پژوهش حاکی از وجود نظریه علمی در خصوص حقوق جنگ در آثار سعدی است. نتایج نشان می­دهد سعدی نظریه­ای کامل، در حد توسعه علم در زمانه­اش، در مورد جنگ دارد که در برگیرنده اصالت صلح و در عین حال روایی جنگ در قالب دفاع صلح­جویانه و مباحث مفصلی پیرامون ساختار سپاه، تاکتیک­های جنگی و حقوق و وظایف نیروهای مسلح و نیز الزام‌های رفتار متخاصمین در زمان جنگ است. این نظریه نام او را در فهرست نظریه­پردازان حقوق جنگ قرار می­دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Peaceful Defense: Formulation of Saadi's Theory of War Law

نویسنده [English]

  • Samaneh Rahmatifar
Department of Law, Faculty of Humanities Science, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The law of war, encompassing jus ad bellum and jus in bello, has been a subject of study within public international law. Theorists throughout history, such as Cicero, St. Augustine, Grotius, Kant, and Hegel, have contributed to the discourse on this topic. However, Iranian thinkers have been notably absent from this list. Can Saadi, a renowned Persian poet, and thinker, represent Iranian perspectives on the law of war? This research aims to identify and formulate Saadi's theory of war law as reflected in his works.
The primary objective is to explore Saadi's theory of war law while acknowledging that it coexisted with Aquinas' just war theory during the same period. The secondary objectives include presenting an Islamic perspective on war and peace, as well as providing a brief overview of the contemporary law of armed conflict. The main question addressed is whether Saadi's works contain a discernible theory of war law. The research hypothesis proposes that Saadi's works, predominantly studied within the realm of Persian language and literature, have received limited attention from scholars in other disciplines such as sociology, law, and philosophy. Saadi, being a creative thinker, expressed his ideas eloquently in his writings, which have primarily been appreciated for their literary qualities. However, it is possible to identify Saadi's theory of war law by examining his prose and poetry. It should be noted that while this theory may not be directly applicable in the present day, it offers insights both from an antiquated perspective and as a potential source of inspiration for contemporary legal frameworks.
The research methodology employs qualitative analysis through library research, content analysis, classification, and modeling of Saadi's viewpoints related to the law of war. The study avoids making broad assumptions about Saadi's overall philosophy and instead focuses solely on his perspectives on war and peace. The research takes a descriptive and non-evaluative approach, paying special attention to the historical context of Saadi's time.
The findings reveal the existence of a scientific theory of war law within Saadi's works. Structurally, Saadi's theory may lack a coherent form, necessitating a comprehensive study of his voluminous writings rather than a verse-by-verse analysis. While the core of Saadi's theory of war law is found in the second chapter of Bostan, references to this subject can also be found in other parts of Golestan and Rasail.
Substantively, Saadi presents a comprehensive theory of war law that is notable even in comparison to Aquinas' just war theory. The principles of Saadi's theory include: 1) prioritizing peace, 2) considering any means to avoid war as valid, 3) refraining from engaging in an unequal position, 4) recognizing the validity of peaceful defense, 5) preserving the dignity of individuals and civilian areas during war, 6) adopting strategies and tactics that minimize casualties while inflicting financial damage, 7) establishing an orderly military structure, 8) ensuring the existence of a well-organized military corps, 9) respecting hierarchy within the corps, and 10) acknowledging the rights and duties of military forces.
Saadi approaches his theory pragmatically, aligning it with public interests. His theory is not solely influenced by Islamic or European ideas prevalent during his time but is rather a product of his lived experiences, sometimes conflicting with Islamic views and jurisprudence.
In conclusion, Saadi's works contain a discernible theory of war law, affirming the research hypothesis. Saadi's contribution to the evolution of the law of armed conflict merits recognition, and it is incumbent upon Iranian and Persian legal scholars to acknowledge his ideas and position him
appropriately among the esteemed theorists in this field. By shedding light on Saadi's theory of war law, Iranian and Persian lawyers can play a crucial role in highlighting his contributions and elevating his status within the field of legal theory.
In summary, this research explores Saadi's theory of war law by delving into his writings. While acknowledging the coexistence of Aquinas' just war theory during the same period, this study focuses solely on Saadi's perspectives. The research methodology employs qualitative analysis and content classification to identify and formulate Saadi's theory. The findings reveal the existence of a scientific theory on the law of war within Saadi's works, with principles that encompass various aspects of war and peace. Saadi's theory is pragmatic and rooted in public interests, often differing from prevailing Islamic views and jurisprudence of his time. The research hypothesis is confirmed, affirming that Saadi has played a role in the development of the law of armed conflict. It is incumbent upon Iranian and Persian legal scholars to recognize Saadi's contributions and establish his rightful place among renowned theorists in this field.
By extending our understanding of Saadi's theory of war law, we can enrich the discourse surrounding the law of armed conflict and draw insights from diverse cultural and historical perspectives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Law of Armed Conflict
  • Aquinas
  • Legitimate Defense
  • Just War
  • Saadi's Bustan
الف. فارسی
اقبال، عباس (1316). زمان تولد و اوایل زندگانی سعدی، با اهتمام حبیب یغمایی، تعلیم و تربیت (ویژه­نامه سعدی­نامه)، 7 (11-12)، 11-29.
امانت، عباس (1379). بر طاق ایوان فریدون: نقش دولت و رعیت در دیده سعدی، سعدی­شناسی، دفتر سوم، 178-208.
دادمهر، هادی (1395). حفره‌های رژیم منع توسل به زور «بررسی تبعات ماندگار تجاوز به عراق (2003) در حقوق بین‌الملل، مطالعات حقوقی، 8 (4)، 31-55.
دشتی، علی (2536). قلمرو سعدی، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم.
ذبیح نیا عمران آسیه و سمیه، سنگکی (1391). تعلیم الگوی حکومت در کلیله و دمنه و گلستان سعدی، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، 4، شماره 13، صص 197-236.
رجبی، محمدرضا و نصیری، محمد (1394). معضل مفهومی مدارا، فلسفه دین، 12 (24)، 545-566.
زرین­کوب، عبدالحسین (1379). حدیث خوش سعدی، درباره زندگی و اندیشه سعدی، تهران: انتشارات سخن.
سعدی، مصلح بن عبدالله (1386). کلیات، محمدعلی فروغی، تهران: مهر آمین.
صفری‌نژاد، حسین و حلبی، علی­اصغر (1396). جایگاه عدالت و جلوه‌های نقد اجتماعی در پند سیاسی سعدی، پژوهش­های اخلاقی، شماره ویژه‌نامه، 215-232.
الطوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن بن علی (1342). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، ترجمه محمدتقی دانش­پژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
عرب­زاده، فاطمه و حیاتی، زهرا و ایشانی، طاهره (1395). تحلیل انتقادی گفتمان حکومت در باب اول بوستان سعدی، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 14 (42)، 1-30.
فیشر، هورست (1392). حمایت از اسیران جنگی، میرشهبیز شافع، در حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه، ویراسته دیتر فلک، تهران: شهر دانش، چاپ سوم.
قاضى‌زاده، کاظم (1385). جنگ و صلح از دیدگاه قرآن، علوم سیاسی، 9 (34)، 51-74.
قزوینی، محمد (1316). ممدوحین شیخ سعدی، حبیب یغمایی، تعلیم و تربیت (ویژه­نامه سعدی­نامه)، 98-176.
کانت، ایمانوئل (1388). فلسفه حقوق، منوچهر صانعی دره­بیدی، تهران: نقش و نگار، چاپ سوم.
کولب، رابرت و هاید، ریچارد (1394). درآمدی بر حقوق مخاصمات مسلحانه، ترجمه حسام­الدین لسانی، تهران: مجد.
ماسه، هنری (1369). تحقیق درباره سعدی، غلامحسین یوسفی و محمدحسن مهدوی اردبیلی، تهران: انتشارات توس، چاپ دوم.
مجلس شورای اسلامی (1366). قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران.
مجلس شورای اسلامی (1382). قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح.
مطهری، مرتضی (1379). جهاد، تهران: بنیاد شهید مرتضی مطهری، چاپ یازدهم.
موحد، ضیاء (1386) زمانه سعدی، سعدی­شناسی، 10،177-194.
موحد، ضیاء (1387). سعدی، شاعر ناصح، سعدی­شناسی، 11، 41-48.
میلانی، عباس و میرزاده، مریم (1399). انسان­گرایی در سعدی، تهران: زمستان، چاپ دوم.
میلانی، عباس (1379). سعدی و سیرت پادشاهان: مدخلی بر بحث سعدی و تجدد، ایران­شناسی (ویژه­نامه سعدی­شناسی)، 78-100.
نورمحمدی نجف‌آبادی، محمد و معصومی، محسن و موسی‌پور بشلی، ابراهیم و فرجیهای قزوینی، محمدحسین (1397). نظریه جنگ عادلانه و اخلاق‌مداری در جنگ در میان مسلمانان (بر پایه آداب الحرب ها)، تاریخ و تمدن اسلامى، 27، 97-127.
همایون کاتوزیان، محمدعلی (1397). سعدی: شاعر زندگی، عشق و شفقت، کاظم فیروزمند، تهران: نشر نامک.
یوسف جمالی، محمدکریم و شاه‌آبادی، اکبر (1393). بررسی نقش و جایگاه نظامی ساتراپ‌نشین‌های غربی ایران در ارتش شاهنشاهی هخامنشی (از 550 تا 330 پ. م)، پژوهش­های تاریخی، 6 (4)، 57-76.
ب. انگلیسی
Al-Tawsi, A. (1963). Al-Nahiya fi Majdar al-Fiqh and al-Fatawi, Mohammad Taqi Danesh Pajoh (Trans), Tehran: Tehran University Press. [In Persian]
Amanat, A (2000) On the Arch of Ivan Fereydoun: The Role of the State and Subjects in Saadi's Vision, Saadi Studies, Book III, 178-208. [In Persian]
Aquinas, T (1981) Summa Theologica (Summary of Theology), Westminster: Christian Classics, Trans. ed.
Arabzadeh, F & Ishani, T & Hayati, Z. (2016), Critical Analysis of Governmental Discourse in the First Chapter of Saadi’s Bustan, Research in Iranian classical literature, 14 (42), 1-30. [In Persian]
Brunstetter, D. & O’Driscoll, C. (Eds.) (2017) Just War Thinkers: From Cicero to the 21st Century, London: Routledge.
Dadmehr, H. (2017). “Loopholes in International Regime of Use of Force“ The Lasting Consequences of Iraq’s war (2013) in International law””, Journal of Legal Studies, 8 (4), 31-55. [In Persian]
Dashti, A. (1977). Qalamro Sa’di, Tehran: Moasseh Etesharate Amirkabir [In Persian].
Fischer, H. (2012) "Protecting prisoners of war", Mirshahbiz Shafee (Trans), in Humanitarian rights in armed conflicts, edited by Dieter Fleck, Tehran: Shahr Danesh, 3rd ed.
Ghazizadeh, K. (2006). War and peace from a Qur’anic perspective, Political Science, 9 (34), 51-74. [In Persian]
Ghazvini, M. (1937). Mamdouhin Sheikh Saadi, Habib Yaghmai, Education and Training (special letter: Saadi Nameh), 176-98 [In Persian].
Henckaerts, J. and Doswald-Beck, L. (2009). Customary International Humanitarian Law, Volume I: Rules, Cambridge: Cambridge University Press, 3rd pub.
Homayoun Katouzia, M. (2017). Saadi: Poet of Life, Love and Compassion, Kazem Firouzmand (Trans), Tehran: Namak Publishing. [In Persian]
International Committee of the Red Cross (ICRC), Geneva Convention Relative to the Protection of Civilian Persons in Time of War (Fourth Geneva Convention), 12 August 1949, 75 UNTS 287.
Iqbal, A. (1937) "The time of birth and early life of Saadi", Habib Yaghmai, Education and Training (special letter: Saadi Nameh), Vol. 7, nos 11 and 12, 11-29 [In Persian].
Islamic Council (1987). Law of the Army of the Islamic Republic of Iran. [In Persian]
Islamic Council (2003). Criminal law of the armed forces. [In Persian]
Kant, I. (2009). Philosophy of Law, Manouchehr Sanei Darehbidi (Trand), Tehran: Naqsh and Negar, 3rd. ed. [In Persian].
Kelsay, J. (2009). Arguing the Just War in Islam, Cambridge: Harvard University Press.
Kolb, Robert & Hyde, Richard (2014). An introduction to the law of armed conflict, Hesamoddin Lesani (Trans), Tehran: Majd, [In Persian].
Massé, H. (1990). Tahqiq Darbare Sa’di, QolamHosein Usefi, Hosein Khadijam, 1st Book, Tehran: Entesharate Elmi va Farhangi, 9th pub [In Persian].
Milani, A. (2000). Sa’di va Sirate Padshahan: Madkhali bar Bahs Sa’di va Tajadod, Iranshenasi, 78-100.
Milani, A. and Mirzadeh, M. (2020). Ensangeraii dar Sa’di, Tehran: Zemestan, 2nd Pub [In Persian].
Motahari, M. (2000) Jihad, Tehran: Morteza Motahari Foundation, 11th ed. [In Persian]
Movahed, Z. (2006) The Age of Saadi, Saadi-Shenasi, 10, 177-194. [In Persian]
Movahed, Z. (2007) Saadi, the Adviser Poet, Saadi-Shenasi, No. 11, 41-48. [In Persian]
Nourmohammadi Najafabadi, M. & Masoumi, M. & Mousapour Besheli, E. & Farajihay Qazvini, H. (2018). The Theory of Justly War and Ethics among Muslims (Based on Ādāb al-Harbs), The Journal of Islamic History and Civilisation, 14 (27), 97-128. [In Persian]
Rajabi, M., & Nasiri, M.(2015). The Conceptual Intricacy of Toleration, Philosophy of Religion, 12, (3), 545-566. [In Persian]
Rawls, J (2000). The Law of Peoples with "The Idea of Public Reason Revisited, Cambridge: Harvard University Press, 2nd PR.
Reichberg, G. (2016). Thomas Aquinas on War and Peace, Cambridge: Cambridge University Press.
Reisman, W. M., & Armstrong, A. (2006). The Past and Future of the Claim of Preemptive Self-Defense, American Journal of International Law, 100 (3), 525-550.
Saadi, M. (1386). Kolliat-e-Saadi, Mohammad Ali Foruqi, Thran: Mehraeen, 1st Ed. [In Persian]
Safarinejad, H. & Halabi, A. (2016). The place of justice and the manifestations of social criticism in Saadi's political advice, Ethical Researches, special issue, 215-232. [In Persian]
United Nations (1945) Charter of the United Nations.
United Nations General Assembly (2005). 2005 World Summit Outcome: resolution / adopted by the General Assembly, A/RES/60/1.
Yusef J., M. & Shahabadi, A. (2013). Investigation of the role and military position of western satraps of Iran in the Achaemenid imperial army (from 550 to 330 BC), Historical Researches, 6 (4), 57-76. [In Persian]
Zabih O., Asyeh & Sangaki, S. (2012). To teach the pattern of state in Kelile Va Demne and Saadi's Golestan, Didactic Literature Review, 4 (13), 197-236. [In Persian]
Zarrinkub, A. (2000). Hadise Khoshe Sa’di Darbare Zendegi va Andisheh Sa’di, Tehran: Entesharate Sokhan [In Persian].