تحلیل شرطیت یا مانعیت تقصیر در مسئولیت قراردادی در نظام حقوقی ایران و امریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران

2 ، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 گروه آموزشی حقوق خصوصی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین ایران

4 گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

10.22099/jls.2023.41484.4509

چکیده

در حقوق ایران و امریکا در خصوص شرطیت یا مانعیت تقصیر در مسئولیت قراردادی میان حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد. بنابراین این بحث مطرح می شود که آیا اساسا تقصیر در ایجاد مسئولیت قراردادی نقش دارد یا خیر؟ قائلین به مانعیت تقصیر معتقدند از آنجا که صحبتی از تقصیر در حقوق ایران نشده است فلذا به محض عدم انجام تعهد، متعهد مسئول است و برخی از حقوقدانان امریکا بیان می دارند که قرارداد یک نوع انتخاب بین اجرای تعهد و پرداخت خسارت است. براین اساس نتیجه می گیرند که تقصیر در قراردادها جایگاهی ندارد و «مانع» تلقی می شود.حال آنکه به نظر تقصیر شرطیت دارد؛ چراکه وجود تقصیر در مسئولیت قراردادی موجب پیشگیری از نقض تعهد و برقراری یک رابطه ی عادله میان طرفین و تشویق به مقابله با ورود خسارت است تا منفعت هر دو طرف قرارداد افزایش یابد. هدف از این مقاله مطالعه تطبیقی تحلیل شرطیت یا مانعیت تقصیر همراه با تحلیل نظرات با روش توصیفی- تحلیلی می باشد و پرسش اصلی مقاله این است: آیا تقصیر در حقوق قراردادها شرط در ایجاد مسئولیت قراردادی است یا مانع؟در این مقاله فرضیه این است که تقصیر در حقوق قراردادها شرطیت داشته و آثار متعددی به دنبال دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Conditionality or Preventiveness of Fault in Iranian and American contractual liability

نویسندگان [English]

  • mozhdeh zafari 1
  • morteza shahbazinia 2
  • mehrzad abdali 3
  • Seyed Alhamuddin Sharifi 4
1 Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
2 Department of Private Law, Faculty of Law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 privet law,Faculty of Social Sciences, imam khomeini internatinal university, qazvin, iran
4 Department of Private Law, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
چکیده [English]

There is a disagreement between lawyers in Iranian and American law with respect to conditionality or preventiveness of fault in contract liability. Therefore, the question is raised whether fault basically contributes to contract liability or not? Those who believe in preventiveness of fault state that since there is no reference to fault in Iranian law, thus the obligor is liable as soon as he fails to fulfil the obligation and some American lawyers state that a contract is a choice between obligation fulfillment and damage payment; therefore they conclude that fault has no place in contracts and is considered as a "preventive factor". However, it seems that fault has a conditional state because its contribution to contract liability prevents contract breaches, creates a fair relationship between the parties and encourages confronting damages to increase benefits for both parties to the contract. The aim of present comparative study is to analyze conditionality or preventiveness of fault together with analysis of related opinions using a descriptive-analytical methodology and the main research question is that whether fault in contract law is a condition to creation of contract liability or prevent it? The hypothesis of present study argues for conditionality of fault and its multiple consequences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • contract liability
  • conditionality of fault
  • preventiveness of fault

مراجع

الف. فارسی
امیری قائم‌مقام، عبدالمجید (1385) حقوق تعهدات، تهران: نشر میزان.
امامی، حسن، (1378) حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378) مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج دانش.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1382) فن استدلال، تهران: کتابخانه گنج دانش.
حسینی، سید محمدباقر (1387) «نقش تقصیر در مسئولیت قراردادی»، مجله دادرسی حقوق، شماره‌ 72، صص 30-37.
سیفی، سید جمال (1373) «وحدت مسئولیت قراردادی و غیر قراردادی بین‌المللی و آثار آن در حقوق معاهدات»، مجله تحقیقات حقوقی، دوره 1، شماره‌ 13 و 14، صص 197-260
شیروی، عبدالحسین (1380) «نقد و بررسی مقررات آیین دادرسی راجع به مطالبه خسارت قراردادی و تأخیر تأدیه»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، دوره 3، شماره‌ 9، صص 7 – 50.
شهیدی، مهدی (1389) آثار قراردادها و تعهدات، حقوق مدنی، تهران: انتشارات مجد.
صفائی، حسن (1351) حقوق مدنی و تعهدات قراردادها، تهران: انتشارات موسسه عالی حسابداری.
عدل، مصطفی (1373) حقوق مسئولیت مدنی، قزوین: انتشارات بحر العلوم.
کاتوزیان، ناصر (1368) حقوق مدنی قواعد عمومی قراردادها، تهران: انتشارات به نشر.
لطفی، اسدالله (1391) مبانی استنباط حقوق اسلامی، اصول فقه، تهران: انتشارات جنگل.
معین، محمد (1342) فرهنگ فارسی، تهران: موسسه چاپ و انتشارات امیرکبیر.
 
ب. عربی
ابن منظور، محمد بن مکرم (1997) لسان العرب، بیروت: دارصادر.
ایروانی، میرزاعلی (1406 ق) حاشیه المکاسب، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
انصاری، شیخ مرتضی (1416 ق) المکاسب، قم: موسسه النشر الاسلامی.
بهبهانی، سید علی (1405 ق) الفوائد العلیه، قم: المطبعه العلمیه.
تبریزی، موسی بن جعفر بن احمد (1369) اوثق الوسائل فی شرح الرسائل، قم: انتشارات کتبی نجفی
توحیدی، محمدعلی (1368) مصباح الفقاهه، قم: انتشاراتوجدانی.
تهانوی، محمد بن علی (1996) کشاف اصطلاحات الفنون، تحقیق علی دحروج، لبنان: مکتبه لبنان ناشرون.
جرجانی (بی‌تا) المنجد، بیروت: دارالمشرق.
الحکیم، السید عبد الصاحب (بی تا) منتفی الاصول، قم: مطبعه الامیر.
حسینی شیرازی، سید محمدحسن (1413 ق) رساله فی حکم اللباس المشکوک فیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
خویی، سیدابوالقاسم (1410 ق) منهاج الصالحین، قم: دارالتراثالسلامی.
عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی (1400 ق) القواعد والفوائد، تحقیق سید عبدالهادی حکیم، قم: کتابفروشی مفید.
المنیاوی، ابو المنذر محمود بن محمد بن مصطفی بن عبد اللطیف المنیاوی (1432 ق) التمهید شرح مختصر الاصول من علم الاصول، مصر: المکتبه الاشامله الحدیث
موسوی خمینی، روح الله (بی تا) کتاب البیع، قم: مطبعةمهر.
 
ج. انگلیسی
 Cohen. George. M. (2009) “How Fault Shapes Contract Law”. University of Virginia School of Law.Virginia Law and Economics Research Paper, 5.
Eisenberg, Melvin Aron (2009) “The Role of Fault in Contract Law: Unconsioanability, Unexpected Circumatances, Interpretation, Mistake, and Nonperformance”, Michigan Law Review, Vol.107, No.8, pp.1413-1430.
Eisenberg, Melvin Aron (1982) “The Bargaining Principle and It`s Limits”, Harvard Law Review,Vol. 95, No 45, pp.741-801.
Freid, Charles (2007) ”The Convergence of Contract and Promise”, Harvard Law Review, Vol. 120, No. 99.
Garner. Bryan A. (1999) Black`s Law Dictionary, USA: West group.
Hillman. Robert. A. (2011) ”The Importance of Fault in Contract Law”, Cornell Legal Studies Research, pp. 12-34.vol 52.
Holmes, Oliver Wendell Jr. (1897) ”The Path of the Law”, Harvard Law Review, Vol. 49, No. 3, pp.457-478.
Nicholas, Barry (1992) The French Law of Contracts, Second Edition, Clarendon Press, Oxford.
Posner, Richard (2009) “Let Us Never Blame a Contract Breacher”, Michigan Law Review, Vol. 107, pp.1349-1364
Scalise Jr. Ronald J. (2007) “Why No "Efficient Breach" in the Civil Law? A Comparative Assessment of the Doctrine of Efficient Breach of Contract”American Oxford University Press,Vol. 55, No. 4, pp. 721-766.
Scott, Robert E . (2009) “In (Partial) Defense of Strict Liability on Contract”,
Michigan Law Review. Vol. 107.
Willd, Susan Ellis (2010) Webster`s New World Law Dictionary, Wiley Publication inc.
Willett, Chris (2007) Fairness in Consumer Contracts: The Case of Unfair Terms, London: Ashgate Publishing, 1st Edition
مطالعات حقوقی
دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 47
اردیبهشت 1402
صفحه 201-228

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار