بررسی انتقادی ابعاد حقوقی الگوی قراردادهای نوین نفتی ایران مصوب هیئت ‌وزیران و پاسخ‌های آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق نفت و گاز دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

تجربه استفاده از الگوی قراردادی بیع ­متقابل به‌عنوان الگوی قراردادی مسلط در صنعت نفت و گاز، با انتقادات متعددی همراه بوده است؛ لذا نیاز به جذب سرمایه‌های خارجی، ضرورت طراحی الگوی قراردادی نوینی که منعکس­کننده شرایط روز کشور باشد را درپی داشته است. این مهم، در نهایت منجر به معرفی الگوی قراردادی جدید موسوم به آی.پی.سی شد که البته این الگو نیز با انتقادهایی در ابعاد حقوقی مواجه شده است. در این پژوهش اساساً هدف از ارائه الگوی قراردادی جدید و بررسی ابعاد حقوقی آن به اندازه جامع افراد و مانع اغیار بودن مورد واکاوی قرار می­گیرد. لذا با بررسی انتقادهای عمده و مهم وارده بر ابعاد حقوقی الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران و پاسخ به آن‌ها، به این جمع­بندی خواهیم رسید که اگرچه الگوی مزبور همه نیازهای قراردادی صنعت نفت و گاز را پاسخ نمی­دهد و از برخی خلأها به خصوص در عملیات اجرایی برخورداراست، درعین‌حال گامی مؤثر و مفید در پیشبرد اهداف حقوقی قراردادهای نوین به منظور افزایش جذابیت برای سرمایه­گذاران خارجی بوده است. این الگو راه را برای پیشبرد و تغییر الگوهای قراردادی صنعت نفت و گاز از طریق رفع خلاء عمیق سرمایه­گذاری در صنعت مذکور در بستر وسیع­تری به منظور حفظ و ارتقای جایگاه ایران در میان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و بازار جهانی نفت و گاز طبیعی در افق بلندمدت گشوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A critical review on the legal regime of New Iranian Petroleum Contracts and response to them

نویسندگان [English]

  • Hosna GholamiGhadi 1
  • Seyed Nasrollah Ebrahimi 2
1 PhD student of Oil and Gas Law, University of Tehran, Faculty of Law and Political Science
2 Associate Prof. of University of Tehran, Faculty of Law and Political Science
چکیده [English]

Over the last decades, the buy-back contract model kept evolving over the last 3 generations. Despite its significance, it was always faced with heavy criticism. After sanctions against Iran and the occurrence of the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), there was a crucial need of international investment by joining foreign investors and domestic contractors on behalf of the host government. Thus, there was a vital need for an enhanced model contract after changes in laws allowing this agreement. Because most of Iran’s current reservoirs have been depleted, it is essential to do sustainable exploitation with a maximum efficient rate of recovery including prioritizing the use of shared reservoirs. This lead to the enactment of a new model of oil and gas contracts called Iranian Petroleum Contracts, also known as IPC. This new model has its own flaws in the legal regime and is faced with criticism just as with the previous model. This paper attempts to analyze and respond to these critical arguments. Although there are some gaps in the model, especially in the operating phase, it can pave the way for the advancement of legal and fiscal regimes leading to further foreign investment and future contracts, in hopes to strengthen Iran’s position in OPEC and world trade of oil and gas for long-term

کلیدواژه‌ها [English]

  • buy-back contracts
  • new contractual model
  • IPC
  • foreign investment
  • legal regime

مراجع

ابراهیمی، سید نصرالله، محمدحسن صادقی مقدم و نرگس سراج (1391) «انتقادهای وارده بر قراردادهای بیع متقابل صنعت نفت و گاز ایران و پاسخ های آن»، فصلنامه حقوق، دوره 42، شماره 4، صص 1-19.
ابراهیمی، سید نصرالله و صادق عبدی (1392) «سیری در قانون گذاری و قراردادهای نفتی کشور (از قراردادهای امتیازی تا قراردادهای بیع متقابل)»، ماهنامه عصر انرژی، سال هفتم، شماره هشتم، صص 72-78.
امانی، مسعود و محمدحسین حمیدزاده (1394) «تحلیل حقوقی قراردادهای مشارکت در تولید در صنایع بالادستی نفت و گاز و قابلیت اعمال آن در حقوق ایران»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال شانزدهم، شماره اول، پیاپی 41، صص 151-180.
ایسنا- میز نفت. چهارشنبه 4 اسفند سال (1395) حال و روز میادین نفتی غرب کارون چگونه است؟ http://www.mizenaft.com/news/16818/ حال-روز-میادین-نفتی-غرب-کارون-چگونه.
حاتمی، علی و اسماعیل کریمیان (1393) حقوق سرمایه‌گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه‌گذاری، تهران: تیسا.
خرمی، حامد و سید محمدحسین امامی (1395) «واکاوی نظرات و اشکالات وارده به قراردادهای جدید نفتی»، ماهنامه علمی-ترویجی اکتشاف و تولید نفت و گاز، شماره 136، صص 6-10.
شرکت ملی نفت ایران (1395) «بررسی اقتصادی قرارداد نفتی ایران آی.پی.سی. گزارش راهبردی مدیریت و اقتصاد»- شماره 10، اندیشکده سیاست های راهبردی اقتصاد و مدیریت (سرآمد)، دپارتمان نفت و انرژی، تهران: دفتر فنی تولی.
شرکت نفت و گاز اروندان. سه­شنبه 3 دی سال (1398). «معرفی میدان نفتی جفیر.» https://aogc.ir/fa-IR/DouranPortal/4798/page/.
شیروی، عبدالحسین و سید نصرالله ابراهیمی (1388) «اکتشاف و توسعه میادین نفتی ایران از طریق قراردادهای بیع متقابل»، مجله حقوقی بین‌المللی، سال بیست و ششم، شماره 41، صص 243-262.
صابر، محمدرضا (1389) بیع متقابل در بخش بالادستی نفت و گاز، تهران: نشر دادگستر.
طاهری فرد، علی و حامد صاحب هنر (1395) «مقایسه قراردادهای آی.پی.سی با قراردادهای بیع متقابل»، جلد کد موضوعی: 230. شماره مسلسل: 15059 جلد. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، معاونت پژوهشهای اقتصادی، دفتر مطالعات بخش عمومی.
طاهری فرد، علی (1387) «بررسی آثار ساختار اقتصادی قراردادهای مشارکت در تولید بر تولید نفت، از دیدگاه شرکت‌های بین المللی نفتی، با استفاده از روش بهینه‌سازی پویا»، فصلنامه­ مطالعات اقتصاد انرژی، دوره 4، شماره 18، صص 161-175.
فرخی، علی و مهراس عباییان (1397) «مطالعه مقایسه‌ای جذابیت اقتصادی و مالی قراردادهای جدید (IPC) و بیع متقابل نمونه موردی میدان نفتی در بلوک اناران»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 8، شماره 27، صص 89- 108.
عیار آنلاین (1394) «قراردادهای جدید نفتی ایران آی.پی.سی»، گزارش شماره 1005.
کاشانی، جواد و توحید قلی‌زاده (1395) «ﺗﺤﻠﻴﻞ تاریخی- حقوقی ﻣﻮاﻓﻘﺖنامه ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑﻦ فرامرزی اﻣﺮﻳﻜﺎ و مکزیک در ﺧﻠﻴﺞ مکزیک»، نشریه مطالعات حقوق انرژی، دوره 2، شماره 1، صص 121-144.
کاوسی، شراره، محمدعلی فلاحی و سیدمحمدجواد رزمی (1397) «مقایسه تطبیقی توزیع منافع بین طرفین قراردادهای نفتی بیع تقابل، مشارکت در تولید و قراردادهای جدید نفتی ایران: مطالعه موردی میادین سروش و نوروز»، ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژی اﯾﺮان، سال هفتم، شماره 26، صص 79 - 130.
مرادی، مسلم (1396) «بررسی وضعیت افزایش ضریب بازیافت و ازدیاد برداشت در میادین نفتی ایران»، اکتشاف و تولید نفت و گاز، شماره 145، صص 28-35.
موسوی، سیدحسن (1396) تحلیل حقوقی الگوی قراردادی خدمت در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز ایران با تأکید بر الگوی قراردادی جدید، چاپ اول، تهران: گنج دانش.
نریمانی زمان آبادی، محمدرضا و حبیب سبزواری (1395) مقدمه­ای بر حقوق، اقتصاد و مدیریت قراردادهای نفتی، تهران: خرسندی.
نیکبخت، محمدرضا و محمد آرین (1394) «طراحی الگوهای قراردادی جدید برای توسعه میادین هیدروکربوری ایران، بررسی و نقد قانون جدید وزارت نفت»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره 18، شماره 3، شماره 71، صص 75-120.
والی‌زاده، سودابه، داریوش والی‌زاده و علی پروری (1396) «بررسی حقوقی قراردادهای بی.او.تی و ای.پی.سی در پروژه‌های راه‌سازی»، فصلنامه علمی تخصصی مهندسی و مدیریت ساخت، سال دوم، شماره هفتم، صص 27-17.
ب. انگلیسی
Groenendaal, Willem J.H. van, and Mohammad Mazraati (2006) "A Critical Review of Iran's Buyback Contracts", Energy Policy, Vol. 34, No. 18, pp. 3709-3718.
Abd Ghadas, Zuhairah Ariff, and Sabah Karimsharif (2014) "Types and Features of International Petroleum Contracts", South East Asia Journal of Contemporary Business, Economics and Law, Vol. 4, No. 3, pp. 34-41.
Acheampong, Theophilus, Marcia Ashong, and Victoria Crystal Svanikier (2016) "An Assessment of Local-Content Policies in Oil and Gas Producing Countries", World Energy Law & Business, Vol. 9, No. 4, pp. 282–302.
Ghandi, Abbas, and C.Y. Cynthia Lin Lawell (2017) "On the Rate of Return and Risk Factors to International Oil Companies in Iran's Buy-Back Service Contracts", Energy Policy, Vol. 103, No. 18, pp. 16–29.
Maugeri, Leonardo (2016) “The Global Oil Market: No Safe Haven for Prices”, United States of America: Harvard Kennedy School, Belfer Center for Science and International Affairs.
Pongsiri, Nutavoot (2004) "Partnerships in Oil and Gas Production-Sharing Contracts", The International Journal of Public Sector Management, Vol. 17, No. 5, pp. 431-442.
Schramm, Carollin, Alexander Meibner, and Gerhard Weidinger (2010) "Contracting Strategies in the Oil and Gas Industry", Pipeline Technology, pp. 33-36.
Taverne, Bernard G. (2013) Petroleum, Industry and Governments: A Study of the Involvement of Industry and Governments in Exploring for and Producing Petroleum. 3rd. Wolters Kluwer Law & Business.
Yeganehshakib, Reza (2015) “Iran Petroleum Contract Bill: Risks and Benefits for Foreign Investors”, https://www.azernews. az/news.php? news_id=89972&cat=region. November 20, (2019).
 
Youssef, Ali. Jun 13 (2018) "The New Iraqi Oil Licensing Round: A Fiscal Perspective." 1001 Iraqi Thoughts. https://1001iraqithoughts .com/2018/06/13/the-new-iraqi-oil-licensing-round-a-fiscal-perspective/ 27 Jan, (2020).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار