رویکرد کنوانسیون حقوق دریاها نسبت به مدیریت و بهره‌برداری منابع ژنتیک دریاهای آزاد و تسهیم منافع آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق دانشگاه پیام نور تهران، ایران

چکیده

سازوکاربهره‌برداری از منابع ژنتیک دریایی واقع در منطقه و دریاهای آزاد و تسهیم منافع ناشی از آن‌ها، از موضوعات مغفول‌ مانده در کنوانسیون حقوق دریاها (1982) است. این نقیصه بعدها در کنوانسیون تنوع زیستی (1992) با شناسایی منابع ژنتیک و در پروتکل ناگویا (2010) با تسهیم منافع ناشی از آن مرتفع شده است. لیکن شناسایی منابع ژنتیک دریایی و تسهیم منافع ناشی از آن، در این اسناد حداکثر به مناطق دریایی تحت صلاحیت دولت‌های ساحلی محدود هستند. الگوی جدید سازمان ملل متحد برای تسری این قواعد با در نظر گرفتن بایسته‌های کنوانسیون حقوق دریاها در منطقه و دریاهای آزاد با چالش اولویت اصل دسترسی آزاد بر اصل میراث مشترک بشریت یا برعکس و برخورداری از امتیازها و تبعیت از محدودیت‌های آن‌ها حسب مورد در این حوزه مواجه است که بررسی ابعاد آن، موضوع و هدف این نوشتار قرار گرفته است. این مقاله با ابتنای بر روش توصیفی- تحلیلی، به این سؤال اصلی پاسخ می‌دهد که رویکرد کنوانسیون حقوق دریاها نسبت به بهره‌برداری از منابع ژنتیک دریایی در منطقه و دریاهای آزاد و تسهیم منافع ناشی از آن‌ها چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که دو رویکرد کنوانسیون حقوق دریاها در این ارتباط، شامل اصل دسترسی آزاد و اصل میراث مشترک بشریت هستند که نسبت به منابع ژنتیک دریایی نیز قابل‌سرایت و تعمیم هستند. انتخاب هر ‌یک از این رویکردها، موجب برخورداری از امتیازات و الزام تبعیت از مقتضیات آن‌ها است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Approach of the Convention on the Law of the Sea in Relation to Management and Exploitation of Genetic Resources of the High Seas and its Benefits-Sharing

نویسنده [English]

  • Javad Salehi
Associate Prof. of PNU
چکیده [English]

Mechanism ofexploitation of genetic resources in the High Seas and its benefits-sharing is one of the neglected issues in the Convention on the Law of the Sea (1982). Therefore, this issue was later raised in the Convention on Biological Diversity (1992) by identifying genetic resources and Nagoya Protocol (2010) by its benefits-sharing. However, the identification of genetic resources and the its benefits-sharing in these Conventions on the Law of the Sea are limited to areas in jurisdiction of coastal states. New United Nations’ model to address these rules, with the requirements of the Convention on the Law of the Sea in the Area and the High Seas, faces the challenge of giving priority free access and the principle of the common heritage of humanity or vice versa and enjoying privileges and adherence to its constraints in this area, which is the subject and goal of this article. This paper based on descriptive-analytic approach to respond to this question, what is the approach of the Convention on the Law of the Sea to exploitation of genetic resources in the Area and High Seas and the its benefits-sharing? The findings of this research show that the two approaches of the Convention on the Law of the Sea include free access and the principle of the common heritage of humanity, which are also contagious and generalizable to marine genetic resources. Choosing either of these approaches, gives rise to privileges and the necessity to comply with their requirements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Principle of the Common Heritage of Humanity
  • Nagoya Protocol
  • High Seas
  • Convention on Biological Diversity
  • Convention on the Law of the Sea
  • Genetic Resources of the Seas
جلالی، محمود، علیرضا آرش‌پور و مهسا نوابی‌فرد (1397) «رابطه تجارت آزاد و حفاظت از محیط‌زیست در حقوق بین‌الملل»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 22، شماره 3، صص 55-27.
شهبازی، آرامش و پویا برلیان (1397) «نقش زیست‌فناوری در توسعه حقوق بین‌الملل محیط‌زیست»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 48، شماره 1، صص 43-23.
صالحی، جواد (1398 الف) «مسئولیت جبران خسارت به محیط‌زیست منطقه اعماق دریاها در حقوق بین‌الملل عرفی و رویکرد متناقض شعبه حل اختلاف بستر دریاها»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 49، شماره 1، صص 211-195.
صالحی، جواد (1398 ب) «رویکرد دولت ساحلی در پرتو اصول و اسناد بین‌المللی در مواجهه با عملکرد کشتی خارجی»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال 21، ش 63، صص 267-239.
موسوی، فضل‌اله و معصومه سادات میرمحمدی (1396) «نظام حقوقی بین‌المللی حاکم بر منابع ژنتیکی انسانی و غیرانسانی»، مجله حقوقی بین‌المللی، دوره 34، شماره 56، صص 83-59.
ب. انگلیسی
Bird, John S. (2018) “Bio-piracy on the High Seas? Benefit Sharing from Marine Genetic Resource Exploitation in Areas beyond National Jurisdiction”, Natural Resources, Vol. 9, pp. 413-428.
Blasiak, Robert and et al (2016) “Negotiating the Use of Biodiversity in Marine Areas Beyond National Jurisdiction”, Frontiers in Marine Science, Vol. 3, pp. 1-10.
Broggiato, Arianna and et al (2014) “Fair and Equitable Sharing of Benefits from the Utilization of Marine Genetic Resources in Areas Beyond National Jurisdiction: Bridging the Gaps Between Science and Policy”, Marine Policy, Vol. 49, pp. 176-185.
De La Fayette, Louise A. (2009) “A New Regime for the Conservation and Sustainable Use of Marine Biodiversity and Genetic Resources Beyond the Limits of National Jurisdiction”, The International Journal of Marine and Coastal Law, Vol. 24(2), pp. 221-280.
Drankier, Petra and et al (2012) “Marine Genetic Resources in Areas Beyond National Jurisdiction: Access and Benefit Sharing”, The International Journal of Marine and Coastal Law, Vol. 27, pp. 375-433.
Germani, Valentina and Charlotte Salpin (2011) “The Status of High Seas Biodiversity in International Policy and Law”, in: Pierre Jacquet and et al. (eds) A Planet for Life–Oceans: The New Frontier, Delhi: The Energy and Resources Institute Press.
Haond, Sophie, A. Jesus Arrieta and Carlos, Duarte M. (2011) “Marine Biodiversity and Gene Patents”, Science, Vol. 331 (6024), pp. 1521-1522.
Harrison, James (2011) Making the Law of the Sea, A Study in the Development of International Law, Cambridge: Cambridge University Press.
Leary, David and et al (2009) “Marine Genetic Resources: A Review of Scientific and Commercial Interest”, Marine Policy, Vol. 33(2), pp. 183-194.
Morgera, Elisa (2015) "Do We Need a New Treaty to Protect Biodiversity in the Deep Seas?" IISD Policy Update No. 8.
Morgera, Elisa, Elsa Tsioumani and Matthias Buck (2014) Unraveling the Nagoya Protocol: A Commentary on the Nagoya Protocol on Access and Benefit-Sharing to the Convention on Biological Diversity, Brill.
Oude Elferink, Alex G. (2007) “The Regime of the Area: Delineating the Scope of Application of the Common Heritage Principle and Freedom of the High Seas”, The International Journal of Marine and Coastal Law, Vol. 22(1), pp. 143-176.
Pisupati, Balakrishna, David Leary and Salvatore Arico (2008) Access and Benefit Sharing: Issues Related to Marine Genetic Resources, Asian Biotechnology and Development Review, Vol. 10(3), pp 49-68.
Salpin, Charlotte and Valentina Germani (2007) “Patenting of Research Results Related to Genetic Resources from Areas beyond National Jurisdiction: The Crossroads of the Law of the Sea and Intellectual Property Law”, Review of European Community and International Environmental Law, Vol. 16(1), pp. 12–23.
Scovazzi, Tullio (2010) “The Seabed Beyond the Limits of National Jurisdiction: General and Institutional Aspects”, in: Alex G. Oude Elferink and Erik J. Molenaar (eds.) The International Legal Regime of Areas beyond National Jurisdiction: Current and Future Developments, Leiden: Martinus Nijhoff, pp. 43-60.
Sharma, Natalie Y. M (2017) “Marine Genetic Resources in Areas beyond National Jurisdiction: Issues with, in and outside of UNCLOS”, Max Planck Yearbook of United Nations Law, Vol. 20, pp. 71-97.
Smagadi, Aphrogite (2006) “Analysis of the Objectives of the Convention on Biological Diversity: Their Interrelation and Implementation Guidance for Access and Benefit Sharing”, Columbia Journal of Environmental Law, Vol. 16, pp. 243-284.
Tladi, Dire (2017) “Conservation and Sustainable Use of Marine Biodiversity in Areas beyond National Jurisdiction: Towards an Implementing Agreement”, in Rosemary Rayfuse (ed.) Research Handbook of International Marine Environmental Law, Edward Elgar.
Vierros, Marjo and et al (2016) “Who Owns the Ocean? Policy Issues Surrounding Marine Genetic Resources”, Limnology and Oceanography Bulletin, Vol. 25(2): pp. 29–35.
Warner, Robin M. (2015) “Conserving Marine Biodiversity in Areas beyond National Jurisdiction: Co-Evolution and Interaction with the Law of the Sea”, in Donald Rothwell and et al. (eds.) The Oxford handbook of the law of the sea, Oxford University Press.
 
Documents
United Nations (1992) Convention on Biological Diversity.
United Nations (1994) Agreement Relating to the Implementation of Part XI of the United Nations Convention on the Law of the Sea of 10 December 1982.
United Nations (2002) Bonn Guidelines on Access to Genetic Resources and Fair and Equitable Sharing of Benefits Arising out of their Utilization, UN Doc: UNEP/CBD/COP/6/20.
United Nations (2005) Subsidiary Body on Scientific, Technical and Technological Advice of the CBD, Status and Trends of, and Threats to, Deep Seabed Genetic Resources beyond National Jurisdiction, and Identification of Technical Options for their Conservation and Sustainable Use, UN Doc. UNEP/CBD/SBSTTA/11/11, 22 July 2005.
United Nations (2010) General Assembly Resolution No. 65/37 on Oceans and the Law of the Sea.
United Nations (2010) Protocol on Access to Genetic Resources and the Fair and Equitable Sharing of Benefits Arising from Their Utilization to the Convention on Biological Diversity, UN Doc UNEP/CBD/COP/10/27, Nagoya, 29 Oct. 2010.
United Nations (2015) General Assembly ‘Resolution 69/292 on ‘Development of an International Legally Binding Instrument Under the United Nations Convention on the Law of the Sea on the Conservation and Sustainable Use of Marine Biological Diversity of Areas Beyond National Jur