قاعده منع استرداد مجرمان سیاسی در پرتو اجرای قانون جرم سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز

2 هیات علمی دانشگاه شیراز

3 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی

چکیده

استرداد مجرمان یکی از راه‌حل‌های معاضدتی و حل تعارض صلاحیت بین دولت­ها بوده که دول با رضایت خود، به انجام آن اقدام می‌کنند. البته، مفهوم حقوق استرداد در خصوص برخی از مجرمان همچون مجرم سیاسی، از طریق عدم استرداد شخص محقق می‌شود. مبنای عدم استرداد مجرم سیاسی این است که در وضعیت­های مربوط به منع استرداد برای افعال مجرمانه سیاسی، هیچ­گونه منفعت مشترکی بین دولت­ها برای محاکمه این مرتکبان وجود نداشته و تعقیب کیفری، حقوق بنیادین بشری آن‌ها را نقض می‌کند. حال چنانچه کشوری استرداد تبعه خود را به اتهام «جرم سیاسی» از کشور دیگر درخواست کند، با توجه به تفاوت در مفهوم و مصادیق جرم سیاسی بین دولت‌ها، استرداد مجرمان سیاسی چگونه محقق خواهد شد؟ هرچند که سه روش اداری، قضایی، نیمه قضایی و نیمه اداری مطرح شده اما هرکدام دارای معایب و مزایایی هستند. در ایران قانون جرم سیاسی نیز عدم استرداد مجرم سیاسی را تأیید کرده ولی در خصوص نحوه و چگونگی اجرای آن سخنی به میان نیاورده است. درنهایت، با توجه به وضعیت خاص حاکم بر جرائم سیاسی در بحث استرداد، نتایج حاکم بر آن‌ها را نیز با پیچیدگی‌های فراوان در اجرا مواجه کرده است که راه برون‌رفت از آن، تضمین به حفظ حقوق متهم از طریق دادرسی عادلانه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The rule prohibiting the extradition of political offenders in the light of the law enforcement of political crime

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hadi Sadeghi 1
  • Fazlollah Forughi 2
  • Behzad Joudaki 3
1 Associate Professor of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Sciences, University of Shiraz, Shiraz, Iran.
2 shiraz university
3 PHD student in Criminal law and Criminology. Shiraz University
آزمایش، علی (1382) تقریرات حقوق بین‌الملل کیفری، تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
احمدی، سعید (1394) استرداد مجرمین در حقوق بین‌الملل، چاپ اول، تهران: انتشارات خرسندی.
اردبیلی، محمدعلی (1385) مفهوم جرم سیاسی در غرب، رئیس‌جمهور و مسئولیت اجرای قانون اساسی، به کوشش: مهرپور، حسین، جلد اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات اطلاعات.
ایمانی، عباس (1382) فرهنگ اصطلاحات حقوق کیفری، تهران: انتشارات آریان.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1376) ترمینولوژی حقوق، چاپ هشتم، تهران: انتشارات گنج دانش.
حبیب زاده، محمد جعفر (1379) محاربه در حقوق کیفری ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
حسن برقی، صنم (1397) بررسی نهاد استرداد مجرمین در حقوق بین‌الملل و حقوق کیفری ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات جنگل.
حسینی نژاد، حسین قلی (1391) حقوق کیفری بین‌الملل، تهران: نشر میزان.
خالقی، ابوالفتح، جودکی، بهزاد (1389) «دادگاه ذیصلاح در بزه معاونت در جرم در قلمرو حقوق جزای بین‌الملل»، مجله مطالعات حقوقی شیراز، دوره دوم، شماره 2، صص 37-56.
زینلی، محمدرضا (1378) جرم سیاسی و حقوق جزای اسلامی (مطالعه تطبیقی)، چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
صانعی، پرویز (1374) حقوق جزای عمومی، چاپ ششم، تهران: انتشارات گنج دانش.
عالی پور، حسن، کارگری، نوروز (1389) جرائم ضد امنیت ملی، تهران: انتشارات خرسندی.
عباسی، محمود (1373) استرداد مجرمین، چاپ اول، تهران: انتشارات گنج دانش.
علی‌آبادی، حسین (1375) حقوق جنایی، جلد سوم، تهران: انتشارات فردوسی.
فروغی، فضل اله و جودکی، بهزاد (1396) «راه‌حل‌های تعارض صلاحیت در قلمرو حقوق جزای بین‌الملل»، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 57، صص 285-249.
فن گلان، گرهارد (1389) درآمدی بر حقوق بین‌الملل عمومی، ترجمه سید داوود آقایی، جلد اول، چاپ چهارم، تهران: میزان.
کسسه، آنتونیو (1387) حقوق کیفری بین‌المللی، ترجمه موسوی، زهرا، امیر ارجمند، اردشیر، حسین پیران، حسین، تهران: انتشارات جنگل.
کلانتری، کیومرث، پارسا، پژمان (1395) «نگرشی نو به قانون جرم سیاسی 1395»، فصلنامه اندیشمندان حقوق، شماره 4/10، صص 20-5.
لواسور، ژرژ (1373) «مسئله جرم سیاسی در حقوق استرداد»، ترجمه مصطفی رحیمی، مجله کانون وکلا، شماره 152، صص 288-241.
معتمد، محمدعلی (1367) حقوق جزای عمومی، جلد 1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مؤمنی، مهدی (1393) حقوق بین‌المللی کیفری، تهران: انتشارات شهر دانش.
میلانی، مهربخش (1394) «استرداد مجرمین و معاضدت قضایی»، فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی، شماره 1، صص 49-56.
نقی پور فهیم، زهرا و رضا، سیمبر (1395) «موانع استرداد مجرمان و تأثیرپذیری آن از روابط دیپلماتیک»، نشریۀ کانون وکلای دادگستری آذربایجان شرقی، شماره 43 و 44، صص 149-177.
 
ب. انگلیسی
Abou El Fadl, Khaled (1998). "Political  Crime  in  Islamic Jurisprudence  and Western Legal History, U. C", Davis Journal of International Law and Policy, Vol. 4 (1), pp. 1-28.
Bach Jensen, Richard (2009) "The International Campaign against Anarchist Terrorism, 1880-1930s", Journal of Terrorism and Political Violence, Vol. 21, pp. 89-109.
Blake, Nicholas (2003) "Exclusion from Refugee Protection: Serious Non Political Crimes after 9/11", European Journal of Migration and Law, Vol. 4, pp. 425-447.
Combell black, Henry (1996) Black's Law Dictionary, sixth edition, Massachusetts: West Publishing Company.
Daly, Jonathan (2002) "Political  Crime  in  Late  Imperial Russia", Journal of Modern History, Vol. 74 (1), pp. 62-100.
Duane, Thompson (1983) "The  Evolution  of  the Political Offense Exception in an Age of Modern Political Violence", Yale Journal of World Public Order, Vol. 9, pp. 315-341.
Harrington, Joanna (2006) "The  Role for Human Rigths Obilgations in Canadian Extradition Law", Journal of Canadian Yearbook of Internation Law, Vol. 43, pp. 45-100.
 Hopkins, John (1996) "What  Is  a  Political  Offence?", The Cambridge Law Journal, Vol. 55, pp. 417-420.
Kadish, Sanford (2001) "Methodology and Criteria in Due Process Adjudication. A Survey and Criticism", The Yale Law Journal, Vol. 66, pp. 319-363.
Kircheimer, Otto (2015) Politigal  Justice:  The  Use of  Legal Procedure for Political Ends, second edition, New Jersey: Princeton Legacy Library.
Lowenfeld, Andreas (1980) Public Law in the International Arena: Conflict of Laws, International Law and Some Suggestions for Their Interaction. Sijthoff & Noordhoff.
Nagy, Sarah (1991) "Political  Offense  Exceptions  to United States Extradition Policy: Aut Dedere Aut Judicare (Either Extradite or Prosecute)", Indiana International & Comparative Law Review, Vol. 1 (1), pp. 109-149.
Painter, Richard (2011) "The Dodd-Frank Extraterritorial Jurisdiction Provision: Was it Effective, Needed or Sufficient?", Harvard Business Law Review, Vol. 1, pp. 195-225.
Passas, Nikos (1986) "Political Crime and Political Offender: Theory and Practice", Liverpool Law Review, Vol. 8, pp. 22-36.
Schafer, Stephen (1972) "The  Concept  of the  Political Criminal", Journal of Criminal Law and Criminology, Vol. 62 (3), pp. 380-387.
Szabo, Denis (2000) "Political Crimes: A Historical Perspective", Journal of International Law and Policy. Vol.2, pp. 7-2.