راهبُردهای کنترل کیفری جرایمِ حوزه ی کسب و کار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

2 عضو هیات علمی دانشگاه علوم انتظامی امین

3 دانشجوی دوره دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

چکیده

اهمیت بازگرداندن اعتماد عمومی به فضای کسب و کار و اقتصاد از یک سو و بیگانه بودن حقوق کسب و کار با حداکثر گرایی ابزارهای کنترل کیفری از سوی دیگر، آن هم به دلیل اهمیت حفظ پویایی فضای کسب و کار، نیازمند توجه مبنایی و راهبُردی به کنترل کیفری است. علاوه بر این، نظام کیفری برخی از کشورها، از جمله ایران، پایبندِ حداقل گرایی کنترل کیفری در حوزه‌ی کسب و کار نبوده و این رویکرد، اهمیت تحلیل و تبیین نظام‌مند از اصول کنترل کیفری را برای سیاست‌گذاران کیفری، دوچندان می‌سازد. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که با توجه به ویژگی‌ها و اصول حاکم بر حقوق کسب و کار، کنترل کیفری باید ملتزم به چه راهبردهایی باشد؟ بر همین اساس، توجه به مقدماتی چون پاسخ‌های مدنی خسارت مدار و نیز تخلفات و پاسخ‌های انتظامی به آن‌ها باعث صرفه‌جویی کنترل کیفری است و علاوه بر آن توجه به جرم انگاری حداقلی نظام‌مند و نظام پاسخ گذاری ویژه‌ جرائم کسب و کار و متفاوت از جرائم اقتصادی می‌تواند از اجزای مهم نگرش راهبرد مدار تلقی شود. از طرفی دیگر، توجه به ارفاق گرایی و عدم تأکید بر امنیتی نمودن سیاست کنترل کیفری و ایجاد مراجع ویژه‌ی تعقیب و دادرسی نسبت به جرائم حوزه کسب و کار خود به عقلانی شدن راهبرد کنترل کیفری منتهی می‌گردد و از این طریق با اعاده اصل اعتماد و شفافیت قانون‌گذاری ناظر به این جرائم، می‌توان کاهش روز افزون وقوع و تکرار این جرائم را انتظار داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Criminal Control Strategies for Business Crime

نویسندگان [English]

  • Akbar varvaei 1 2
  • Isa Bani naemeh 3
1 Professor of Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, Kermanshah Branch, Iran|Faculty Member of Amin University
2 Professor of Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, Kermanshah Branch, Iran|Faculty Member of Amin University
3 Ph.D. student of criminal law and criminology, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

The importance of building up confidence in the public sphere on one hand and the total separation of business law from criminal control on the other results into the very strategic use of tools of penal control in the sphere of trade. The main question of this essay that what strategies must guide the criminal law policy in the sphere of business given the principles governing commercial law. Based on this, it is argued that damage-based civil law responses can save us from harsh criminal law strategies. Aditionally, minimal criminalization and distinguishing our strategies in this field from the economic crimes can be viewed as important components of criminal law policy in this regard.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Business crime
  • Criminal control
  • Criminalization
  • accountability
ابراهیمی، شهرام و مجید صادق نژاد نائینی (1392)، «تحلیل جرم شناختی جرائم اقتصادی»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره 5، زمستان، صص 174-147.
ابراهیمی، شهرام (1387)، «بازدارندگی از منظر حقوقی و جرم شناسی»، مجله کاراگاه، شماره 5؛ زمستان، صص 51-33.
اردبیلی، محمدعلی (1392)، حقوق جزای عمومی، جلد اول، تهران: نشر میزان.
چانکو، ب، لارنس (1385)، تصمیم سازی اخلاقی در کسب و کار، ترجمه فرید ایران پناه، تهران: انتشارات مرکز ملی مطالعات جهانی شدن.
برومند، فاطمه (1392)، ارزیابی بازدارندگی مجازات حبس، جزای نقدی و تعلیق در جرائم نظامی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
پاسپان، محمدرضا و ابوالفضل غلامی (1396)، «ادغام‌های ضدرقابتی و ضمانت اجرای های مقرر در حقوق ایران»، فصلنامه مطالعات حقوقی، دوره نهم، شماره 1، بهار، صص 55-31
توسلی، توران (1392)، پیشگیری از جرائم اقتصادی، تهران: نشر جنگل (جاودانه).
جندلی، منون(1394)، درآمدی بر پیشگیری از جرم (تعارف، تاریخچه، رویکردها، دورنما)، ترجمه شهرام ابراهیمی، تهران، نشر میزان،
هوساک، داگلاس (1390)، جرم انگاری حداکثری، ترجمه محمد تقی نوری، تهران: انتشارات مجد.
جعفری، امین (1393 الف)، حقوق کیفری کسب و کار، تهران: انتشارات شهر دانش.
جعفری، امین (1393 ب)، تکنیک تنظیم در مناسبات کسب و کار ساز و کار پیشگیری از جرم‌های بانکی، نشست هفتاد و نهم در سلسله نشست‌های علوم جنایی، در: دایره المعارف علوم جنایی، کتاب دوم، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران، نشر میزان.
جعفری، مجتبی (1395)، «کیفر زدایی از جرائم کسب و کار»، مجله حقوقی دادگستری، دوره هشتادم، شماره 94، تابستان، صص 116-95.
جعفریان سوته، سید حسن(1394)، از عدالت کیفری امنیت مدار تا عدالت کیفری کرامت مدار (علل و راهکارها)، نشریه علمی تخصصی اندیشه های حقوق کیفری، سال اول، شماره 1، صص 56-35
جمشیدی، علیرضا (1390)، سیاست جنایی مشارکتی، تهران، نشر میزان.
خدائیان چگنی، ذبیح‌الله (1391)، «بررسی تطبیقی نهادهای نظام عدالت کیفری فرانسه و ایران در مقابله با جرائم اقتصادی»، فصلنامه مطالعات حقوقی، دوره چهارم، شماره 2، پاییز و زمستان، صص 58-31.
صادقی مقدم، حسن و سید محمد مهدی غمامی (1391)،«نظم بازار؛ مطالعه‌ی تطبیقی حقوق ایران و فرانسه»، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، دوره سوم، شماره 1، بهار و تابستان، صص 91-73.
رحیمی نژاد، اسمعیل و محمدجعفر حبیب زاده (1387)، «مجازات نامتناسب؛ مجازات مغایر با کرامت انسانی»، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، دوره سوم، شماره 2، تابستان، صص 133-115.
رهبری، ابراهیم (1395)، «بررسی قواعد رقابتی ناظر به دانش فنی؛ مطالعه‌ای تطبیق در حقوق آمریکا، اتحادیه اروپا و ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوق سابق)، دوره چهل و ششم، شماره 2، تابستان، صص 244-225.
رنگباری، ناصر (1395)، حقوق بانکی، تهران: انتشارات جنگل.
سعادت جوی اوردکلو، مهدی و مهدی علی رحیمی (1393)، «مدیریت ریسک و کاربرد آن در بازار سرمایه با استفاده از مدل ریسک سنجی ارزش در معرض خطر»، نشریه مدیریت صنعتی، دوره نهم، ویژه نامه مدیریت و حسابداری، تابستان، صص 72-59.
سلطانی، محمد (1395)، حقوق بانکی، تهران: نشر میزان.
شاه آبادی، ابوالفضل و رقیه پوران (1393)، «نقش کارایی سیستم قضایی در سهولت کسب و کار»، دو فصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، شماره 5، بهار و تابستان، صص 97-72.
شیعه علی، علی، وحید زارع و مجتبی زارع (1394)، «جایگاه سیاست جنایی واکنشی در مرحله تعقیب در حقوق کیفری ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی، دوره دوم، شماره 4 و 5، پاییز و زمستان، صص 310-287.
طهماسبی، علی (1393)، «مطالعه تطبیقی شرایط دعوای گروهی در حقوق آمریکا و کانادا؛ آموزه‌هایی برای حقوق ایران»، فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره هجدهم، شماره 3، پاییز، صص 177-153.
غلامی، حسین (1391)، «اصل حداقل بودن حقوق جزا»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال اول، شماره 2، زمستان، صص 65-41.
غلامی، حسین و مینا افضلیان (1389)، «رویکردی کیفر شناختی به مبانی و کیفیت توزیع مجازات در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی»، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، سال پنجم، شماره 16، پاییز. صص 172-141.
فرح بخش، مجتبی (1392)، جرم انگاری فایده گرایانه، تهران: نشر میزان.
قاسمی حامد، عباس و آرزو فلاح (1393)، «دعوای گروهی و تأثیر آن بر حقوق مصرف‌کننده»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 65، بهار، صص 122-89.
قربانی، مجید و عباس باقری (1389)، «دست‌کاری بازار اوراق بهادار»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، دوره 12، شماره 29.1، تابستان، صص 326-301.
گسن، رمون (1393)، جرم شناسی جرائم اقتصادی، ترجمه شهرام ابراهیمی، تهران: نشر میزان.
محمودی جانکی، فیروز و سارا آقایی (1387)، «بررسی نظریه بازدارندگی مجازات»، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، دوره 38، شماره 64، تابستان، صص 361-339.
محبی، جلیل (1386)، شدت و قطعیت مجازات در حقوق ایران، فقه امامیه و قانون جزای چین، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق (ع)،
مجیدی، سید محمود (1388)، «جلوه‌های ظهور حقوق کیفری امنیت‌مدار در فرانسه»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 39، شماره 2، تابستان، صص 341-327.
محسنی، حسن، بهنام غفار فارسانی و نفیسه شوشی نسب (1391)، «دعاوی جمعی و نقش آن‌ها در احقاق حقوق مصرف‌کنندگان»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، دوره یکم، شماره 1، پاییز، صص 182-157.
مقدسی، محمدباقر و محمد فرجیها (1392)، «ویژگی‌های سیاست کیفری عوام‌گرا؛ مطالعه تطبیقی»، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، دوره چهارم، شماره 2، پاییز و زمستان، صص 155-137.
میرزایی مقدم، مرتضی (1390)، نظریه بازدارندگی مجازات و جایگاه آن در نظام حقوقی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی.
میرزایی منفرد، غلامعلی (1390)، حقوق بازار اوراق بهادار(بخش اختلافات)، تهران: نشر میزان.
میرزایی منفرد، غلامعلی (1393)، «تحلیل جرم انتشار آگهی یا اعلامیه پذیره‌نویسی بدون مجوز سازمان»، فصلنامه بورس اوراق بهادار، شماره 25، صص 101-82.
میرسعیدی، منصور و محمود زمانی (1392)، «جرم اقتصادی؛ تعریف یا ضابطه»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره 4، پاییز، صص 199-167.
میرقاسم جعفرزاده، سید مهدی حسینی مدرس (1393)، «تحلیل رقابتی شرایط معاملات تبعیض‌آمیز در حقوق رقابت ایران، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره 20، شماره 1،صص 172-145.
نهاوندیان، محمد (1385)، درآمدی بر اخلاق کسب و کار در محیط جهانی، تهران: انتشارات مرکز ملی مطالعات جهانی شدن.
یزدیان جعفری، جعفر (1387)، «اصل تناسب جرم و مجازات؛ چرایی و چگونگی آن»، نامه مفید (نامه حقوقی)، دوره چهاردهم، شماره 67، صص156-139.
 
ب. لاتین
A. Booth, Richard, (2007) »what is a Business Crime? « Villanova University School of Law,School of Law Working Paper Series, Paper 98, PP 127-145
Jarborg, Nils (2004) »Criminalization Last Resort (ultimaratio) «, Ohio State Journal of Criminal Law, Vol 2, PP 521-534