اصول در غیاب تشریفات؛ مطلوبی ناممکن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

10.22099/jls.2023.41102.4447

چکیده

تقابل میان اصول و تشریفات دادرسی از مشهورات نظام حقوقی ماست. این موضوع به ترتیبی که در حقوق دادرسی ایران مطرح است در نظام‌های حقوقی دیگر به‌ چشم نمی‌آید. ترتیب این تقابل نیز بدین صورت است که در پاره‌ای از دعاوی، نظیر دعاوی تصرف یا دعاوی کوچکی که در صلاحیت شورای حل اختلاف است و مثال‌های دیگر، دادگاه از رعایت تشریفات دادرسی معاف شده است، ولی به تصریحی که در برخی قوانین از جمله قانون شورای حل اختلاف آمده است، این معافیت به معنای معطل گذاردن اصول دادرسی نیست و دادگاه در همه حال مکلف به رعایت اصول دادرسی است. در این مقاله ضمن پرداختن به مفهوم‌شناسی تشریفات و اصول دادرسی، این پرسش مطرح گردیده است که آیا رعایت اصول دادرسی بدون التزام به رعایت تشریفات ممکن است؟ پاسخ نویسنده به شرحی که خواهید دید، منفی است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The principles and rules of procedural law are linked; the procedural rules as shell-guard of procedural principles

نویسنده [English]

  • Majid Ghamami
Department of Private and Islamic Law , Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
چکیده [English]

The distinction between procedural legal principles and procedural rules and techniques is one of the famous arguments in Iranian law. The argument may be astonishing for lawyers of different background. It comes from some statutory provisions authorizing the court to ignore the procedural rules in reviewing the case but at the same time to comply strictly with the procedural principles. In this essay, after introducing of the concepts of both rules and principles of procedural law, the idea of distinction between them is examined in terms of possibility or otherwise feasibility of simultaneous withdrawal of rules and compliance with principles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • procedural principles
  • procedural rules
  • contradiction
  • right of defense
  • parties' cooperation in proceeding

مراجع

  1. منابع

    الف. فارسی

     

    1. اسماعیلی، حسین (1401) آیین دادرسی مدنی، ادغام و تفکیک دعاوی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    2. آذربایجانی، علیرضا و سماواتی­پور، محمدرضا (1392) «تبیین جایگاه اصول و تشریفات دادرسی در داوری»، حقوق خصوصی، دوره­ 11، شماره 2، صص 357-327.
    3. آشوری، محمد (1392) آیین دادرسی کیفری، تهران: سمت.
    4. شمس، عبدالله (1386) آیین دادرسی مدنی، دوره­ پیشرفته، جلد دوم، تهران: دراک.
    5. غمامی، مجید (1383) «دعوای متقابل»، مجله دانشکده­ حقوق و علوم سیاسی، دوره 66، شماره 520، صص 244-225.
    6. غمامی، مجید (1395) «توصیف سبب دعوا توسط دادرس» در «حقوق جانمایه اجتماع»، مجموعه مقالات اهداشده به دکتر سید عزت­الله عراقی، تهران: سمت، صص 768-749.
    7. غمامی، مجید و اشراقی آرانی، مجتبی (1389) «تفکیک امر حکمی از امر موضوعی در دادرسی مدنی؛ تبیین نظریه عمومی»، فصلنامه­ حقوق، مجله­ دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره­ 40، شماره 2، صص 294-275.
    8. غمامی، مجید و اشراقی آرانی، مجتبی (1389) «فوائد عملی و نظری تفکیک امر حکمی از امر موضوعی در دادرسی مدنی»، فصلنامه­ حقوق، مجله­ دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره­ 40، شماره 4، صص 286-267.
    9. غمامی، مجید و محسنی، حسن (1396) آیین دادرسی فراملی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    10. مارتین، ریموند (1395) اصول راهبردی دادرسی مدنی، ترجمه اسماعیل شایگان، تهران: نشر میزان.
    11. محسنی، حسن (1385) «مفهوم اصول دادرسی و نقش تفسیری آن‌ها و چگونگی تمیز این اصول از تشریفات دادرسی»، مجله­ کانون وکلا، دوره 4، شماره 192 و 193، صص 133-99.
    • محسنی، حسن، (1392) آیین دادرسی مدنی فرانسه، تهران: شرکت سهامی انتشار.

    ب. انگلیسی

    1. Cadiet, Loic, Sep (2010) Introduction to French Civil Justice System and Civil Procedure Law, lectures given at Ritsumeikan University, Kyoto.
    1. Habscheid, WJ. (1984) “The Fundamental Principles of the Law of Civil Procedure”, The Comparative and International Law Journal of Southern Africa, Vol. 17, No.01, pp.1-31, available at: jstor.org/stable/23246919. Accessed 18 June 2021.
    1. Holmes, Oliver Wendell Jr., 1955 reprinted (2012) The Path of Law, Martino Fine Books.
    2. Rawls, John (1999) A Theory of Justice, Harward University Press.

    ج. فرانسوی

    1. Clermont, Kevin M. (2016) Civil Procedure 's Five Big Ideas, Cornell University Law School Publication.
    1. Cornu, Gerard (1991) Les principes directeurs du process civil par eux-meme, Etudes offertes a Pierre Bellet, Paris, Litec, (Lexis-Nexis)

     

     

     

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار