دادخواست الکترونیکی: ماهیت و چالش‌های ناشی از ثبت آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شیراز

2 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز

10.22099/jls.2021.38758.4129

چکیده

چکیده
امروزه در نظام های حقوقی مختلف استفاده از سیستم‌های الکترونیک در دادرسی‌ توسعه یافته است. در نظام حقوقی ایران نیز قوه قضائیه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نسبت به پذیرش و ثبت دادخواست الکترونیک اقدام می‌کند. بخش عمده مقررات راجع به ثبت دادخواست الکترونیک از طریق بخشنامه و آئین‌نامه تنظیم شده و در قانون آئین دادرسی مدنی و سایر قوانین مرتبط، مقررات خاصی راجع به این موضوع یافت نمی‌شود. از این رو، در این مقاله برآنیم تا ضمن تبیین ماهیت دادخواست الکترونیک، انواع خطا یا اشتباه در ثبت مندرجات دادخواست الکترونیک و طرق احتمالی جبران خطا را بررسی کنیم. یافته های تحقیق نشان می دهد که دادخواست الکترونیک نوعی سند الکترونیک عادی مطمئن است و انصراف از مندرجات ناشی از خطا در متن دادخواست الکترونیک یا اصلاح آن‌ها، هرچند که اساساً امکانپذیر است، لیکن تابع مقررات آئین دادرسی مدنی در خصوص مورد خواهد بود؛ به این معنا که تا حد امکان بایستی ماهیت اقدام یا راهکار اصلاحی با عناوین و نهادهای شناخته شده در دادرسی مدنی از قبیل استرداد دادخواست یا دعوا، افزایش یا کاهش یا تغییر خواسته و رفع نقص یا رفع ابهام از دادخواست، تطبیق داده شده و مقررات حاکم بر هر یک از آنها در خصوص مورد مراعات گردد. نتایج این پژوهش می‌تواند در ارتقای کیفیت دادرسی و همچنین، سرعت و دقت دادرسی مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Electronic Petition: The Legal Nature and Challenges of Registration

نویسندگان [English]

  • farzad roohbakhsh 1
  • siroos heidari 2
  • Ali Rezaee 2
  • Hojjat Mobayen 2
1 Ph.D. Student in of Shiraz University
2 Assistant Professor, Faculty of Law and Political Science of Shiraz University
چکیده [English]

AbstractNowadays, the use of electronic proceedings has been developed in various legal systems. In our legal system, the Judiciary now accepts and registers electronic petitions through the Electronic Judicial Service Offices. Most of the regulations governnig electronic filing of lawsuits are regulated by directive and bylaws and no specific provisions in this regard are found in Civil Procedure Code and other related regulations on this subject. So, in this article we will try to explain the Legal nature of electronic petition. In addition, various kinds of error or mistake in registration of contents of electronic petition and possible reliefs will be analysed. The findings of research show that electronic petition is an unofficial secure electronic document and withdrawal or modification of the error contents, although essentially possible, shall be subject to the provisions of the Civil Procedure Code accordiong to the case. This means that, as far as possible, the nature of corrective action or approach should be adapted to the well-known titles and institutions in civil procedure, such as the return of a petition or litigation, the increase or decrease or change of claim, and the completion or explanation of the petition, while observing the rules governing each of them. The results of this research may improve the quality, the speed and the accuracy of proceedings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords:Modification of Petition
  • Withdrawal of Petition
  • Electronic Petition
  • Electronic Proceedings
  • Electronic Document
الف. فارسی
ابهری، حمید، امیر مسعود فاطمیان، علیرضا حسنی و محمد کی نیا (1396) «مطالعه تطبیقی قواعد حاکم بر حقوق اسناد الکترونیک از منظر قوانین ایران، مقررات آنسیترال و حقوق فرانسه»، مجله تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، دوره 10، شماره 37، صص 29-1.
امامی، سید حسن (1375) حقوق مدنی، ج 6، چاپ هفتم، تهران: انتشارات اسلامیه.
حبیب‌زاده، طاهر (1390) حقوق فناوری اطلاعات: مقدمه­ای بر حقوق تجارت الکترونیک (مطالعه تطبیقی)، ج 1، تهران: مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
حبیب‌زاده، طاهر (1396) حقوق فناوری اطلاعات: ادله الکترونیک، اسناد الکترونیک و امضای الکترونیک (مطالعه تطبیقی)، ج 1، تهران: نشر میزان.
رضایی، علی و ابراهیم رهبری (1394) «نحوه تحقق خطا و تمایز آن از اشتباه در محیط مجازی و اثر آن در انعقاد قراردادهای الکترونیک با مطالعه تطبیقی حقوق ایران، آمریکا، کانادا، اتحادیه اروپا و عهدنامه ارتباطات الکترونیک آنسیترال (2005)»، فصلنامه دیدگاه­های حقوقی قضایی، دوره 20، شماره 70، صص 33-1.
زرکلام، ستار (1384) «قانون تجارت الکترونیک و الفبای الکترونیک»، مجموعه مقالات همایش بررسی جنبه‌های حقوقی فناوری اطلاعات، مرکز مطالعات توسعه قضایی با همکاری شورای عالی اطلاع‌رسانی کشور، تهران: انتشارات سلسبیل.
السان، مصطفی (1385 الف) «ایجاب و قبول معاملات الکترونیک»، مجله تحقیقات حقوقی، دوره 9، شماره 43، صص 406-337.
السان، مصطفی (1385ب) «جنبه­های حقوقی ثبت الکترونیکی»، ماهنامه کانون سردفتران و دفتریاران، دوره 48، شماره 60، صص 41-10.
ساورایی، پرویز (1392) «فراداده و قابلیت استناد به آن در مراجع اداری و قضایی»، مجله تحقیقات حقوقی، دوره 16، شماره 62، صص 515-461.
صادقی­نشاط، امیر (1393) «اعتبار سنجی اسناد الکترونیک»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، دوره 3، شماره 8، صص 100-71.
فرهادیان طهرانی، محمدمهدی (1390) داده­پیام و ارزش اثباتی آن در قراردادهای الکترونیک، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
کاتوزیان، ناصر (1380) اثبات و دلیل اثبات، ج 1، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
کاتوزیان، ناصر (1381) قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ هفتم، تهران: نشر میزان.
وصالی ناصح، مرتضی (1394) «سند رسمی الکترونیک (مطالعه تطبیقی امکان صدور سند رسمی الکترونیک در حقوق ایران و آمریکا)»، دانشنامه حقوق و سیاست، دوره 11، شماره 3 (پیاپی 25)، صص 80-61.
هیئت مؤلفان و ویراستاران انتشارات مایکروسافت (1383) فرهنگ تشریحی اصطلاحات کامپیوتری مایکروسافت، ترجمه فرهاد قلی زاده نوری، انتشارات کانون نشر علوم.
 
ب. انگلیسی
Model Notary Act (2010) published by US national Notary Association.
UNIFORM ELECTRONIC TRANSACTIONS ACT (1999) Approved by the American Bar Association Dallas, Texas, February 14, 2000
UNCITRA Model Law on Electronic Commerce Guide to Enactment (1996) Retrived from http://www.uncitral.org/english/texts/elecom/ml.html
UNCITRAL Model Law on Electronic Signatures with Guide to Enactment (2001).