فوکو و تبارشناسی دولت مدرن: حکومت‌مندی و عبور از چشم‌انداز حقوقی به دولت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دگتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 هیأت علمی دانشگاه شیراز

چکیده

میشل فوکو از سال 1976 به بعد به طور مفصل شروع به بررسی دولت و قدرت دولتی ذیل تبارشناسی دولت مدرن کرد. او در مقابله با نگاه‌های خطی و تمرکزگرایانه به قدرت که آنرا به عنوان چشم‌انداز حقوقی به قدرت حاکمه مدنظر قرار می‌داد، مفهوم حکومت‌مندی را ابداع کرده تا با غوطه خوردن در تاریخ، به ریشه‌های متکثر، متعارض و غالبا پنهان گفتمان‌ها، رویه‌ها و نهادهای موجود اشاره کند. اما از آنجایی که فوکو به صورتی بسیار پراکنده و در میان نوشتجات و سخنرانی‌های مختلف خود به این موضوع پرداخته است، متنی منسجم در این زمینه وجود ندارد. از اینرو، هدف این پژوهش بررسی منسجم سه تبار دولت مدرن یعنی قدرت شبانی، مصلحت دولت و لیبرالیسم بوده تا مشخص شود که فوکو چگونه با اتخاذ رویکردی متفاوت به ترتیبات قدرت، از چشم‌انداز حقوقی عبور کرده و بنیانی جدید به منظور مطالعه دولت ایجاد می‌کند. این چشم‌انداز که دست به بررسی تبارهای دولت مدرن بر اساس مثلث ذهنیت‌ها، عقلانیت‌ها و فناوری‌های حکومتی زده، باعث می‌شود تا مفهوم دولت به عنوان پدیده‌ای متکثر، چند‌زمانه و ترکیبی از فنون سیاسی متعدد و سبک‌های مختلف حکومت درک ‌گردد. تبارشناسی دولت مدرن از این دیدگاه، می-تواند جایگزین نظریاتی شود که با اتخاذ چشم‌انداز خطی، ذات‌انگار و غایت محور، اساسا باعث ایجاد تصویری معیوب از تحولات تاریخی می‌گردند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Foucault and the genealogy of the modern state: Governmentality and the transition from a legal perspective to the state

نویسندگان [English]

  • Saeed Dindarlou 2
  • Seyyed Javad Salehi 3
  • Seyyed Yoosef Qorashi 3
1
2 PhD Candidate in Political Science, School of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran.
3 -
چکیده [English]

From 1976 onwards, Michel Foucault began to study the state and state power in detail under the genealogy of the modern state. In the face of the linear and centralist views of power, which he saw them as a legal perspective to sovereignty, Foucault coined the concept of governmentality to analyze conflicting and often obscure roots of the present discourses, practices, and institutions. But since Foucault has dealt with this issue in a very scattered way and among his various writings and speeches, there is no coherent text in this field. Therefore, the purpose of this study is to examine the three descendants of the modern state, namely pastoral power, reason of state and liberalism, to determine how Foucault, by adopting a different approach to power arrangements, crossed the legal perspective and created a new foundation for the study of government. This perspective, which examines the lineages of the modern state on the basis of the triangle of governmental mentalities, rationalities and technologies, makes us to consider the concept of the state as a complex, multi-temporal phenomenon and a combination of various political techniques and different styles of government. From this point of view, the genealogy of the modern state can replace the theories that, by adopting a linear, essentialist, and theological perspective, create a flawed picture of historical developments

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genealogy
  • Governmentality
  • Pastoral Power
  • Liberalism
  • Reason of State
  • Michel Foucault

مراجع

الف. فارسی
اسمارت، بری (1385)، میشل فوکو، ترجمه­ لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: اختران.
حیدری، آرش (1397)، «تنظیمات ایرانی: حکومت­مندی و برآمدن دولت مدرن در ایران»، مجله جامعه­شناسی ایران، سال نوزدهم، شماره 1، صص 126-148.
دریفوس، هیوبرت و پل رابینو (1379)، میشل فوکو فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
دلوز، ژیل (1386)، فوکو، ترجمه­ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
دین، میشل (1396)، حکومت اندیشی، ترجمه کرم حبیب‌پور گتابی، تهران: مهاجر
سایمونز، جان (1390)، فوکو و امر سیاسی، ترجمه کاوه حسین­زاده، تهران: رخداد نو.
فوکو، میشل (1377)، «سیاست و عقل»، در عزت‌الله فولادوند، خرد در سیاست، تهران: طرح نو.
فوکو، میشل (1378)، مراقبت و تنبیه، ترجمه­ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
فوکو، میشل (1384)، حکومت­مندی، ترجمه­ افشین جهاندیده و نیکو سرخوش، فصلنامه گفتگو، شماره چهل و چهارم.
فوکو، میشل (1389)، تئاتر فلسفی، ترجمه­ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
فوکو، میشل (1390)، باید از جامعه دفاع کرد: درس‌گفتارهای کولژ دوفرانس 1975- 1976/ میشل فوکو، ترجمه‌ رضا نجف‌زاده، تهران: رخداد نو.
فوکو، میشل (1391)، تولد زیست سیاست، ترجمه­ رضا نجف زاده، تهران: نشر نی.
کلی، جان (1388)، تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمه محمد راسخ، تهران: طرح نو.
کهون، لارنس (1384)، از مدرنیسم تا پست­مدرنیسم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی.
لِمکه، توماس (1392)، نقدی بر خرد سیاسی: بررسی تحلیل فوکو از طرز تفکر دولت مدرن، ترجمه­ یونس نوربخش، محبوبه شمشادیان. تهران: دانشگاه امام صادق.
مشایخی، عادل (1395)، تبارشناسی خاکستری است: تأملاتی درباره­ روش فوکو، تهران: ناهید.
میلر، پیتر (1382)، سوژه، استیلا و قدرت، ترجمه­ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
هیندس، باری (1380)، گفتارهای قدرت از هابز تا فوکو، ترجمه­ مصطفی یونسی، تهران: شیرازه.
ویژه، محمدرضا (1395)، «واکاوی مفهوم پسامدرن حاکمیت از دیدگاه حقوق عمومی با تأکید بر اندیشه‌های فوکو»، فصلنامه پژوهش‌های حقوق عمومی، سال هجدهم، شماره 52، صص 9-33.
وینسنت، اندرو (1392)، نظریه‌های دولت، ترجمه حسین بشیریه، نشر نی: تهران.
یحیوی، حمید (1394)، «کالبدشناسی فوکویی دولت»، فصلنامه دولت ­پژوهی، دوره 1، شماره 3، صص 111-146.
یحیوی، حمید (1396)، «شبان­وارگی جدید؛ نقد عقلانیت‌های حکومتیِ دولت در ایران»، فصلنامه دولت پژوهی، سال سوم، شماره 10، صص 1-32.
 
ب. انگلیسی
Bröckling, Ulrich; Lemke, Thomas and Susanne Krasmann (eds) (2011) Governmentality: Current Issues and Future Challenges, New York: Routledge.
Burchell, Graham; Gordon, Colin and Peter Miller (eds) (1991) The Foucault Effect: Studies in Governmentality, Chicago: The University of Chicago Press.
Donzelot, Jacques (2008) "Michel Foucault and Liberal Intelligence", Economy and Society, Vol.37, No.1, pp. 115–134.
Deleuze, Gilles and Guattari, Félix (1987) A Thousand Plateaus: Capitalism and Schizophrenia, trans. Brian Massumi. London: Athlone Press.
Foucault, Michel (1978) History of Sexuality. Volume 1: An Introduction, New York: Pantheon Books.
Foucault, Michel (1981) Omnes et Singulatim: Towards a Criticism of Political Reason (Lecture at Stanford University, 10 and 16 October 1979.) The Tanner Lectures on Human Values. Ed. Sterling M. McMurrin. Salt Lake City: University of Utah Press, 1981. 225–254.
Foucault, Michel (1988) The Political Technology of Individuals. Technologies of the Self: A Seminar with Michel Foucault. Ed. Luther H. Martin, Huck Gutman and Patrick H. Hutton. Amherst: University of Massachusetts Press. 145–162.
Foucault, Michel (2000) Space, knowledge, and power, in J. Faubion (ed.) Power (The Essential Works of Foucault, 1954-1984, Vol. 3) trans. R. Hurley et al. New York: New Press.
Foucault, Michel (2007) Security, Territory, Population: Lectures at the Collège de France 1977–78, trans. G. Burchell, New York: Palgrave Macmillan.
Foucault, Michel (2008) “The Meshes of Power” In Space, Knowledge and Power, edited by Stuart Elden and Jeremy W Crampton, 153–62. Routledge.
Golder, Ben (2007) "Foucault and the Genealogy of Pastoral Power", Radical Philosophy, Vol.10, No.2, pp. 157–176.
Jessop, Bob (2007) "From Micro-Powers to Governmentality: Foucault’s Work on Statehood, State Formation, Statecraft and State Power", Political Geography, Vol. 26, No.1, pp. 34–40.
Lemke, Thomas (2016) Foucault, Governmentality and Critique, New York: Routledge.
Rose, Nikolas, O’Malley, Pat and Mariana Valverde (2006) “Governmentality”, Annual Review of Law and Social Science, Vol. 2, pp. 83–104.
Valverde, Mariana (2017) Michel Foucault, New York: Routledge.
Walters, William (2017) “The Microphysics of Power Redux”, In: Bonditti P. Bigo D. Gros F. (eds) Foucault and the Modern International, Palgrave Macmillan: New York.
 
 
 
 
 
 
 
مطالعات حقوقی
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 43
اردیبهشت 1401
صفحه 183-224

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار