زمان برقراری رابطه حقوقی دادرسی و آثار آن در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

پرسش اصلی پیش­رو در این مقاله این است که آیا تقدیم دادخواست صرفاً یکی از مقدمات اقامه دعوی و برقراری رابطه حقوقی دادرسی است یا سبب تامه آن و درنتیجه با تحقق آن، رابطه دادرسی نیز خودبه‌خود و تمام و کمال میان طرفین دعوی برقرار می­شود؟ این مسئله ازجمله مسائلی است که در حقوق ایران پاسخ درخوری نیافته است. قوانین موضوعه ایران ازجمله ماده 48 ق.آ.د.م پاسخی قاطع برای این پرسش ندارد. در حقوق فرانسه، رویه قضایی تلاش کرده با تفسیر قوانین موضوعه، مقررات ناهماهنگ قانونی را در رابطه با آثار ابلاغ دادخواست به خوانده و ثبت ابلاغیه دادخواست در دفتر دادگاه، به ­نوعی سازش رساند. یکی از تفاسیری که نخست در دکترین این کشور مطرح شد و سپس به رویه قضایی نیز راه یافت، تفکیک آثار ماهوی و آیینی برقراری رابطه حقوقی دادرسی است. یکی از یافته­های این مقاله این است که در حقوق ایران دلایلی وجود دارد که باعث می­شود در به بار آمدن آثار آیینی رابطه حقوقی دادرسی، به­صرف تقدیم دادخواست به دادگاه، تردید ایجاد شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Time of Creation of Trial relationship and it’s Effects in Iranian and French Law

نویسنده [English]

  • r sh
a
چکیده [English]

The main question in this article is that rendering a petition to court is the absolute cause of creating the relationship of the problematic issues that positive Iranian Law, including art. 48 of Civil Procedure Act have no answer to it. French jurisprudence has tried to conciliate the divergent regulations regarding to assignment of petition to defendant and registration of petition in bureau of court. One of theory that suggested by French doctrine and consequently entered into its jurisprudence is separation of substantial and procedural effects of creation of trial relationship. One of the important outputs of this article is a theory upon it the substantial effects of creation of trial relationship are emerged upon the assignment of the petition, but procedural effects of it postponed to registration of petition in bureau of the court. There are arguments that emerge hesitations about the creation of trial relationship by the registration of petition, in the court.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trial relationship
  • substantial effects
  • procedural effects
  • French Law
ف. فارسی
ابهری، حمید (1387) «حقوق و تکالیف خواهان در اولین جلسه دادرسی»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 38، شمارۀ 1، بهار، صص 1-27.
ابهری، حمید و برزگر، محمدرضا (1396) آیین دادرسی مدنی 1، تهران: مجد.
امامی، محمد، دریائی، رضا و کربلائی آقازاده، مصطفی (1392) «دعوای اضافی»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره پنجم، شماره سوم، زمستان 1392، صص 40-1.
الماسی، نجادعلی، حبیبی درگاه، بهنام (1391) «درآمدی بر کیفیت دادرسی در فرآیند دادرسی کارآمد»، فصلنامۀ دیدگاه­های حقوق قضایی، دورۀ 17، شمارۀ 58، تابستان، صص 72-47.
پژوهشکدۀ استخراج و مطالعات رویۀ قضایی قوۀ قضائیه (1395) مجموعه آرای قضایی دادگاه­های تجدیدنظر استان تهران (حقوقی)، فروردین، اردیبهشت، خرداد 1393، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه.
حبیبی درگاه، بهنام (1392) حقوق و اقتصاد: حقوق دادرسی مدنی، تهران: جنگل جاودانه.
جعفری لنگرودی، سید محمدجعفر (1386) مبسوط در ترمینولوژی حقوقی، ج 2، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
شکوهی­زاده، رضا (1389) «خسارت تأخیر تأدیه در کنوانسیون بیع بین­المللی وین، با نگاهی به حقوق ایران، فرانسه و انگلیس»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 40، شمارۀ 8، زمستان، صص 127-146.
شکوهی­زاده، رضا (1397 الف) «ماهیت حقوقی رابطۀ دادرسی»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 48، شمارۀ 1، بهار، صص 77-96.
شکوهی­زاده، رضا (1397ب) «توارث دعاوی شخصی در حقوق ایران و فرانسه»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 48، شمارۀ 3، پاییز، صص 491-509.
شمس، عبدالله، (1381 الف) آیین دادرسی مدنی، ج 1، تهران: میزان.
شمس، عبدالله، (1381 ب) آیین دادرسی مدنی، ج 2، تهران: میزان.
متین دفتری، احمد (1381) آیین دادرسی مدنی، ج 2، تهران: مجد.
کاتوزیان، ناصر (1378) حقوق مدنی: خانواده، ج 2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1383) قواعد عمومی قراردادها، ج 1، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1380) حقوق مدنی- عقود معین، ج 3، 1380، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
کریمی، عباس (1386) آیین دادرسی مدنی، تهران: مجد.
محسنی، سعید، معبودی نیشابوری، رضا و موسوی تقی‌آبادی، جمال­الدین (1395): «مفهوم اصطلاح تا اولین جلسه دادرسی»، مجلۀ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورۀ هشتم، شمارۀ سوم، پاییز، صص 133-117.
هرمزی، خیرالله (1395) «تغییر نحوه دعوی در دادرسی مدنی، مطالعه تطبیقی حقوق ایران و فرانسه»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 46، شماره 4، صص 663-645.
 
ب. فرانسه
Bléry, Corinne (2018) «Assignation ou mise au rôle pour la saisine d’une juridiction?», Actualité-Dalloz, 15 février 2018.
Callé, Pierre et Dargent, Laurent (2017) Code civile, Paris, Dalloz.
Cornu, Gérard et Foyer, Jean (1996) Procédure civile, Paris, PUF.
Croze, Hervé et Morel, Christian (1988) Procédure civile, Paris, PUF.
De Leval, George (2005) Eléments de procédure civile, Bruxelles, Larcier.
Dreyfuss, Lionel (2004) L’influence du décès d’une partie sur l’instance civile en cours, Paris.
Fricero, Natalie (2009) «Le nouveau régime de la prescription et la procédure civile» (loi no 2008-651 du 17 Juin 2008), Colloque à la Cour de cassation (11 mai 2009).
Guinchard, Serge et Moussa,Tony (1986) Droit et pratique de la procédure civile, Paris, Dalloz.
Guinchard, Serge et Chainais, Cécile et Ferrand, Frédérique (2014) Procédure civile: Droit interne et droit de l’Union européen, 32e éd. Paris, Dalloz.
Héron, Jacques et Le Bars, Thierry (2015) Droit judiciaire privé, Paris, LGDJ.
Kebir, Mehdi (2014) «Nullité pour vice de forme : caractérisation du grief», Actualité- Dalloz, 4 décembre 2014.
Larguier, Jean et Conte, Philipe et Blanchard, Christophe (2010) Droit judiciaire privé: procédure civile, 20e éd. Paris, Dalloz.
Malaurie, Philippe, Aynès, Laurent (1989) Cours de droits civile: La famille, 2em éd. Paris, Editions Cujas.
Mazeaud, Henri, Mazeaud, Léon, Mazeaud, Jean, Chabas, François (1998) Obligations: Théorie générale, Paris, Montchrestien.
Terré, François et Simler, Philippe et Lequette, Yves (2005) Les obligations, Paris, Dalloz.
Vizioz, Henri (2011) Etudes de procédure, Paris, Dalloz.
Wiederkehr, George et al. (2009) Code civil, 108e ed. Paris, Dalloz.