بررسی تطبیقی اعمال اصل خاک در حقوق ایران، انگلستان و کشورهای عضو اتحادیه اروپایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه حقوق دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

اعطای تابعیت به اشخاص بر اساس اصل خاک (محل تولد شخص مربوطه) قدیمی‌ترین اصل در تدوین قواعد تابعیت در نظام‌های حقوقی بوده است. به نظر می‌رسد که تدوین‌کنندگان قانون مدنی ایران در وضع قواعد و مقررات تابعیت کاملاً تحت تأثیر قانون فرانسه بوده‌ و مقررات تابعیت آن کشور را ترجمه کرده‌اند. قواعد ناظر به تابعیت همچون بسیاری دیگر از مسائل اجتماعی، می‌بایست تابع شرایط فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هر کشوری وضع شود. دو سؤال اساسی این پژوهش آن است که موارد اشتراک و افتراق در پذیرش گونه‌ها و شیوه‌های مختلف اعمال اصل خاک در نظام حقوقی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپایی و انگلستان کدام‌ها هستند؟ همچنین بهره‌گیری از کدام شیوه و الگوی اعمال اصل خاک، منافع ملی ایران در حوزه تعیین اتباع را بهتر تأمین می‌کند؟ فرضیه‌ نگارنده آن است که قانون مدنی ایران به تقلید از فرانسه، بسیاری از گونه‌های اعمال اصل خاک را وارد مقررات تابعیت ایران کرده است که قبول برخی از آن‌ گونه‌ها با توجه به شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران لازم نیست. پژوهش حاضر با اتخاذ روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی تطبیقی مقررات تابعیت کشورهای عضو اتحادیه اروپایی، پیشنهاد‌های لازم را جهت استفاده قانون‌گذار در اصلاح قواعد مربوط به اصل خاک در مقررات قانون مدنی ارائه داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Comparative Study of Jus Soli in Iranian, United Kingdom and European Union Laws

نویسنده [English]

  • satar azizi
چکیده [English]

Granting citizenship to persons on the basis of the Jus Soli has been the oldest principle in the formulation of citizenship rules in legal systems. It seems that the drafters of the Iranian civil code in applying the rules and regulations of citizenship have been completely influenced by French law and have translated the nationality rules of that country. Citizenship rules, like many other social issues, must be governed by the cultural, political, economic and social conditions of each country. A Comparative Study of Jus Soli in the Legal System of Iran and European Union Member States, including France and the United Kingdom, can show how nationality regulations evolve under these conditions. Iran's civil code, using French law, has used four of the five recognized Jus soli models. The economic, cultural and political conditions of Iran indicate that the granting of all recognized forms of citizenship is not in the interests of the Iranian government and society, and that Iranian citizenship requirements in the area of Jus Soli require substantial reform. Using this comparative study, the Iranian legislator can apply the necessary amendments to the rules on Jus Soli proposed in this article in Iranian civil code.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nationality
  • Jus soli
  • Civil code
  • European Union
  • United Kingdom

مراجع

الف. فارسی
ارفع نیا، بهشید (1374) حقوق بین‌الملل خصوصی، جلد اول، چاپ پنجم، تهران: نشر عقیق.
امامی، سید حسن (1377) حقوق مدنی، جلد چهارم، تهران: انتشارات کتابخانه اسلامیه.
سلجوقی، محمود (1381) حقوق بین‌الملل خصوصی، جلد اول، چاپ سوم، تهران: نشر دادگستر.
عبدی‌پور فرد، ابراهیم و سعید چاچ (1398) «نابرابری بین پدر و مادر ایرانی در انتقال تابعیت به فرزندان»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 10، شماره 1، صص 261-278.
عزیزی، ستار و حاجی عزیزی، بیژن (1390) تابعیت در حقوق ایران و بین‌الملل، چاپ اول، همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
مدنی، سید جلال‌الدین (1372) حقوق بین‌الملل خصوصی، چاپ دوم، تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش.
نصیری، محمد (1375) حقوق بین‌الملل خصوصی، چاپ سوم، تهران: انتشارات آگاه.
 
ب. انگلیسی
Brownlie, Ian (1998) Principles of Public International Law, Fifth Edition, Oxford University Press.
Erdilmen, Merve and Iseult Honohan (2020) "Trends in Birthright Citizenship in EU 28 2013-2020", Global Citizenship Observatory (GLOBALCIT),Robert Schuman Centre for Advanced Studies in collaboration with Edinburgh University Law School Printed in Italy, (2020/11/15),  Available at : www.eui.eu/RSCAS/Publications/
Groot, Gerard‑René and Olivier Vonk (2018) "Acquisition of Nationality by Birth on a Particular Territory or Establishment of Parentage: Global Trends Regarding Ius Sanguinis and Ius Soli", Netherlands International Law Review, Vol.65, No.3, pp.319–335.
Hailbronner, Kay (2007) "Nationality in Public International Law and European Law", Acquisition and Loss of Nationality: Comparative Analyses Volume. 1: Comparative Analyses: Policies and Trends in 15 European Countries, Netherland, Amsterdam University Press.
Honohan, Iseult (2010) Ius Soli Citizenship, Eudo Citizenship Policy Brief, Vol.10, No. 1.
 Kostakopoulou, Dora (2008)," The Evolution of European Union Citizenship", European Political Science, vol: 7, No.2, pages, 285–295.
Ngai M.May (2007) "Birthright Citizenship and the Alien Citizen", Fordham Law Review, Vol.75, No.5, pp.2521-2530.
Schuck H. Peter (2002) "Plural Citizenship", in, Dual Nationality, Social Rights and Federal Citizenship in the U.S and Europe, Berghahn Books, First Published.
Shachar, Ayelet (2003) Children of a Lesser state: Sustaining Global Inequality Through Citizenship Laws, USA, New York University School of Law New York, NY 10012 .
Slater, Avery (2014) "Jus Sanguinis, Jus Soli West German Citizenship Law and the Melodrama of the Guest Worker in Fassbinder’s Angst Essen Seele Auf ", Cultural Critique, Vol. 86, winter, pp. 92-118.
The Harvard Draft Code on Nationality (1929) American Journal of International Law, (Special Number 23).
Waldrauch, Harald (2007) "Right of expatriates, Multiple Citizens and Restricted Citizenship for Certain Nationals": Acquisition and Loss of Nationality: Comparative Analyses Volume. 1: Comparative Analyses: Policies and Trends in 15 European Countries, Netherland, Amsterdam University Press.
Weil Patrick and Alexis Spire (2007) "France": Acquisition and Loss of Nationality: Comparative Analyses Volume. 1: Comparative Analyses: Policies and Trends in 15 European Countries, Netherland, Amsterdam University Press.
Documents
Global Legal Research Center (2012) "Citizenship Based on Birth in Country", published by The Law Library of Congress, (2020/10/23), avaliable at: https://www.loc.gov/law/help/citizenship-birth-country/citizenship-birth-country.pdf
Draft African Nationality Protocol.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار