اعسار از محکوم‌به و انحراف‌های دادرسی در آینه قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی 1394؛ با تکیه بر رویه قضایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 قاضی دادگستری و مدرس دانشگاه

2 عضو هیات علمی دانشگاه شیراز

چکیده

یکی از موانع تحقق اجرای مؤثر حکم، سهولت گریز از اجرای تعهد از ناحیه محکوم‌علیه با اثبات اعسار و تقسیط بدهی است. اقامه دعوی اعسار وسیله‌ای است در اختیار محکوم‌علیه که با استفاده از آن به روش اثباتی و تقریباً آسان می­تواند مانع اجرای فوری حکم شود و غالباً حقیقت وضعیت مالی اشخاص در پس پرده اعسار پنهان می‌ماند. پیش‌بینی امکان گسترده­ی اثبات تنگدستی موجب سوءاستفاده و در نتیجه ایجاد مانع در اجرای حکم می‌شود. هرچند که دادخواهی از حقوق مسلّم هر فرد است لکن اعمال حق نباید وسیله اضرار به غیر قرار گیرد. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و به‌منظور بررسی موانع موجود بر سر اجرای محکومیت­های مالی اعم از موانع ناشی از ابهام و خلأ قانون و موانع ناشی از حیله­های دادرسی با نگاه ویژه به دعوی اعسار از محکوم‌به نگارش یافته است. در پاسخ به این سؤال که چه موانعی بر سر اجرای احکام مالی وجود دارد و چگونه می‌توان آن‌ها را از سر راه برداشت؟ باید گفت همواره افراد حرفه­ای که تسلط زیادی نیز بر قوانین دارند از ابهامات قانون یا خلأهای قانونی سوءاستفاده کرده و یا با ابزار حیله، سعی در جذب منافع خود دارند. به اعتقاد نگارنده شایسته است مقررات ویژه­ تضمین‌کننده حق برای سلامت دادرسی تدوین شود تا به‌طور کلی تمامی مصادیق حیله را در دادرسی و اجرای احکام خنثی کند. تدابیر و مقرراتی که محور آن افزایش قدرت نظارتی قاضی اجراکننده حکم است تا با خلاقیت و ذوق منصفانه خود بتواند به صورت فوری موانع اجرای حکم را از سر راه بردارد. قوه مقننه نیز به نوبه خود باید با وضع قوانین جدید و اصلاح قوانین موجود راه را بر اختفاء و انتقال صوری اموال بسته و با اصلاح قوانین مربوط به ادله اثبات دعوی اعسار از آمار دعاوی واهی اعسار بکاهد و مسیر اجرای سریع و کم هزینه­ احکام را هموار کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Disqualified from Payment on the basis of The Law of Implementation of Financial Sentences

نویسندگان [English]

  • zahra akrami 1
  • Ali Asghar Hatami 2
1 Judge and lecturer
2 Associate Professor at Shiraz University
چکیده [English]

One of the barriers to effective execution of the sentence is the ease of evading the conviction by proving bankruptcy and debt split. A conviction is a means by which the convicted person can use it in a positive and almost easy manner to prevent an immediate execution of the sentence, and often the truth of the person's financial situation remains hidden. Predicting the widespread possibility of proof of wrongdoing causes abuse and thereby impedes the execution of the sentence. Any lawsuit requires rules that are formal and substantive, but laws are subject to legal and judicial interpretations to address ambiguities and issues after they become effective. Issues such as whether the lawsuit is valid? What types of financial convictions can be filed? What is the Guarantee of Failure to Submit a Property Statement or a Testimony Attachment? And is it possible that all the positive evidence can be substantiated in proof of a claim of wrongdoing? In this article we have the opportunity to review it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Delinquency
  • Enforcement
  • Conviction
  • Principles of Judgment
  • Dissolution
  • Financial Conviction

مراجع

آذربایجانی، علیرضا؛ فروزان بوجنی، فرناز (1397) «نوآوری‌های قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 1394 در دعوای اعسار محکوم‌علیه»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 103، سال 82، صص 11 -32.
بهرامی، بهرام و بهرامی، محمدرضا (1395) بایسته‌های قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی (شرح و نقد قانون 1394)، تهران: موسسه فرهنگی هنری انتشاراتی نگاه بینه.
بهزادی، علی‌اصغر و سعیدی، محمدعلی (1396) «نوآوری‌های تحولات اجرای حکم اعسار در قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی 1394»، کنفرانس سالانه پژوهش در علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، تهران: پژوهشکده مدیریت و توسعه پژوهشگاه فرهنگ و هنر.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1381) دائره‌المعارف علوم اسلامی، جلد 1، تهران: گنج دانش.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1343) «اصول آئین دادرسی مدنی»، حقوق امروز، شماره 14، صص 47 -50.
حیاتی، علی عباس (1394) اجرای احکام مدنی در نظم کنونی، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
خدابخشی، عبدالله (١٣٩٢) حقوق حاکم بر اجرای آرای مدنی، تهران: انتشارات میزان.
دهخدا، علی‌اکبر (1377) لغت‌نامه، تهران، جلد 4، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دهقانی فیروزآبادی، حسین (1397) حیله در دادرسی مدنی، تهران: انتشارات فکر سازان.
رحمتی، محمد، میری، ایوب؛ فرحزادی، علی‌اکبر (1392) «نقد رویه قضایی در بررسی دعوای اعسار»، حقوق خصوصی، دوره 10، شماره 2، صص 239- 264.
روشن، محمد (1387) بررسی فقهی و حقوقی اعسار، افلاس و ورشکستگی، تهران: انتشارات فردوسی.
شمس، عبدالله (1386) آئین دادرسی مدنی دوره بنیادین، جلد اول، تهران: انتشارات آداک.
صفری، اسفندیار؛ قنواتی، جلیل؛ آذربایجانی، علیرضا (1396) «مطالعه انتقادی اثبات اعسار یا ایسار در گستره مواد 7 و 10 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 15/7/1393»، پژوهش‌های فقهی، دوره 13، شماره 4، صص 735- 765.
فصیحی‌زاده، علیرضا و اسعدی، سید حسین (1396) «عدول از اصول دادرسی و قواعد حقوقی در دعوای اعسار»، پژوهش حقوق خصوصی، دوره ششم، شماره بیستم، صص 101 – 125.
کاتوزیان، ناصر (1391) نظریه عمومی تعهدات، تهران: میزان.
کاظم پور و مهاجری، سید جعفر و علی (1397) آئین دادرس اعسار از محکوم‌به، تهران: انتشارات فکرسازان.
گرامی، حسین، فروغی، محمد (1395) شرح ماده به ماده قانون نحوه اجرای محکومیت­های مالی مصوب 1394، تهران: انتشارات جنگل، جاودانه.
لنگرودی، محمدجعفر (1375) دائره‌المعارف حقوق، دانشنامه حقوقی، جلد اول، تهران: امیرکبیر.
محسنی، حسن (1394) اجرای مؤثر رأی و آئین اجرای محکومیت‌های مالی، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
معاونت حقوقی قوه قضائیه (1395) قوانین اجرای احکام مدنی (1356) و نحوه اجرای محکومیت‌های مالی (1394) و نظریه‌های مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
موحدیان، غلامرضا (1396) آئین دادرسی و اجرای احکام مدنی، چاپ اول، تهران: انتشارات فکرسازان.
مهاجری، علی (1387 الف) مبسوط در آئین دادرسی مدنی، جلد چهارم، تهران: فکرسازان.
مهاجری، علی (1387 ب) شرح جامع قانون اجرای احکام مدنی، جلد 1، چاپ اول، تهران: فکرسازان.
نجفی، محمدحسن (1362) جواهر الکلام، جلد 40، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
 
ب. عربی
حائری، سید کاظم حسینی (1428 ه) القضاء فی الفقه الاسلامی، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح (1418 ه) العناوین، جلد 2، قم: موسسه نشر اسلامی.
عاملی، شیخ حر (1427ه) وسائل الشیعه، جلد 18، تهران: مکتبه الاسلامیه.
موسوی خمینی، روح‌الله (1378) تحریر الوسیله، جلد 2، قم: موسسه نشر آثار امام خمینی.
ج. انگلیسی
Gerlis, Stephen & Loughlin, Paula (2001) Civil Procedure, London: Cavendish Publication.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار