تحلیل وضعیت فقهی- حقوقی معاملات به قصد فرار از دین با توجه به قانون نحوه‌ اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 1394

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشگاه شیراز و وکیل پایه یک دادگستری

3 کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه قم

چکیده

با توجه به اصل نسبی بودن قراردادها، آثار قراردادها نسبت به اشخاص ثالث امری استثنایی است. هرچند که این امر مانع قابلیت استناد قرارداد به عنوان یک واقعیت حقوقی در مقابل اشخاص ثالث نیست. با این وجود فروضی وجود داد که ممکن است قرارداد بین دو شخص موجب ضرر و زیان به شخص ثالث شود. در آراء فقهای امامیه، به طور پراکنده بعضی از مصادیق این معاملات بیان شده، اما در خصوص صحت و بطلان آن اختلاف وجود دارد. از منظر حقوقی نیز برخی ایجاد الزام برای ثالث را در قالب ایجابی بررسی کرده‌اند که با قبول ثالث، دارای آثار حقوقی خواهد بود و برخی آن را مصداق تعهد فضولی و منوط به اجازه یا ردّ ثالث دانسته‌اند. با توجه به اهمیت و نقش معاملات در زندگی افراد جامعه و عدم تعیین دقیق احکام و آثار معاملات موضوع بحث در متون فقهی و حقوقی، بررسی وضعیت و آثار این معاملات آثار مثبتی را در بر خواهد داشت. در این مقاله، با توجه به بررسی فقهی و حقوقی و توجه به ماده 21 قانون نحوه اجرای محکومیت­های مالی مصوب 1394 در مورد معاملات به قصد فرار از دین، خواه منتقل‌الیه به قصد انتقال‌دهنده عالم باشد یا جاهل، در هر صورت معامله صحیح است و تنها در حالت عالم بودن منتقل الیه، علاوه بر مجازات کیفری مقرر در ماده 21 قانون مذکور نوعی جریمه مدنی نیز برای انتقال گیرنده نیز در نظر گرفته است که محکوم‌به از محل همان جریمه اخذ می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legal Analysis of Legal Status of Transactions to Break Religion in accordance with the Law on the Implementation of Financial Convictions Approved in 1394

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Khorsandian 1
  • mehdi sokhanvar 2
  • davood janbazi 3
1 Department of Islamic Law, Shiraz University
2 phd student at university of shiraz
3 MA in Law Studies
چکیده [English]

Due to the principle of relativity in contracts, the effects of contracts to third parties are exceptional. However, this does not preclude the ability to cite the contract as a legal fact with third parties. However, there are some situations in which the contract between the two parties may cause losses to a third party. There are some examples of these transactions in the Imamiyyah jurisprudence, but there is disagreement about their validity. From a legal point of view, some have considered creating a requirement for a third party to be legally binding with a third party accepting it, and some have considered it to be a prudential obligation subject to third party approval or rejection. Given the importance and role of transactions in the lives of individuals in the community and the lack of precise determination of the rules and effects of transactions, the examination of the status and effects of these transactions will have positive effects. In this article, considering the legal and jurisprudence review and Article 21 of the Law on the Implementation of the Financial Sentences Act of 2015 on transactions for the purpose escaping debts, whether the consignee is aware of the transaction or not, the contract will be held valid. However, in cases where consignee is aware of the purposes of the transaction, a civil fine will be added to the criminal penalty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Third parties
  • The Law of Execution of Financial Convictions
  • Escape from Religion
  • The Relative Nature of Contracts
  • اصلانی، حمیدرضا (1386) «ضمانت اجرای شرط ترک فعل حقوقی از منظر فقه امامیه و حقوق مدنی ایران با رویکردی بر آرای امام خمینی ره»، مجله علوم اجتماعی، پژوهشنامه متین، شماره ۳۶، صص20-1.
  • امامی، حسن (1394) حقوق مدنی (جلد 1)، چاپ 36، تهران: انتشارات اسلامیه.
  • امین، سید امیرمهدی (1387) «اصل لزوم در فقه و قانون مدنی ایران»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، شماره 45-44، صص 52-11.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۶۹) حقوق تعهدات (جلد 1)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳78) مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ۵ جلدی، چاپ اول، تهران: گنج دانش.
  • جهانگیری، محسن و یزدانی، غلام‌رضا (1391) «بررسی اقسام شرط و آثار آن با تکیه بر نقض تعهد»، مجله آموزه‌های فقه مدنی، بهار و تابستان، ۵، صص 54-25.
  • دینی ترکمانی، علی (1392) «نسبت میان مکتب کمبریج و تعدیل به روش انفجار درمانی»، مجله دنیای اقتصاد، تهران، دوره 97، صص 29-28.
  • شعاریان، ابراهیم و ترابی، ابراهیم (۱۳۸۹) اموال حقوق قراردادهای اروپا و حقوق ایران (مطالعه تطبیقی)، تبریز: انتشارات فروزش.
  • شهابی، مهدی (۱۳۹۴) «قرارداد به مثابه قانون طبیعی (عقلی)؛ تأملی در مبنای مفاد قرارداد در نظام حقوق قراردادهای ایران و فرانسه»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره ۶، شماره ۲، پائیز و زمستان، صص 625-601.
  • شهیدی، مهدی (13۶۹) «رابطه انسان با حقوق کلی مدنی و حق کلی اجرای حقوق»، مجله تحقیقات حقوقی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره ۸، پاییز و زمستان، صص 150-133.
  • صفایی، سید حسین و قاسم‌زاده، سید مرتضی (1376) حقوق مدنی (اشخاص و محجورین)، چاپ دوم، تهران: سمت.
  • عبدی پور فرد، ابراهیم و عبدالرضا پرهیزگار (1394) «بررسی تطبیقی مبانی التزام به عقد با تأکید بر نظریه اعتماد»، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره 4، صص 92-67.
  • کاتوزیان، ناصر و محمدهادی عباس‌زاده (1392) «حسن نیت در حقوق ایران»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 43 شماره 3، صص 186-167.
  • کاتوزیان، ناصر (1378) اموال و مالکیت، چاپ دوم، تهران: دادگستر.
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۷۲) قواعد عمومی قراردادها (جلد ۱). چاپ دوم، تهران: انتشارات مدرس.
  • کریمی، عباس (1391) «تلاشی برای ساماندهی نظریه عدم نفود مراعی»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضائی، 17 شماره 58، صص 188-157.
  • قربانیان، حسین (۱۳۸۹) «مسئولیت مدنی کارگزاران بورس و فرآیند طرح دعاوی مرتبط در مراجعه صالحه»، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره ۱۷، صص ۳۴۰-۳۰۳.
  • مبین، حجت و لؤلؤ، سیده مهناز (۱۳۹۶) «مبانی و چگونگی جبران خسارت وارده به خریدار در معامله فضولی با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلستان»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره نهم، شماره چهارم، زمستان، صص ۲۷۴-۲۴۶.
  • محقق داماد، سید مصطفی (1374) قواعد فقه بخش مدنی 2، چاپ اول، تهران: سمت.
  • میرزا نژاد جویباری، اکبر (1386) «امکان ابطال قرارداد معارض در حقوق ایران و انگلیس»، مجله حقوق مدنی تطبیقی تهران، انتشارات سمت و موسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران، بهار، چاپ اول، صص 63-41.
  • نجفی، محمدحسن بن باقر (1368) جواهر الکلام، جلد 22، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • نسیمی سکوتی، رضا (1395) «بررسی فقهی و حقوقی ضمانت اجرای تخلف از شرط، ترک فعل حقوقی»، مجله آموزه‌های فقه مدنی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 13 بهار و تابستان، صص27-11.

 

 

ب. عربی

  • آخوند خراسانی، محمدکاظم (1417) کفایه الاصول، قم: موسسه آل البیت، الاحیاء التراث.
  • آل عصفور بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم (1410ق) الحدائق النضره فی احکام العتره الطاهره، چاپ دوم، بیروت: دارالاضواء.
  • انصاری، شیخ مرتضی (۱۴۲۰) المکاسب، جلد ۵، قم: الهادی.
  • خوانساری نجفی، موسی (1418ق) منیه الطالب فی شرح المکاسب، قم: موسسه نشر اسلامی.
  • خویی، سیدابوالقاسم (بی‌تا) مصباح الفقاهه، بی جا.
  • شهیدی تبریزی، میرزا فتاح (1407 ق) هدایه الطالب الی اسرار المکاسب، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
  • طباطبایی یزدی، شیخ محمدکاظم (1342) عروه‌الوثقی، نجف: مطبعه الآداب.
  • طوسی، محمد بن حسن (1378) الخلاف، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  • عاملی جبعی، زین‌الدین بن علی (1416 ق) مسالک الفهام فی شرح شرائع الاسلام. قم: مؤسسه معارف اسلامی.
  • عاملی کرکی، علی بن حسین (1414 ق) جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسه معارف اسلامی.
  • علامه حلی، حسین بن یوسف بن مطهر (1378) تحریرالاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، مشهد: چاپ سنگی، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
  • کاشف الغطاء، حسن بن جعفر (1422 ق) انوارالفقهاهه(کتاب البیع)، چاپ اول، نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
  • مامقانی، عبدالله(بی تا) مناهج المتقین فی فقه ائمه الحق و الیقین، قم: مؤسسه آل البیت(ع) الاحیاء التراث.
  • محقق اصفهانی، محمد حسین (1418) حاشیه مکاسب (جلد ۴)، تحقیق محمد آل سباع، قم: موسسه النشر الاسلامی العلمیه.
  • محقق یزدی طباطبایی، عبدالعزیز (1378) حاشیه مکاسب (جلد ۲)، قم: موسسه اسماعیلیان.
  • مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (1411 ق) مجمع الفائده و البرهان فی شرح الاذهان الی الاحکام الایمان، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۰) القواعد الفقهیه، الجزء الثانی، الطبعه الثلاثه، قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام.
  • موسوی بجنوری، سیدمیرزاحسن (1377) القواعد الفقهیه، قم: دارالکتب العلمیه.
  • موسوی خمینی، سیدروح الله (بی تا) کتاب البیع، قم: چاپخانه مهر.
  • موسوی خمینی، سید روح ا... (بی تا) البیع، قم: دارالعلم.
  • نائینی، محمد حسین (1413 ق) المکاسب و البیع، تقریر محمد تقی آملی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  • نراقی، موسی احمد بن محمد مهدی (1375) عوائد الامام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.