مؤلفه های تعیین کننده جایگاه رئیس کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری تخصصی حقوق عمومی، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد، گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

همه کشورهای جهان به طور معمول از «رئیس کشور» برخوردار هستند. بسته به شکل نظام سیاسی که ممکن است نظام جمهوری باشد یا نظام پادشاهی، رئیس کشور ممکن است «رئیس­جمهور» خوانده شود و یا عنوان او «پادشاه» باشد. اکنون، موضوع این است که رؤسای کشورهای مختلف با عناوین مختلف جایگاه و نقش­های متفاوتی دارند. یعنی در برخی کشورها، یک رئیس کشور کاملاً قدرتمند و برخوردار از جایگاه و نقش اجرایی واقعی وجود دارد و برعکس، در برخی دیگر از کشورها رئیس کشور تنها برخوردار از یک جایگاه و نقش تشریفاتی و غیر اجرایی است. اکنون سوال این است که سبب این تفاوت در جایگاه چیست؟ در این مقاله بیان می‌شود که این تفاوت میان جایگاه رؤسای کشورهای مختلف صرفاً ناشی از اختیارات رئیس کشور نیست. یعنی جایگاه و «قدرت» رئیس کشور معادل «اختیارات» رئیس کشور نیست. بنابراین، جایگاه و قدرت رئیس کشور برآیند و محصول مجموعه­ای از عوامل حقوقی نظیر شیوه انتخاب و غیرحقوقی همچون ویژگی­های شخصیت است که اختیارات رئیس کشور یکی از این عناصر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determinant Components of Position of Head of State

نویسندگان [English]

  • Seyyed Reza AleMohammad 1
  • Mohammad Hashemi 2
1
2
چکیده [English]

All states in the world, usually, have a “head of state”. Depending on the political system which may be republic system or monarchy system, the head of state may be called “president” or “king”. Now the subject is that various heads of states with various titles have different positions. Indeed, in some states there is a quite powerful head of state with a real executive position and in others the head of state has just a non-executive and ceremonial position. In this paper, it is remarked that the difference between positions of various heads of states is not only result of powers of head of state. Indeed, position and “power” of a head of state does not mean his/her “powers”. So, the position and power of a head of state is resultant of some legal and non-llegal elements that one of them is powers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • head of state
  • constitutional law
  • power
  • direct election
  • powers
  • responsibility

مراجع

  1. . آلموند، گابریل و پاول، بینگهام (1375) «جامعه­پذیری سیاسی و فرهنگ سیاسی»، ترجمه علیرضا طیب، فصلنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 114-113، بهمن و اسفند، صص 22-31.

    1. بشیریه، حسین (1380الف) درس­های دموکراسی برای همه، تهران: موسسه پژوهشی نگاه معاصر.
    2. 3. بشیریه، حسین (1380ب) موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران: انتشارات گام نو.
    3. بوشهری، جعفر (1384) حقوق اساسی تطبیقی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
    4. پروین، خیرالله (1392) الزامات و آموزه­های حقوق اساسی، تهران: نشر میزان، چاپ اول.
    5. دوتوکویل، آلکسی (1347) تحلیل دموکراسی در آمریکا، ترجمه رحمت­الله مقدم­مراغه­ای، بی­جا: انتشارات زوار.
    6. دولت­رفتارحقیقی، محمدرضا (1385) «جایگاه رئیس­جمهور در نظام جمهوری اسلامی ایران»، حقوق عمومی، شماره اول، مرداد، صص 40-53.
    7. دوورژه، موریس (1328) رژیم­های سیاسی، ترجمه ناصر صدرالحفاظی، بی­جا: موسسه مطبوعاتی علی اکبر علمی.
    8. رستمی، ولی (1392) مطالعه تطبیقی جایگاه رئیس­جمهور در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، با همکاری بیژن عباسی، مسلم آقایی­طوق، حسن لطفی و احمد رنجبر، چاپ اول، تهران: نتشارات خرسندی.
    9. راسخ، محمد (1388) نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، چ 1، تهران: انتشارات دراک.
    10. رنجبر، احمد (1384) «جایگاه رئیس­جمهور در رژیم­های سیاسی مختلف»، مجلس و پژوهش، سال 11، شماره­­ 46، بهار ، صص 9-36.
    11. سریع­القلم، محمود (1386) فرهنگ سیاسی ایران، چ 1، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    12. عمیدزنجانی، عباسعلی (1384) حقوق اساسی تطبیقی، تهران: نشر میزان، چاپ اول.
    13. 14. قاضی، ابوالفضل (1383) حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چ 12، تهران: نشر میزان.
    14. 15. لاگلین، مارتین (1388) مبانی حقوق عمومی، ترجمه محمد راسخ، چ 1، تهران: نشر نی.
    15. مدکس، رابرت­ال (1385) قوانین اساسی کشورهای جهان، ترجمه سید مقداد ترابی، چ 1، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش­های حقوقی شهر دانش.
    16. مدنی، سیدجلال­الدین (1374) حقوق اساسی تطبیقی، تهران: کتابخانه گنج دانش، چاپ اول.
    17. 18. هاشمی، سیدمحمد (1379)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 2: حاکمیت و نهادهای سیاسی، چ 4، تهران: نشر دادگستر.

    ب. منابع انگلیسی

    1. Blondel, Jean (2002) “Executives” in: Encyclopedia of government and politics, vol. 1, ed. by: Mary Hawkesworth & Maurice Kogan, London: Taylor & Francis Group, pp. 267-278.
    2. Burum, Sue (2010) “Constitutional Theories of Executive Power: Effects on Current and Future Decision Making in the Executive Branch and on the US Supreme Court”, National Social Science Journal, Vol. 33, No. 2, pp. 28-34.
    3. Calabresi, Steven G. (2010) "Concluding Thoughts", Journal of Constitutional Law, Vol. 12, No. 2, pp. 651-658.
    4. Chilton, Stephen (1988) “Defining Political Culture”, The Western Political Quarterly, Vol. 41, No. 3, p. 419-445.
    5. Crommelin, Michael (2015) “Powers of the Head of State”, Melbourne University Law Review, Vol. 38, No. 3, pp. 1118-1139.
    6. Edeson, Juliet (1998) "Powers of Presidents in Republics", Papers on Parliament, No. 31, pp. 96-121.
    7. 25. Fisher, Louis (2010) “The Unitary Executive and Inherent Executive Power”, University of Pennsylvania Journal of Constitutional Law, 12, No. 2, pp. 569-591.
    8. Formisano, Ronald P. (2001) “The Concept of Political Culture”, Journal of Interdisciplinary History, Vol. 31, No. 3, pp. 393-426.
    9. Sills, David L. (ed.) (1968) International Encyclopedia of the Social Sciences, Vol. 12, New York: Macmillen.
    10. 28. Isaac, Jeffrey (2002) “Conceptions of power”, in: Encyclopedia of Government and Politics, Vol. 1, by: Mary Hawkesworth and Maurice Kogan, London: Taylor & Francis Group, pp. 56-69.
    11. 29. Keman, Hans (2009) "Constitutional Government": in: Government and Politics, Vol. 1, pp. 68-90.
    12. 30. Ku, Julian G. (2010) “Unitary Executive Theory and Exclusive Presidential Powers”, University of Pennsylvania Journal of Constitutional Law, 12, No. 2, pp. 615-621.
    13. 31. Lessig, Lawrence & Sunstein, Cass R. (1994) "The President and the Administration", Columbia Law Review, 94, No. 1, pp.1-123.
    14. 32. McGarvie, Richard (2000) "Republicanising the Head of State", Melbourne Journal of Politics, Vol. 23, No. 1, pp. 103.
    15. 33. Prakash, Saikrishna (2003) "The Essential Meaning of Executive Power", University of Illinois Law Review, 2003, No. 3, pp. 701-820.
    16. 34. Thompson, Michael & Ellis, Richard & Wildavsky, Aaron (2002) “Political cultures”, in: Encyclopedia of government and politics, Vol. 1, ed. by: Mary Hawkesworth and Maurice Kogan, London: Taylor & Francis Group, pp. 507-520.
    17. 35. Twomey, Anne (1998) "Methods of Choosing a Head of State", Background Papers of Australia Dept. of the Parliamentary Library, 12, pp. 1-26.
    18. 36. Winterton, George (1995) "Choosing a Republican Head of State", Agenda: A Journal of Policy Analysis and Reform, 2, No. 2, pp. 135-147.

     

    ج: منابع اینترنتی

    1. زونیس، ماروین، روانشناسی نخبگان سیاسی ایران، ترجمه: پرویز صالحی، سلیمان امین زاده و زهرا لبادی، تهران، انتشارات چاپخش، 1387، صص 22-31 و 435-491؛ به نقل از: کیائی­اشکوری، افشین، «تأثیر ساختارها و نظام سیاسی بر فرهنگ سیاسی»، بر:

    http://anthropology.ir/article/10412  

    1. 38. Kaspi, André (2008), "The Electoral College: A French View", (05 September 2008) on:

    http://www.america.gov/st/elections08english/2008/September/20080905115500ebyesse

    1. 39. Maer, Lucinda & Gay, Oonagh (2009), “The Royal Prerogative”, Standard Note, in: House of Commons Library of K. Parliament, pp. 1-11, (30 December 2009) on:

    http://researchbriefings.parliament.uk/ResearchBriefing/Summary/SN03861

    1. 40. Way, Almon Leroy, The American Political System: Politics & Government in The U.S.A. Cyberland University of North America, (2017) on:

    http://www.proconservative.net/CUNAPolSci201HOutline.shtml

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار