بررسی تطبیقی مبانی خرق حجاب شرکت در حقوق انگلستان، ایالات متحده آمریکا و ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق, دانشگاه اصفهان

2 استادیار دانشکده حقوق، گروه حقوق، دانشگاه اصفهان (نویسنده مسئول)

3 دانشیار دانشکده حقوق، گروه حقوق، دانشگاه اصفهان

چکیده

محدود بودن مسئولیت سهامداران در شرکت‌ها به عنوان قاعده اولیه، دارای آثار و مزایای حقوقی فراوانی است، اما مبانی متعددی وجود دارد که بر اساس آن‌ها این قاعده اولیه با استثناء مواجه شده و حجاب شرکت خرق می‌شود و یا از حجاب شرکت عبور می‌شود و به تبع آن مدیران‌ یا سهامداران به‌طور مستقیم ‌یا غیر‌مستقیم، منفرداً و متضامناً، شخصاً مسئول تأدیه دیون و اجرای تعهدات شرکت می‌شوند. این مبانی در حقوق کامن لا به ویژه انگلستان و ایالات‌متحده آمریکا، توسعه فراوانی ‌یافته است و رویه قضایی این کشور‌ها ضمن پای‌بندی به قاعده اولیه مسئولیت محدود، هر ‌جا این قاعده مورد سوء‌استفاده قرار گرفته، آن را کنار گذاشته‌اند. پرسش اصلی این است که مبانی خرق حجاب در حقوق انگلستان و آمریکا تا چه حد با مبانی فقهی و ابزارهای حقوق ایران جهت مقابله با استفاده ابزاری از شرکت‌های تجاری و تشکیل شرکت‌های کاغذی انطباق دارد و مبانی بومی تا چه حد کارآمد هستند و نتیجه حاصل آن این است که هرچند حقوق دو کشور یادشده با قواعد کلی حقوق ایران انطباق دارد، لیکن در کوتاه‌مدت برای مقابله با معضلات فوق وضع قوانین تنها چاره کار است.



کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of the Basics of Piercing the Corporate Veil in English, US, and Iranian Law

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Ahmadinia 1
  • Rasul Mazaheri Kuhanestani 2
  • Manouchehr Tavassoli Naeini 3
1
2
3
چکیده [English]

Limited liability of shareholders in companies as the primary rule has abundant legal effects and benefits. but, there are several basic situations in which the corporate veil is removed and consequently the managers or the shareholders directly or indirectly, individually and jointly, must account for the payment of debts and fulfillment of obligations of the company. These basic situations have developed in common law especially in England and the United States and the case law in the named countries. Considering the current growth of corporations the Iranian law, and also the necessity of confronting to the instrumental use of companies and the phenomenon of paper companies, it seems vital to draw on the jurisprudence of some states such the United Kingdom and the United States to broaden the scope of directors’ liability in the Iranian commercial law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Limited liability rule
  • piercing the corporate veil
  • crossing the corporate veil
  • corporate groups
  • instrumentality doctrine
  • representation theory
  1. منابع

     

    الف. منابع فارسی

    پاسبان، محمدرضا و غلامی، ابوالفضل (1396) «ادغام‌‌‌های ضد رقابتی و ضمانت اجراهای مقرر در حقوق ایران»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره هشتم، شماره اول، بهار، صص 55-31.

    رباطی، مهسا؛ محسنی، سعید و قبولی درافشان، سید محمد مهدی (1396) «عدم قابلیت استناد بطلان در شرکت‌های تجاری»، مجله مطالعات حقوقی شیراز، دوره نهم، شماره چهارم، زمستان، صص 140-117.

    رضایی، علی (1396) «مسئولیت شرکت مادر در قبال شرکت تابعه، مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه، بلژیک و ایران»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 8، شماره 1، بهار و تابستان، صص 177-151.

    عیسائی تفرشی، محمد و رمضانی اکردی، حبیب (1393) «بررسی فقهی- حقوقی مسئولیت تضامنی در شرکت‌های تجاری»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره ششم، شماره سوم، پاییز، صص 136-115.

    فرجی، اسماعیل (1390) نفوذ در پوشش حقوقی شرکت، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

    کاشانی، محمود (1362) نظریه تقلب نسبت به قانون، جلد 2، تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران.

    ‌یزدانیان، علیرضا (1396) «مطالعه تطبیقی اوصاف شی در مسئولیت مدنی ناشی از اشیا در حقوق ایران و فرانسه»، نشریه مطالعات حقوق خصوصی، تابستان، صص 383-367.

     

    ب .منابع عربی

    مراغی، میرفتاح (1417ق) العناوین الفقهیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    مکارم شیرازی، ناصر (1411ق) القواعد الفقهیه، چاپ سوم، قم: مدرسه امیرالمؤمنین.

    نجفی اصفهانی، شیخ محمد حسن (1367) جواهر الکلام، فی شرح شرایع اسلامی، جلد 3، تهران: دارالکتاب الاسلامیه.

    نراقی، ملا احمد (1417ق) عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

     

    ج. منابع انگلیسی

    Ballantine, Henry Winthrop (1946) "Ballantine on Corporations",revised edn, Chicago, Callaghan and Company.

    Blankenburg, Stephanie, Plesch, Dan & Wilkinson, Frank. (2010) "Limited Liability and the Modern Corporation in Theory and in Practice", Cambridge Journal of Economics, 34, pp.321-836.

    Bailey, Edward., Groves, Hugo & Smith, Cormac (2008) Corporate Insolvency, Law and Practice, 4the edn, London: Butterworth.

    Blumberg, Phillip (2000) The Law of Corporate Group, Tort, Contract, and Other Common Law Problems in Substantive Law of Parent and Subsidiary Corporations., New York: Gaithersburg.

    Blumberg, Phillip (2012) Blumberg on Corporate Groups, Second edition. Aspen Publishers.

    Clerk, John Frederic (2003) Clerk & Lindsell on Torts, 19th edn, London: Sweet & Maxwell.

    Davies, Paul (2008) Company Law, London: Sweet & Maxwell.

    Davies, Paul (2012) Gower: Principles of Modern Company Law, 9th edn, London: Sweet & Maxwell.

    Dearborn, Meredith (2009) "Enterprise Liability; Reviewing and Revitalizing Liability for Corporate", Colifornia Law Review, Volume 9.

    Dignam, Alan, & Lowry, John (2006) Company Law. London: Oxford University Press.

    Easterbrook, Frank, & Fischel, Daniel (1991) The Economic Structure of Corporate Law, Harvard University Press.

    Fletcher, Ian (2012) The Law of Insolvency, London: Sweet & Maxwell.

    Fletcher, Ian (1994) "Voidable Transaction in Bankruptcy, British Law Perspectives" in J.S. Zigel , Current Developments in International and Comparative Corporate Insolvency Law, London: Oxford Press.

    Griffin, Stephen (2009) Company Law. Fundamental Principles, 3rd edn, Essex: Pearson Education Limited.

     Henn, Harry George & Alexander, John (2011) Laws of Corporations and Other Business Enterprise, 6th edn, St Paul:West Publishing Co.

    Lezcano Navarro, José Maria (2013) "The Piercing of The Corporate Veil in Latin American Jurisprudence", City Vniversity London Law School.

    Lunney, Mark, & Oliphant, Ken (2008) Tort Law, Text and Materials, 3rd  edn, London: Oxford University Press.

    Muchlinski, Peter (2002) The Company Law Review, The Reform of United Kingdom Company Law, De Lacy ed, Cavendish.

    Posner, Richard (1986) Economic Analysis of Law, 3rd edn, Boston, Little Brown.

    Powell, Frederick James (1980) "Parent and Subsidiary Corporations", Chicago: Callaghan.

    Ribstein, Larry (1991) "Limited Liability and Theories of the Corporation", 50 Md. L. Rev.

    Shittu, Bello & Ogwezzy, Michael (2014) "Piercing the Veil of Business Incorporation", US: American Research Institute.

    Solomon, Lewis, Schwartz, Donald, Bauman, Jeffrey., & Weiss, Elliott., (2002) Corporation Law and Policy Material and Problems. 3rd edn, west Publishing co.

    Strasser, Kurt (2005) Piercing the Veil in Corporate Groups, Fontana Press.

    Tolmie, Fiona (2016) Introduction to Corporate and Personal Insolvency Law, London: Sweet & Maxwell.

    Tollison, Robert (1979) Piercing the Veil of Limited Liability. 4 Del. J. corp.

    Wilkinson, Frank (1987) "Piercing the Corporate Veil and the Insolvency Act 1986", Lawyer Press.

    1. (1982), "Piercing the Corporate Law Veil: The Alter Ego Doctrine Under Common Law", 95 Harvard, L.Rev.