نظریه وکالت حکمی در فقه اسلامی، حقوق ایران و حقوق برخی از کشورهای اروپایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، دانشگاه شیراز

2 دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

چکیده
منظور از نظریه وکالت حکمی نفوذ اعمال حقوقی وکیل حکمی و انتساب آثار حقوقی آن اعمال به اصیل است اما در خصوص قلمرو، شرایط و مبانی نظریه مزبور در فقه اسلامی، حقوق ایران و حقوق برخی از کشورهای اروپایی اختلاف‌نظر وجود دارد. پیرامون مبانی نظریه مزبور، چند دیدگاه ارائه شده است: تقصیر موکل، قاعده لاضرر(حمایت از حقوق اشخاص ثالث). به نظر می‌رسد از میان دیدگاه‌های مذکور، دیدگاه اخیر با حقوق ایران تناسب بیشتری داشته باشد. اگرچه نظریه مزبور در حقوق انگلیس بر طبق قاعده استاپل، در حقوق فرانسه حمایت از حقوق شخص ثالث تحلیل می‌گردد. در حقوق ایران نظریه وکالت حکمی دایره محدودی دارد و نمی‌توان به یاری قیاس، آن را به موارد زیادی تسری داد. اگرچه اجرای آن در حوزه دیگر توجیه فراوانی دارد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Theory of arbitration representation in Islamic Jurisprudence (Fiqh), Iranian law and laws of some European nations

نویسندگان [English]

  • Ali Asghar Hatami 1
  • Ghader Sheneivar 2
1 Associate of Private Law ,Faculty of Law and Political Science, Shiraz university, Shiraz, Iran
2 Ph. D. of Jurisprudence and Private Law ,Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract:
Theory of arbitration advocacy refers to the influence of the legal actions of arbitration representative and attributing the legal implications of those actions to the principal. However, there are conflicting points of view with regards to the territory, conditions and the principals of this theory in Islamic jurisprudence, Iranian law and laws of some European countries. Three viewpoints are provided with regard to this theory: Fault of the client, the no harm principle and preserving the rights of the third-party. It seems that among those three viewpoints, the latter is more suited to the Iranian law; although in UK law this theory is analysed based on the doctrine of Staple and in French law, it is analysed based on third-party rights. In Iranian law, the theory of arbitration representation has a limited sphere and cannot be extended to a great number of cases with the aid of comparison. However; its implementation in the sphere of the unauthorised transactions has much justification.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arbitration Representation (advocacy)
  • Lack of Position
  • Good will
  • Discharge of representative
  • Unauthorised transactions

مراجع

منابع
الف. فارسی
امیر محمدی، محمدرضا(1387).«اثر تجاوز مدیران دولتی از حدود اختیارات خود در انعقاد قراردادها». مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی.4.35-25.
پورارشد، نادر و دیگران(1389). «نظریه ظاهر (مطالعه در حقوق خارجی و ایران)». پژوهش‌های حقوق تطبیقی.4: 21-1.
حائری شاه باغ، سید علی(1382). شرح قانون مدنی. ج 2. تهران: انتشارات گنج و دانش.
عنایت تبار، رشید(1389). «بررسی بقای وکالت پس از فوت وکیل»، ماهنامه کانون. 109: 46-34.
کاتوزیان، ناصر(1389). عقود معین. ج 4. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر(1387). عقود معین. ج 1 و 2. تهران: شرکت سهامی انتشار.
مسعودی تفرشی، بابک(1387). «وکالت ظاهری در حقوق اروپا و تجارت بین‌الملل.» مجله کانون وکلا.200. 142-134.
نقیبی و دیگران(1392). «جایگاه حسن نیت در عقد وکالت.» دو فصل‌نامه دانش حقوق مدنی.1.49-39.
 
ب. عربی
ابن نجیم الحنفی، زین الدی(1418). البحر الرائق شرح کنز الدقائق. ج 7. بیروت (لبنان): دارالکتب العلمیه.
ابن قدامه، ابی محمد عبدالله بن احمد بن محمد(1417). المغنی. ج 7. ریاض: دارعالم کتب.
بابویه، محمد بن علی(شیخ صدوق)(1390). من لا یحضره الفقیه. ج 3. تهران: دارالکتب العلمیه.
بحرانی، یوسف(1405). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. ج 22. بیروت: دارالاضواء.
الحصفکی، محمد بن علی بن عبدالرحمن الحنفی(1423). الدارالمختار. بیروت: دارالکتب العلمیه.
حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن(1405). المختصر النافع فی فقه الامامیه. بیروت: دارالضواء،
حیدر، علی(1423). درر الحکام شرح مجله الاحکام. ج 3. بیروت: دارعالم کتب.
خمینی، روح الله(بی‌تا). تحریر الوسیله. ج 2. موسسه. قم: مطبوعات دارالعلم.
الجزیری، عبدالرحمن(1424). فقه علی المذاهب الاربعه. ج 3. بیروت: دارالکتب العلمیه.
الزحیلی، وهبه(1958). الفقه الاسلامی و ادلته. ج 4. دمشق: دارلفکر.
سمرقندی، علاءالدین(1984). تحفه الفقها. ج 3. بیروت: دارالکتب العلمیه.
شاهین، اسماعیل عبدالنبی(1999). مسئولیه الوکیل فی الفقه الاسلامی دراسه مقارنه بالقانون الوضعی. الکویت: لجنه التألیف و التدریب و النشر.
شیخی زاده، عبدالرحمن(1419). مجمع الانهر فی شرح ملتقی الابحر. ج 3. بیروت: دارالکتب العلمیه.
طوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن بن علی (بی‌تا).المبسوط فی فقه الامامیه. ج 2. بیروت (لبنان): دارالکتاب الاسلامی.
طوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن بن علی(1415). خلاف. ج 3. بی‌جا: موسسه النشر الاسلامی.
طوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن بن علی(1412).تهذیبالاحکام. ج 6. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
عاملی، زین الدین جبعی(1385). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. تهران: انتشارات مجد.
الغزالی، ابی حامد محمد بن محمد بن محمد(1418). الوجیز فی فقه الامام الشافعی. ج 1. بیروت (لبنان): دارالارقم بن ابی الاقرم.
فیض کاشانی، محمد بن مرتضی(1406). الوافی، ج 10. اصفهان: منشورات الامام امیر المومنین علی علیه السلام العامه.
المرغینانی، برهان الدین ابی الحسن علی بن ابی بکر(1417). الهدایه الشرح بدایه المبتدی. ج 3. کراچی: اداره القرآن و العلوم الاسلامیه.
النوی، قاسم محمد(بی‌تا). البیان فی مذهب الامام الشافعی. ج 6. بی‌جا: دارالمنهاج للطباعه و النشر.
واصل، نصیر فرید محمد(1418). فقه العاملات المدنیه و التجاریه فی الشریعه الاسلامیه، مکتبه التوفیقیه.
 
ج. انگلیسی
Busch,D &Macgregor L.G(2009).The Unauthorised Agent: Cambridge University Press.
Connolly,M(1998). Briefcase on Commercial La., 2ed.London: Cavendish Publishing Limited.
Furmston,M(2001). Principles of Commercial Law.2ed. London: Cavendish Publishing Limited.
Smit,J.M(2006). Elgar Encyclopedia of Comparative Law. Edward Elgar Publishing, Massachusetts,
Markesinis,B&Unberath,H&Hohnston(2006). The German Law of Contract A Comparative Treatise: Hart Publishing,.
Mann,R,A&Roberts,B,S(2010). Essentials of Business Law.10ed. USA: South-Western, Cengage Learning.
Stone,R(2002). The Modern Law of Contract.5ed. London: Cavendish Publishing Limited.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار