رجوع گواه از گواهی و اثر آن از منظر آیین دادرسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

رجوع از گواهی موضوع ماده‌ای در قانون مدنی و ماده‌ای در قانون مجازات اسلامی است. معلوم نیست چه نسبتی میان رجوع شاهد از شهادت و شهادت دروغ و خلاف واقع هست. رجوع، انصراف شاهد از شهادت است در دادگاه نزد مقام رسمی استماع کننده‌ی گواهی. در گواهی دروغ و خلاف واقع، گواه از شهادت منصرف نمی‌شود و بر آن باقی است ولی دروغ بودن یا مخالفت آن با واقع اثبات می‌شود. رجوع اگر قبل از رأی قطعی باشد، موجب عدم ترتیب اثر به شهادت یا سلب اعتبار آن می‌شود ولی پس از صدور رأی قطعی موجب نقض رأی مبتنی بر شهادت نمی‌شود مگر تا قبل از اجرای حدود الهی. رجوع در طرق عادی شکایت ممکن است موجب نقض رأی شود ولی در طرق فوق‌العاده، رجوع جهت یا علت نقض بدان نیست. صرف رجوع موجب مخالفت رأی قطعی لازم‌الاجرا با شرع نخواهد شد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Recursion of a Witness from his Testimony and its Effect from the Perspective of the Procedural Law

نویسنده [English]

  • Hassan Mohseni
Associate Professor of Private Law, Faculty of Law & Political Sciences University of Tehran
چکیده [English]

Recursion of a witness from his testimony is an article in both Civil and Islamic Criminal Code. The relationship between the recursion and the perjury is obscure. The recursion is dissuasion of witness from his testimony in the court before an official authority who listens to the testimony. In the perjury, a witness does not relinquish from his testimony and stay on it but its falsehood is proved by its defiance to the fact. If the recursion is made before the definitive verdict, it is resulted in its unreliability or ignorance but after the definitive verdict, it do not cause the annulment of the verdict which is based on recursion except before the performance of Hudud . The recursion may annul a verdict in normal cases, however in unusual cases; the recursion is not a reason for annulment. The refusal of the recursion do not causes in opposition of the definitive verdict with Sharia.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Recursion
  • Perjury
  • Memory
  • Dissuasion
  • Suspicion of Recursion
منابع
الف. فارسی
آرای وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی کشور، (1388)، جلد 2، آرای جزایی، تهران: اداره‌ی وحدت رویه و نشر آرای هیئت عمومی دیوان عالی کشور.
آموزگار، حبیب‌الله(1317)، تصمیم دیوان عالی تمیز راجع به اعاده‌ی محاکمه، مجموعه‌ی حقوقی، 14: 15.
امامی، سیدحسن(1379)، حقوق مدنی، جلد 6، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
بزرگمهر، امیرعباس(1390)، روانشناسی شهادت قضایی، با دیباچه‌ی دکتر عباس کریمی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
بهرامان، فرخ مرد(1391)، مادیان هزار دادستان (هزار رأی حقوقی)، پژوهش سعید عریان، تهران: علمی.
پورداوود، ابراهیم(1322)، داد-دادستان-دادور در ایران باستان، در: مهر، 77، 78: 363-371.
التاویلا(1389)، روانشناسی قضایی، جلد اول و دوم، ترجمه دکتر مهدی کی‌نیا، تهران: مجد.
ترجمه‌ی­کتیبه‌های هخامنشی(1387)، تدوین و گردآوری محسن ضیایی، مرودشت: فاتحان راه دانش.
جعفری لنگرودی، دکتر محمدجعفر(1375)، گواهی، در: دانشنامه‌ی حقوقی، تهران: امیرکبیر.
حسن زاده، دکتر مهدی(1393)، بررسی فقهی – حقوقی اثر رجوع شاهد از شهادت در دادرسی مدنی، مجله‌ی حقوق اسلامی، سال 11، 41: 7-27.
دادستان، پریرخ(1387)، روانشناسی جنایی، تهران: سمت.
رنجبر، اسدالله(1383)، «رجوع شاهد از شهادت»، دیدگاه‌های حقوقی، 30 و 31: 83-99.
ریاضی، علی‌اکبر(1369)، «سؤال از شاهد طرف مقابل»، مجله کانون وکلای دادگستری، 150 و 151: 145-163.
سرشار، محمود(1331)، «شهادت در امور مدنی و کیفری»، مجله‌ی کانون وکلای دادگستری، 29: 6-21.
سنگلجی، محمد، (1380)، آیین دادرسی در اسلام، قزوین: طه.
شاهکار، محمد(1331)، «امور جنایی و شهادت شهود»، مجله‌ی کانون وکلای دادگستری، 26: 13-17.
شکری، رضا و قادر سیروس(1381)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران: مهاجر.
شمس، عبدالله(1388)، ادله‌ی اثبات دعوا، حقوق ماهوی و شکلی، تهران، دراک.
صالح ولیدی، محمد(1389)، جرائم علیه اجرای عدالت قضایی و اقتدار و نظم عمومی، تهران: جنگل.
فخر، حسین؛ میرسواد حسین­زاده(1392)، «جایگاه شهادت کذب در قانون (لایحه) مجازات اسلامی»، دایره المعارف علوم جنایی، کتاب دوم، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: میزان.
قانون حمورابی(1392)، تألیف و ترجمه از متن اکدی: دکتر حسین بادامچی، تهران: نگاه معاصر.
کاتوزیان، ناصر(1383)، اثبات و دلیل اثبات، جلد 2، تهران: میزان.
کتیبه‌ی خشایارشا شاه(بی‌تا)، به خط میخی فارسی باستان؛ کشف شده در اطراف تخت جمشید به سال 1345.
کشاورز، بهمن(1392)، قضا و مزاح (طنز و نکته در مسائل قضایی، سیاسی و اجتماعی)، تهران: نشر کشاورز.
کوشا، دکتر جعفر(1389)، جرائم علیه عدالت قضایی، تهران: میزان.
گات‌ها یا سروده‌های آسمانی زرتشت(1379)، برگردان به فارسی روان: موبد فیروز آذرگشسب، تهران: فروهر.
گلدوزیان، ایرج(1382)، ادله‌ی اثبات دعوا، تهران: میزان.
محسنی، حسن(1391)، آیین دادرسی مدنی فرانسه، با دیباچه‌ی دکتر عباس کریمی و با مقدمه‌ی پروفسور لوییک کادیه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
محسنی، حسن(1394)، اجرای مؤثر رأی و آیین اجرای محکومیت مالی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
یکرنگی، محمد(1391)، جرائم علیه اجرای عدالت قضایی، تهران: معاونت حقوقی و توسعه‌ی قضایی قوه‌ی قضائیه.
 
ب. عربی
حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی(محقق حلی)، (1368)، ترجمه فارسی شرایع الاسلام، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم، اسفند (1368)، جلد اول، ترجمه ابوالقاسم ابن احمد یزدی، به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه.
خویی، سید ابوالقاسم موسوی(1422)، مبانی تکملة المنهاج، 2 جلد، قم، مؤسسه احیاء آثار الإمام الخوئی.
طریحی، فخرالدین(1416)، مجمع البحرین، جلد 3، تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی.
طوسی، ابوجعفر، محمدبن­حسن(1400)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، در یک جلد، بیروت: دار الکتاب العربی.
طوسی، محمد بن علی بن حمزه(1408)، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، در یک جلد، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی.
عاملی، حرّ، محمد بن حسن(1409)، وسائل الشیعة، جلد 27، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
عاملی، شهید ثانی، زین‌الدین بن علی(1413)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، جلد 14، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
العانی، محمدرضا عبدالجبار(1962)، الآثار المترتبه علی رجوع الشهود فی الشریعه و القانون، در: القضاء، السنة التاسعة و الثلاثون، العدد 1 و 2.
نجفی، صاحب الجواهر، محمدحسن(1404)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، جلد 41، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
واسطی، زبیدی، حنفی، محب الدین، سید محمد مرتضی حسینی، (1414)، تاج العروس من جواهر القاموس، جلد 11، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.