صیانت از قانون اساسی توسط قضات محاکم با تأکید بر اصل یکصد و هفتادم قانون اساسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق عمومی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 استادیار گروه حقوق عمومی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 کارشناس ارشد حقوق عمومی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران درباره صلاحیت نظارت اساسی قضات محاکم بر قوانین عادی ساکت است اما اصل 170 قانون اساسی نظارت قضایی قضات محاکم بر تصویب‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های دولتی را پیش‌بینی کرده است. اصل مذکور مقرر می‌دارد: «قضات دادگاه‌ها مکلف‌اند از اجرای تصویب‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های دولتی که مخالف با قوانین و مقررات اسلامی یا خارج از حدود اختیارات قوه مجریه است خودداری کنند...». به نظر می‌رسد عبارت "قضات دادگاه‌ها" شامل قضات دادگاه‌های عادی، قضات دیوان عدالت اداری و قضات شوراهای حل اختلاف می‌شود. همچنین نظارت قضایی قضات تنها به آیین‌نامه‌ها و تصویب‌نامه‌های مصوب قوه مجریه منحصر نمی‌گردد بلکه آیین‌نامه‌ها و مصوبات سایر نهادهای حکومتی را نیز شامل می‌شود، به جز آنچه در ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری استثنا شده است. به نظر می‌رسد که منظور از واژه قوانین در اصل 170 قانون اساسی نیز اعم از قانون اساسی و قانون عادی است. لذا قضات از صلاحیت نظارت اساسی بر هنجارهای درجه سوم همانند صلاحیت نظارت قانونی بر آن‌ها برخوردار هستند.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Preservation of Constitution by Judges of Courts with Emphasis on Article 170 of the Constitution

نویسندگان [English]

  • Javad Taghizadeh 1
  • Morteza Nejabatkhah 2
  • Rezvan Fadaee 3
1 Assosiate Professor of Public Law, Faculty of Law and Political Sciences, University of Mazandaran, Babolsar ,Iran
2 Assistant Professor of Public Law, Faculty of Law and Political Sciences, University of Mazandaran, Babolsar ,Iran
3 MA. in Public Law, Faculty of Law and Political Sciences, University of Mazandaran, Babolsar ,Iran
چکیده [English]

The constitution of Islamic Republic of Iran is silent about the constitutional supervision of judges of courts over ordinary laws. But Article 170 of the constitution has provided the judicial supervision of judges of courts over governmental regulations and bylaws. The aforesaid Article states: "The judges of courts shall abstain from execution of governmental regulations and bylaws which are in contrast with Islamic laws and rules or out of jurisdiction of executive branch…." It seems that the judicial supervision of judges of courts can include the judges of ordinary courts, the judges of Administrative JusticeCourt, and the judges of councils of dispute settlements. Also, that the judicial supervision of judges is not limited to regulations and bylaws of executive branch, rather, it also includes the regulations and bylaws of other State institutions, except what has been excluded by article 12 of Act ofAdministrative Justice Court. It seems word "laws" in Article 170 of the constitution, include constitution and ordinary law. Also, judges have the jurisdiction of constitutional supervision over third degree norms same which they have the jurisdiction of legal supervision over them.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • constitution
  • Judicial Supervision
  • Judges
  • Constitutional Supervision
  • Governmental Bylaws

مراجع

منابع
آزمایش، علی (1351)، «مسئله مغایرت قانون با قانون برتر در حقوق ایران»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 10 و 11.
استناد به قانون اساسی و سیاست‌های کلی نظام در آرای مراجع قضایی (1391)، معاونت آموزشی و پژوهشی دیوان عدالت اداری، تهران: شماره سوم.
استوار سنگری، کورش (1390)، «مفهوم دولت در آراء وحدت رویه دیوان عدالت اداری»، مجله مطالعات حقوقی، دوره سوم، شماره اول.
تقی‌زاده، جواد (1390-91)، اساسی سازی حقوق، جزوه درسی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران.
تیلا، پروانه (1383)، «تفسیر قضایی قانون اساسی در رویه دیوان عدالت اداری»، مجله پژوهش‌های حقوقی، سال سوم، شماره 5.
تیلا، پروانه (1384)، «حاکمیت قانون اساسی و وظیفه قضات در حقوق جمهوری اسلامی ایران»، مجله پژوهش‌های حقوقی، سال چهارم، شماره 7.
خدابخشی شلمزاری، عبدالله و عابدین زاده شهری، نیره (1383)،  «کنترل قضایی قانون عادی در تطبیق با قانون اساسی (حقوق تطبیقی و ایران)»، مجله پژوهش‌های حقوقی، سال سوم، شماره 6.
راهنمای استفاده از صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1368)، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
صدرالحفاظی، سید نصراله (1372)، نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری، تهران: شهریار، چاپ اول.
صدرالحفاظی، سید نصراله (1370)، «دیوان عدالت اداری و فلسفه تأسیس آن»، حقوقی دادگستری، شماره 2.
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1369)، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، جلد سوم.
فاورو، لویی (1384)، «دادگاه‌های قانون اساسی»، ترجمه علی‌اکبر گرجی، حقوق اساسی، شماره 5.
فدایی جویباری، معصومه (1391)، مفهوم قوانین در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه مازندران.
فلاح زاده، علی‌محمد (1386)، «جایگاه دیوان عدالت اداری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش‌نامه حقوقی، شماره 1.
کاتوزیان، ناصر (1385)،مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران: سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1377)، فلسفه حقوق، جلد اول، تهران: سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1377)، مبانی حقوق عمومی، تهران: دادگستر.
لوی برول، هانری (1376)، جامعه شناسی حقوق، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران: دادگستر، چاپ اول.
مجموعه نظریات شورای نگهبان تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی به انضمام استفساریه ها و تذکرات(1380 – 1359) (1381)، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان.
محمودی، جواد (1386)، «قانون جدید عدالت اداری در بوته نقد»، حقوق اساسی، سال چهارم، شماره 8 .
مهرپور، حسین (1387)، مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دادگستر.
 
نجابت خواه، مرتضی (1390)، قانون دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، تهران: جنگل، چاپ اول.
واعظی، سید مجتبی (1389)، «مطالعه تطبیقی وضع آیین‌نامه با تأکید بر نظام‌های حقوقی فرانسه و ایران»، نامه مفید، شماره 79.
هامون، فرانسیس و واینر، سلین (1383)، «صیانت از قانون اساسی در فرانسه و ایالات متحده آمریکا»، ترجمه محمد جلالی، حقوق اساسی، شماره 2.
هدایت نیا، فرج اله (1388)، «جایگاه دیوان عدالت اداری در رسیدگی به شکایات مردم از دستگاه‌های دولتی»، رواق اندیشه، شماره 19.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار