بررسی فقهی و حقوقی«اتانازی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز

چکیده

اقدام یا کمک به کشتن بیماری که به رنجی غیر قابل تحمل گرفتار آمده است (اتانازی)؛ ممکن است به صورت تحمیلی یا به دنبال درخواست بیمار انجام شود. اتانازی تحمیلی، اقدام مجرمانه­ای است که مشمول احکام جنایت عمدی است. لکن در اتانازی داوطلبانه، نه فقط مرتکب آن نسبت به دیه یا قصاص ضمانی نخواهد داشت؛ بلکه در مواردی، احراز شرایط اضطرار می­تواند مزیل وصف مجرمانه جنایت باشد. با فقد شرایط مذکور، مرتکب در اتانازی فعال یا انفعالی که به درخواست بیمار انجام شده است صرفاً نسبت به فعل ارتکابی به مجازات تعزیری محکوم می­گردد. در اتانازی غیرمستقیم نیز اگر نتیجه به فعل مرتکب اسناد داده شود، ملحق به احکام اتانازی مستقیم است و در غیر این صورت با وجود شرایط، معاون در جنایت قلمداد می­گردد
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Euthanasia

نویسنده [English]

  • Mohammad Hadi Sadeghi
Associate Professor of Shiraz University
چکیده [English]

Killing or helping to kill a patient who is suffering from unbearable pain (Euthanasia) may be involuntary or carried out following the patient's request. Involuntary euthanasia is a type of intentional murder and follows the same rules; however, when euthanasia is voluntary, the offender is not responsible for blood money or retaliation.
Under normal conditions, the offender of an active euthanasia or the passive euthanasia performed following the patient’s request, is only sentenced to the act committed (Tazir); But under necessity conditions, the action may not even be considered as a crime.
In indirect euthanasia, if the consequence were attributed to offender’s action, the same rules would hold as direct euthanasia; otherwise he is considered as an accessory. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • euthanasia
  • active and passive euthanasia
  • direct and indirect euthanasia
  • voluntary and involuntary euthanasia
منابع
الف.فارسی 
قرآن کریم
 ابن عابدین .(  1415 ه.ق) تکلمه حاشیه ابن عابدین،  دارالفکر، ج2، ص 657
ابن نجیم المصری،  (بی تا ) البحر الرائق،  دارالکتب العلمیه،  بیروت،  ج 8
ابن العلامه ( 1389 ه.ق) ایضاح الفواید، موسسه اسماعیلیان،
ابن ادریس، ( بی تا )سرائر،  جامعه المدرسین،  قم،  ج 3
الشروانی و العبادی، ( بی تا )حواشی الشروانی؛ بیروت داراحیاء التراث العربی .
السمرقندی، (بی تا )تحفه الفقها،  دارالکتب  العمیه، بیروت،  ج 3،  ص102
بیهقی، ( بی تا )سنن الکبری،  دارالفکر بیروت- ج 11
بجنوردی،  (1355)القواعد الفقهیه،  مکتبه البرهان،  تهران 
تبریزی، میرزا جواد، (1416 ه ق) صراة النجاه، دفتر نشر برگزیده،  چاپ اول ، ج 1
 حر عاملی، (بی تا ) وسایل الشیعه،  داراحیاء التراث العربی،  بیروت ،
حسینی شیرازی،  سید محمد، (بی تا )کتاب القصاص،  قم
خویی سید ابوالقاسم، (  1407 ه.ق )مبانی تکمله المنهاج، قم، ناشر لطفی ،  ج 2 
روحانی، سید محمد صادق، (بی تا ) فقه الصادق(ع)، مؤسسه دارالکتاب،  قم، ص 35
سید سابق، (بی تا ) فقه السنه،  دارالکتاب العربی،  بیروت،  ج 2
شافعی، ( 1403  ه.ق)  الام دارالفکر،  بیروت ،  ج 6
شیخ صدوق، ( 1404  ه.ق )من لا یحضره الفقیه،  جامعه المدرسین
شیخ طوسی، (بی تا ) النهایه،  دارالاندلس بیروت،
شیخ طوسی،(بی تا ) الخلاف، دارالکتب العلمیه، نجف ج3،
 شیخ محمد حسن نجفی، ( 1367) جواهر الکلام، دارالکتب الاسلامیه ،  ج 42 
 صادقی،  محمد هادی، ( 1374 ).«حیات غیر مستقر»  مجله علمی پزشکی قانونی. سال دوم شماره 5،  مرداد و شهریور ماه
 صادقی،  محمد هادی، (1382). رضایت به جنایت. مدرس، دوره 7 شماره 1
 صادقی،  محمد هادی، (1393). جرائم علیه اشخاص، نشر میزان چاپ بیستم ، 
عبدالله بن بهرام الدارمی،  (بی تا ) سنن الدارمی،  مطبعه الاعتدال،  دمشق،
فیض کاشانی، (بی تا ) التحفه السنیه،  خطی،  کتابخانه آستان قدس،  
گرگوری ای پنس  (1372)، موارد کلاسیک در اخلاق پزشکی. مترجم پژمان حبیبی، معاونت امور فرهنگی، حقوقی و مجلس وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی چاپ اول
محی الدین النووی، (بی تا )المجموع فی شرح المنصوب، دارالفکر،
محقق اردبیلی، (بی تا )زیده البیان، مکتبه المرتضویه لا حیاء آثار الجعفریه،
محمد بن الشربینی،  (1377 ه.ق) مغنی المحتاج،  داراحیاء التراث العربی، 
 مدنی کاشانی،  (1405 ه.ق ) القصاص للفهقاء و الخواص، قم المطبعه العلمیه،
یحیی بن سعید الحلی،(بی تا ) نزهه الناظر (مجموعه ورام)
 
ب. انگلیسی
-Penney  Lewis’( 2001) “ right  discourse  and  assisted  suicide ” American  journal  of  law  & medicine, sprin
- walker, David,( 1980)  the  oxford  companion  to  law, oxford  university  press,
-  Wal  G, Dillman  (1994). euthanasia  in  the  Netherlands . British  medical  journal 
- The  American  heritage  dictionary  of  the  English  language, third  edition  1992-1996  Houghton  Mifflin  company