بررسی تحلیلی میراث زوجه از اموال شوهر در فقه امامیه و حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی - دانشگاه سبزوار

3 کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

چکیده
مسئله سهم‌الارث زوجه از اموال شوهر یکی از مباحثی که به طور ویژه‌ای به آن پرداخته‌شده است. در مورد محرومیت زوجه از ارث‌بردن بعض از ترکه شوهر که از منفردات امامیه است و بر آن ادعای اجماع شده است، اتفاق نظر کامل وجود ندارد و آرا و عقاید مخالف نیز وجود دارد. در مورد انواع اموالی که زوجه از آن‌ها ارث نمی‌برد و همچنین در مورد اینکه این حرمان اختصاص به زوجه غیر ذات ولد دارد یا مطلق زوجه، به سبب اختلاف روایات، اقوال و آرا متفاوتی از جانب فقها ابراز گردیده است. حقوقدانان نیز به پیروی از فقها نظرات مختلفی در این خصوص ارائه  نموده‌اند. اخیراً مجلس شورای اسلامی نیز در جهت حمایت از حقوق زنان و اجرای عدالت از نظر فقها و حقوقدانانی پیروی کرده است که زوجه را به طور مطلق، چه ذات ولد و چه غیر ذات ولد، مستحق ارث‌بری از تمام اموال زوج- از عین اموال منقول و از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان     می‌داند.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analytical study of the wife inheritance from the husband's property in Imami jurisprudence and Iranian law

نویسندگان [English]

  • Mohammad Roshan 1
  • Majid Sadiqnejadnayini 2
  • Seyed Mohammad Mahdi Khalilzade 3
1 Associate faculty member of Shahid Beheshti University
2 PhD student in the faculty of Criminal Law and Criminology of Shahid Beheshti University
3 Master Student in the Faculty of Law and Islamic Studies of Imam Sadiq University
چکیده [English]

Abstract
One of the issues addressed specifically is the issue of wife’s share of inheritance from the property of the husband.  It isn’t fully agreed and there are opposing views and ideas about the wife deprivation from inheriting some part of husband’s bequest which is one of solitary  cases of Imami and there is a claimed consensus about it. Different opinions and views expressed by the jurists about the types of property that the wife does not inherit from it as well as the fact that this deprivation appertains to the childless wife or any kind of wife due to difference between traditions (Hadiths). Also lawyers following the jurists have presented different views in this regard. Recently the Islamic Consultative Assembly in order to protect the rights of women and for administration of justice has followed the view of jurists and lawyers who believe that the wife utterly, whether childless or with child, deserves inheritance from all property of husband- from the corpus of movable property or from price of  real property including arena or corpus.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wife inheritance
  • Wife with children
  • Childless wife
  • Family law
  • Heritage
منابع
الف. فارسی
خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۸۷/۱۱/۶). «استفتائات جدید».www.leader.ir.
صافی گلپایگانی، لطف الله (۱۳۸۹/۱۰/۱۰). «رساله توضیح المسائل»،www.saafi.org
کاتوزیان، امیر ناصر (1385). دوره مقدّماتی حقوق مدنی درس‌هایی از شفعه، وصیت وارث، تهران: میزان.
منتظری، حسینعلی (1380). رساله توضیح المسائل، قم: هاشمیون.
محمدی، ابوالحسن (1369). کتاب ارث، تهران: مرکز نشر دانشگاهی تهران.
مهرپور، حسین (1376). بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران، تهران: انتشارات اطّلاعات.
هاشمی شاهرودی، محمود (1386). «میراث زوجه از اموال غیرمنقول». فصلنامه  فقه اهل بیت. سال سیزدهم،2:49- 16.
ب. عربی
ابن منظور (1419). لسان العرب. بیروت: نشر دار احیاءالتراث العربی.
بحر العلوم، سید محمد، (1362). بلغه الفقیه. تهران: مکنب الصادق.
حر عاملی، شیخ محمدحسین بن الحسن (1409). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام لأحیاء التراث.
سید مرتضی (1415). الانتصار. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
شهید ثانی (1313). رساله فی میراث الزوجه. قم: مکتب بصیرتی.
شهید ثانی (1410). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: انتشارات داوری.
شهید ثانی (1416). مسالک الأفهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسه معارف اسلامی.
شیخ انصاری، مرتضی (1415). الوصایا و المواریث. قم: انتشارات باقری.
شیخ طوسی (1390). الاستبصار فی ما اختلف من الأخبار. تهران: انتشارات دار الکتب الاسلامیه.
شیخ طوسی (1390). تهذیب الاحکام. تهران: انتشارات دار الکتب الاسلامیه. 
عاملی، سید محمد جواد (1419). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه. قم:  مؤسسه نشر اسلامی.
علامه حلی (1413). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه. قم: مؤسّسه نشر اسلامی.
نجفی، محمد حسن (1981). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
نجفی، محمد حسن (1366). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. تهران: انتشارات المکتبه الاسلامیه.
نائینی، محمدحسین (1417). فوائد الاصول. قم: دفتر نشر اسلامی.