تحلیل کارکرد قاعده «هشدار» در مسئولیت ناشی از تولید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشگاه تهران. پردیس فارابی

چکیده

قاعده هشدار به‌عنوان یکی از قواعد مهم و پرکاربرد حقوقی، در حوزه مسئولیت ناشی از تولید نقش اساسی ایفا کرده است. با توجه به پیشرفت فنی و صنعتی جوامع امروز در حوزه تولید کالا و ورود خسارات ناشی از تولیدات معیوب و خطرناک، لزوم اهمیت و توجه به این قاعده بر کسی پوشیده نیست. این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که کارکرد قاعده هشدار در مسئولیت تولید چیست؟ و آیا ارائه هشدار توسط عرضه­کننده به مصرف­کننده به صورت مطلق سبب سلب مسئولیت می­شود؟ در حقوق تولید، به کارکرد این قاعده از حیث پیشگیری از ورود زیان، ایجابی و ایجاد وظیفه و مانعیت از مسئولیت استناد شده است. هرچند در حقوق اسلامی بیشتر به کارکرد سلبی آن توجه شده ولی می‌توان با تفسیر عقلایی از قاعده که مستند به روایت است نخست، کارکرد سلبی آن را محدود به خطر و عیب غیرقابل رفع کرد و فقط در این خطر استناد مانعیتی داشته باشد. همچنین به قرینه دلالت ادله لزوم حرمت جان و مال اشخاص، از قاعده هشدار وظیفه ایجابی هشدار دادن را استفاده کرد. در این مقاله ثابت شد قاعده هشدار ظرفیت کامل توجیه وظایف تولیدکننده اعم از رفع عیب و هشدار دادن را نسبت به عیوب ذاتی دارا است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on the Functioning of the Warning Rule in Product Liability

نویسندگان [English]

  • Ali Reza Barikloo 1
  • zeinab hesami shahrezaee 2
1 Department of private law, faculty of law ,Farabi University
2 Tehran university
 
اکبری، پرویز (1396) قاعده هشدار در مسئولیت مدنی، تهران: دادگستر.
جامپیون جونیوز، والتر. تی. (1388) مسئولیت مدنى در ورزش، ترجمه آقایی نیا. حسین، چ پنجم، تهران: دادگستر.
جعفری تبار، حسن (1375) مسئولیت مدنی سازندگان و فروشندگان کالا، تهران: دادگستر.
جعفری تبار، حسن (1396) مسئولیت مدنی کالاها، تهران: نگاه معاصر.
جنیدی، لعیا (1381) «مطالعه تطبیقی تعهد به دادن اطلاعات با تأکید بر نظامهای کامن لا»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 56، صص 47-11.
حکمت نیا محمود و عبداللهی ویشکایی سمیه (1390) «مسئولیت مدنی ناشی از عدم ارائه اطلاعات در فرآورده‌های دارویی»، حقوق اسلامی، سال هشتم، شماره 29، صص 88-61.
حکمت نیا، محمود (1389) مسئولیت مدنى در فقه امامیه، چ دوم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
حیاتی، علی عباس (1393) «مفهوم اصل احتیاط و جایگاه آن در مسئولیت مدنی»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال پانزدهم، شماره دوم، 206-185.
دهخدا، علی‌اکبر (1377) لغت‌نامه. ج 15، چ دوم، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
ژوردن، پاتریس (1385) اصول مسئولیت مدنی، ترجمه مجید ادیب، چ دوم، تهران: نشر میزان.
شاکری، ابوالحسن (1375) حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان محصولات صنعتی در ایران، رساله دکتری دانشگاه تربیت مدرس.
صالحی، مهدی (1396) «بررسی مسئولیت ناشی از اخفای مضرات دارو و نقش قاعده تحذیر»، فصلنامه حقوق پزشکی. سال یازدهم، شماره چهل و یکم. صص 32-7.
عسگری، رضا (1394) «ماهیت حکم وضعی و تفاوت آن با حکم تکلیفی از منظر اصولیون شیعه»، رسائل، شماره 4، صص 42-27.
کاتوزیان، ناصر (1384) مسئولیت ناشی از عیب تولید، تهران: دانشگاه تهران.
کاتوزیان، ناصر (1386)، الزام­های خارج از قرارداد، (ضمان قهری)، ج 1، مسئولیت مدنی، چ هفتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
لطفی، اسدالله (1393) مسئولیت مدنی، تهران: جنگل.
محقق داماد، مصطفی (1380) قواعد فقه. ج اول و دوم، چ چهارم، تهران: سمت.
محمدی، شهرام (1387) «پیشگیری از جرایم علیه حقوق مصرف­کننده»، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، سال سوم، شماره هشتم، صص 105-69.
میرشکاری، عباس (1394) رساله عملی در مسئولیت مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
نوو اگلیز، املی زهرا (1388) «اصل احتیاط به‌مثابه نشانه‌ای از ذهنیت و نیازهای انسان پست‌مدرن»، دو فصلنامه فلسفه شناخت، پژوهش‌نامه علوم انسانی، صص 146-121.
هاربور، نانسی کین (1395) مسئولیت مدنی ناشی از تولید از منظر حقوق آمریکا، ترجمه محمدرضا مقیمی، تهران: مجد.
 
ب. عربی
ابن منظور، ابوالفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم (1414ق.) لسان العرب، ج 4، بیروت: دارالفکر.
انصاری، مرتضی (1431 ق) فرائد الاصول. ج 3، چ 9، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
حرعاملی، محمدبن حسن (1409 ق) وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه. ج 12، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
طریحی، فخر الدین (1416 ق.) مجمع البحرین، ج 2، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
موسوی سبزواری، عبدالأعلی (١٤١٣ق) مهذهب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام. ج ٢١، قم: دفتر آیت ا... سبزواری.
واسطی زبیدی، محب الدین سید محمد مرتضی حسینی (1414 ق.) تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر، ج 6.
 
ج. انگلیسی
American Law lnstitute (1934) Restarement of the Law of Torts, V. ll: Negligence, American Law Institute Publishers, Washington D.C. NO.388.
Brown John Wilman (1989) GCSE Law, Landon, Maxwell and Sweet.
Dillard Hardy Cross, Harris Hart and II (1955) "Product Liability: Directions for Use and the Duty to Warn", Virginia Law Review, Vol. 41, No. 2, pp. 145-182.
Dunfee Thomas W & others (1989) Modern Business Law, Second edition, Rondam House Business Division, New York.
Emanuel Steven L. (1999) Torts, Emanuel Publishing Corp.
Goodden Randall L. (2009) Lawsuit! Reducing the Risk of Product Liability for Manufacturers. Published by John Wiley & Sons, Inc. Hoboken, New Jersey.
Haydon, George R. (1958)"Negligence: Duty of Care: Manufacturer's Duty to Warn of Obvious", Michigan Law Review, Vol. 56, No. 3, pp. 467-470.
Patterson, Anne M. (1998) "After the Sale: the Duty to Warn of Later-Discovered Defects Under the New Jersey Product Liability Act", New Jersey Lawyer Magazine.
Stoppa Alessandro (1992) "The Concept of Defectiveness in the Consumer Protection Act 1987, A critical analysis", Legal studies, Vol.12, No 2.
Stuart Madden, M. (1987) "The Duty to Warn in Products Liability: Contours and Criticism", Pace Law Faculty Publications. Paper154, West Virginia Law Review, Vol. 89 Winter 1987 Number 2.
Van Boom, Willem H.(2004) Compensating and preventing damage:is there any future left for tort law? Rotterdam Institute of Private Law Erasmus University Rotterdam, The Netherlands.