آیا می توان ارتداد را جرم دانست؟

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.22099/jls.2014.2042

چکیده

تبیین مفهوم ارتداد و تعیین مصداق آن، از جمله دشواری‌های فقه اسلام است، بویژه دشواری زمانی دوچندان خواهد شد که «دولت اسلامی»، در «جهان امروز» سر اجرای این حکم را داشته باشد. فقهای مسلمان از «مرتد فطری» و «مرتد ملی» سخن گفته و احکام هر یک از آنان را به تفصیل بیان کرده‌اند. شماری از نویسندگان معاصر هم در راستای اقناع خوانندگان این احکام؛ با شیوه­ای یکسان و نتیجه­ای یکسان توجیهاتی آورده‌اند. ذکر دوباره آن چه گفته شده ضروری نیست؛ اما آن‌چه در این نوشته می­آید، اندکی با آن چه دیگران نوشته­اند متفاوت است: با نگاهی گذرا به پیشینه‌ این مفهوم در آیات و روایات، اندیشه فقها، کندوکاوی در مفهوم ارتداد و قابلیت اجرای حکم فقها؛ بویژه با تأکید بر این که گاهی تغییر اعتقاد و تبدیل دین بر اثر گروهی از عوامل ـ ارثی و اکتسابی و سالها تلاش فکری و مطالعه و نه فقط از روی عناد و لجاجت و جهالت ـ اتفاق می‌افتد که از اختیار فرد بیرون و حاصل طبیعی دستگاه معرفت و اندیشه آدمی است. تلاش شده تا نشان داده شود که ارتداد با عنوان اولیه خود که صرفاً «تغییر عقیده» است نه با عناوین ثانویه‌ای چون «محاربه و افساد فی الارض»، (که گاه ممکن است از لوازم ارتداد باشد چنان که در تاریخ اسلام سراغ داریم) نه جرم است و نه قابل جرم انگاری.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Apostasy: A Crime Still in Want of Clarification

چکیده [English]

            Clarification of the meaning of apostasy and its application is one of the complexities of Islamic jurisprudence. This complication is doubled when "the Islamic state" aims to implement this agenda in "the modern world". Islamic juristconsults have elaborated on inborn apostasy and aquired apostasy mentioning verdicts for each in details. Some contemporary authors have also contributed to the satisfaction of seekers of knowledge about these verdicts, which are not repeated in this article. What is included here is a glance at the background of this concept in the Koran, quotations, and Islamic jurisprudence. It is a study of the concept of apostasy and the implementation of jurisconsult's about it, and emphasizes the fact that sometimes change of religion is due to factors outside one's control inevitably effecting change in human intellect and mind. Hence the punishment for apostasy is questionable because of its conceptual ambiguity and the punishment for it should be more discretionary than set.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • : apostasy
  • crimes
  • Islamic jurisprudence
  • Punishment