ژرف‌نگری در هدایای دوران نامزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزش عالی کار، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی

چکیده

چکیده
مقاله حاضر، در خصوص تبیین ماهیت  فقهی- حقوقی هدایای دوران نامزدی آن است. ماهیت حقوقی این هدایا، در ماده 1037 ق.م ایران، همراه با اختلاف‌نظر زیادی است که، این سؤالات را به وجود آورد: در مورد ماهیت هدایای نامزدی چه نظریه­هایی وجود دارد و از چه ایراداتی برخوردار هستند؟ چه نظریه­ای می­تواند منطبق با مواد قانونی هدایای نامزدی و موازین فقهی آن باشد؟ کوشش بر این بوده است تا نقد سازنده­ای در نظریه­های هبه مشروط، دارا شدن بلاجهت و ایقاع معلّق همراه با امتاع به عمل آید. مشخص شد، هدایای نامزدی با عقد هدیه–که وجه تمایز آن از هبه قصد اکرام داشتن و منقول بودن است- سازگاری دارد؛ و نظریه هدیه مشروط به تحقق نکاح ایرادات را مرتفع نمود؛ کما اینکه، نظریه عاریه به شرط تملیک هم خالی از پیشنهاد نیست. شایسته است، در مواد قانونی آن بازنگری‌هایی انجام پذیرد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Depth looks at engagement gifts

نویسندگان [English]

  • Hadi Ehteshami 1
  • Mohammad Mahdi Rahbari 2
1 Associate professor and Faculty member of Kar Higher Education Institute
2 Ph.D student of private law
چکیده [English]

Abstract
This article concerns the legal-juridical nature of engagement gifts, the legal nature of this gift is uncertain in article 1037 civil code, so this creates a lot of disagreement. This problem raises the questions about: what theories explain the legal nature of these gifts, what theories could be compatible with the articles of civil code and rules of sharia? In what matter there is the silence, ambiguity and conflicts? This article tries to critics the theories like conditional donation, unjust enrichment, It is determinated that engagement gifts is consistent with the donation contract-the difference between them is in the intention of honor and being tangible. The theory of conditional donation to the marriage responds to the criticisms. The theory of conditional borrowed could be proposed. Regarding the legal arguments in this article, this would be useful that the law is corrected or revised according the legal foundation
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The present
  • donation
  • enagagment gifts
  • engagement
  • conditional gift
  • loaned contract with condition of wonership
منابع
الف. فارسی
اسعدی، سیّد حسن (1387). خانواده و حقوق آن. مشهد: انتشارات قدس رضوی.
امامی، سیّد حسن (1390). حقوق مدنی. ج 1 و 2 و 4، تهران: اسلامیه.
انصاری، مسعود؛ طاهری، محمد­علی (1388). دانشنامه حقوق خصوصی. تهران:جنگل.
بازگیر، یدالله (1376). قانون مدنی در آرا دیوان عالی کشور. تهران: انتشارت جنگل.
بروجردی عبده، محمد (1375). حقوق مدنی. قزوین: انتشارات طه.
­­­­­­­­­­­­­­­____________(1383). کلیات حقوق اسلامی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بهجت، محمدتقی (1370). استفتاءات. ج 4، قم: دفتر آیت‌الله بهجت.
تبریزی، جواد (بی‌تا). استفتاءات جدید‌. ج 2، قم: پدیدآورنده.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1384). تأثیر اراده در حقوق مدنی. تهران: گنج دانش.
___________________(1388). ترمینیولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
__________________(1386). حقوق خانواده. تهران: گنج دانش.
__________________(1382). فرهنگ عناصر شماری. تهران: گنج دانش.
_________________(1390). فلسفه حقوق مدنی. ج 1، تهران: گنج دانش.
حائری شاه باغ، سید علی (1376). شرح قانون مدنی. ج 2، تهران: احمدی.
حمیّتی واقف، احمدعلی (1386). حقوق مدنی (5) خانواده. تهران: دانش نگار.
خمینی، روح‌الله (1387). تحریر الوسیله. ج 4، قم: نشر دفتر تبلیغات اسلامی.
دیّانی، عبد الرسول (1387). حقوق خانواده ازدواج و انحلال آن. تهران: نشر میزان.
زراعت، عباس و عبد الزهره عناد غزالی، عبد الامیر (1388). فرهنگ لغات حقوقی. چاپ دوم، تهران: خط سوم.
شایگان، سید علی (1375). حقوق مدنی. قزوین: نشر طه.
صفار، محمدجواد (1390). درس‌هایی از حقوق خانواده. تهران: جنگل.
صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله (1384). حقوق خانواده دوره دوجلدی. ج 1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
صفایی، سید حسین (1387). دوره مقدماتی حقوق مدنی. ج 1 و 2، تهران: میزان.
صفایی، سید حسین؛ رحیمی، حبیب‌الله، (1392) مسئولیت مدنی، تهران: نشر سمت.
طاهری، حبیب‌الله (1378). حقوق مدنی 5. ج 3، قم: دفتر حوزه علمیه قم.
عمید، موسی (1387). حقوق مدنی هبه. تهران: موسسه فرهنگی نگاه بینه.
عمید زنجانی، عباسعلی (1391). قواعد فقه بخش حقوق خصوصی. تهران: سمت.
فرحی، سید علی (1390). قواعد فقهی در اسلام. تهران: امام صادق.
قاسم‌زاده، سید مرتضی (1379). «اثر حقوقی خواستگاری و ضمانت اجرای آن». دیدگاه‌های حقوق قضایی، 20: 116 -81
قاسم­زاده، سیّد مرتضی (1388). اصول قراردادها و تعهدات. تهران: نشر دادگستر.
قمی، میرزا ابوالقاسم (1378). جامع­الشتّات (عیسی ولایی، مترجم). تهران: دانشگاه.
قافی، حسین و شریعتی، سعید (1386). اصول فقه کاربردی. ج 1، قم: زیتون.
کاتوزیان، ناصر (1374). حقوق خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
_______(1379). اعمال حقوقی. تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
گرجی، ابوالقاسم­ و همکاران(1384). بررسی ­تطبیقی حقوق ­خانواده. تهران: دانشگاه­.
لطفی، اسدالله (1388). سلسله مباحث خانواده. ج 1، تهران: خرسندی.
محقق داماد، سیّد مصطفی (1378). بررسی فقهی حقوق خانواده. تهران: علوم اسلامی.
محقق داماد، سیّد مصطفی و همکاران (1391). حقوق قراردادها در فقه امامیه. ج 1، تهران: سمت.
مطهری، مرتضی (1370). حقوق زن در اسلام. تهران: انتشارات صدرا.
__________(1359). مجموعه آثار فقه و حقوق. ج 1، قم: نور.
معاونت تدوین قوانین و مقررات (1389). مجموعه قانون مدنی. تهران: پدیدآورنده.
نعمت‌الله‌ی، اسماعیل (1389). «تحلیل فقهی حق عینی و دینی و مفاهیم مرتبط». مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 3: 109 -132.
یوسف زاده، مرتضی (1390). حقوق مدنی 5 خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار.
معین، محمد (1387). فرهنگ فارسی (معین). تهران: انتشارات فرهنگ نما.
ب. عربی
حائری، سید على بن محمد طباطبایى‌(1409). الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع- حدیقة المؤمنین (سید مهدی رجائى، ویراستار). قم: آیة الله مرعشى.
________________(1418). ریاض المسائل، با تصحیح محمد بهره‌مند، محسن قدیرى، کریم انصارى و على مروارید. ج 10، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام‌.
جزیرى، عبدالرحمن و غروى، سیدمحمد (1429). الفقه على المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت وفقاً لمذهب أهل البیت. ج 3، بیروت: دارالثقلین.
عبد الرحمن، محمود (بی­تا). معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة. ج 3، قم: نور.
علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی (1388). تذکرة الفقهاء. قم: آل البیت.
عاملی، سیدجواد بن محمدحسینى‌(1419). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی (1427 ه. ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة. ج 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
_______(1400). القواعد و الفوائد، ویرایش سید عبدالهادی حکیم. ج 2، قم: مفید.
شاهرودی و جمعی از پژوهشگران (1426). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.‌
شیخ طوسی، محمّدبن­حسن ابوجعفر (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة. ویرایش سید محمّد تقى کشفى. ج 2، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. شیرازی،
کاشانی، ملاحبیب الله شریف (1404). تسهیل المسالک إلى المدارک. قم: المطبعة.
نجفی (صاحب­جواهر)، محمّد بن حسن (1266). جواهرالکلام فی شرح شرائع الإسلام، با ویرایش عبّاس قوچانی و علی آخوندی.‌ ج 29 و 23، لبنان: بیروت.
حسینی مراغی، سیّد میر عبد الفتاح (1388). العناوین. ج 1، تهران: جنگل.
حسینى‌شیرازى، سید محمد (1413). القواعد الفقهیة. لبنان، بیروت: امام رضا (ع).
عاملى، (شهید ثانى) زین الدین بن على (1413). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.