دانشگاه آزاد اسلامی: مؤسسه عمومی یا خصوصی؟

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.22099/jls.2015.2994

چکیده

از نهادهایی که در خصوص ماهیت آن بحث وجود دارد، دانشگاه آزاد اسلامی است. در ماده 5 اساسنامه جدید این دانشگاه، ابتدا مؤسسه عمومی غیردولتی و در اصلاح بعدی، مؤسسه غیرخصوصی غیردولتی خوانده شد. عنوان «مؤسسه غیرخصوصی غیردولتی» در میان مؤسسات موجود در قوانین، شناسایی نشده است و به نظر می­رسد منظور از غیرخصوصی در کنار غیردولتی، عمومی است. اما آیا این دانشگاه یک مؤسسه عمومی غیردولتی است؟ برخی ویژگی­های شخصیت حقوق عمومی مانند ارائه خدمت عمومی و استفاده از برخی امتیازات قدرت عمومی در آن وجود دارد، اما در سایر معیارها ویژگی اشخاص حقوقی حقوق خصوصی را دارد. با اینکه در اساسنامه، یک مؤسسه عمومی غیردولتی(یا غیر خصوصی غیردولتی) خوانده شده است اما طبق قانون مدیریت خدمات کشوری، شناسایی، ایجاد و انحلال مؤسسات عمومی غیردولتی در انحصار مجلس شورای اسلامی است. به همین دلیل اگر بخواهیم دانشگاه را مؤسسه عمومی غیردولتی بدانیم، نیازمند شناسایی از سوی قانون­گذار است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamic Azad University, public or private institution?

چکیده [English]

One of institutions that there is doubt about its nature is Islamic Azad University. In Article 5 of the new constitution of Islamic Azad University determined at first as a non-governmental public institution, and in later amended, a non-private non-governmental institution. The term "non-private non-governmental organization" is not recognized within the institution in law and it appears  that Council's goal from using  non-governmental near non-private is public. But is the Islamic Azad University a non-governmental public institution? There are some of public law personality's features such as doing public service and using some of the power rating in the university but in the other criteria, it has the privacy law persons features. Despite in the new Constitution, university is called as a non-governmental  public institution but according to civil service management act, identification or creation and abolishing a non- governmental public institutions do only by monopoly of the Islamic Consultative Assembly. Therefore if we want to know the university as a non-governmental public institution we need to clarify the identification as a non-governmental public institution by the legislator.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Non-governmental public institution
  • Non-private
  • Non-private organization
  • Non-governmental organization
  • Personality's features
  • Public institutions
الف. فارسی
ابوالحمد، عبدالحمید، (1370)، حقوق اداری، تهران، توس.
اساسنامه بنیاد شهید و امور ایثارگران اصلاحی 15/2/1387.
اساسنامه جدید دانشگاه آزاد اسلامی مصوب 24/1/1389.
اساسنامه جهاد دانشگاهی مصوب 14/8/1370.
اساسنامه سازمان تأمین اجتماعی اصلاحی 22/7/1387.
اساسنامه سازمان دانش آموزی جمهوری اسلامی ایران مصوب 21/2/1378.
اساسنامه فدراسیون­های ورزشی آماتوری جمهوری اسلامی ایران مصوب 4/5/1381.
اساسنامه مؤسسات جهاد نصر، استقلال و توسعه.
اکبری، موسی الرضا (1384)، «مفهوم مسؤولیت مدنی اشخاص حقوقی»، مجله دادرسی، سال 9، شماره 51، مرداد و شهریور 1384.
امامی، سید حسن (1375)، حقوق مدنی(1)، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
امامی، محمد و استوارسنگری، کوروش، (1386)، حقوق اداری، تهران، میزان.
امینی، سیدکاظم و گودرزی، فرح دخت، (1378)، اداره امور اموال: ویژه مدیران مالی-دانشجویان-امناء اموال، تهران، نور.
انصاری، ولی الله (1377)، کلیات قراردادهای اداری، تهران: حقوقدان.
آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
آیین نامه استخدامی بنیاد شهید و امور ایثارگران انقلاب اسلامی.
پاسبان، محمدرضا (1389)، «زمان پیدایش شخصیت حقوقی و پیامدهای آن»، فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست دانشگاه علامه طباطبائی، سال 12، شماره 31، زمستان 1389.
«تاریخچه دانشگاه آزاد اسلامی»، قابل دسترسی در پایگاه­های :
www.iau.ac.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=68&Itemid=467؛http://www.iau-tnb.ac.ir/tabid/1619/Default.aspx: 91/1/25
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1376)، حقوق اموال، تهران، کتابخانه گنج دانش.
حسینی پور اردکانی، سید مجتبی، (1389)، نظام حقوقی حاکم بر نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی، تهران، جنگل، جاودانه.
حمیتی واقف، احمدعلی، (1383)، حقوق مدنی(2) اموال و مالکیت، تهران: رخسار
حیاتی، علی عباس، (1389)، حقوق مدنی(2) اموال و مالکیت، تهران: میزان
خورشیدی، حسین، (1385)، ابعاد حقوقی تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی، پایان نامه برای مقطع کارشناسی ارشد رشته حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز، دانشکده تحصیلات تکمیلی.
رسائی نیا، ناصر(1376)، حقوق مدنی اشخاص، اموال، مالکیت، تهران، مؤسسه آوای نور.
رستمی، ولی و سپهری، کیومرث (1389)، «اجرای احکام مدنی علیه اشخاص حقوقی حقوق عمومی، موانع و راهکارها»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره40، شماره2، تابستان1389.
رستمی، ولی(1389)، تقریرات درس حقوق اداری ایران، مقطع کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، نیم­سال دوم سال تحصیلی 90-1389
ساکت، محمد حسین(1370)، شخصیت و اهلیت در حقوق مدنی، مشهد، مؤسسه حقوقی ساکت.
سلطانیان، صحبت الله(1389)، حقوق مدنی: اموال و مالکیت و تأثیر زمان و مکان بر قانون مدنی، تهران، جاودانه، جنگل.
شریف، محمد(1384)، «جایگاه قانونی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مرتبه مصوبات آن»، پژوهش حقوق و سیاست دانشگاه علامه طباطبائی، سال7، شماره 16-15، بهار، تابستان، پائیز و زمستان 1384.
صفار، محمد جواد(1373)، شخصیت حقوقی، تهران: دانا.
صفائی، حسین(1345)، حقوق مدنی دوره مقدماتی، جلد اول، تهران: مؤسسه عالی حسابداری.
صفائی، سید حسین و قاسم زاده، مرتضی(1380)، حقوق مدنی اشخاص و محجورین، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت).
طباطبائی مؤتمنی، منوچهر (1383)، حقوق اداری، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
فرید علی آبادی، محمد امین (1383)، تخریب اموال دولتی، خوی، راهروان قلم.
قانون تجارت.
قانون تشکیل بنیاد فرهنگی و هنری رودکی مصوب 7/12/1379 مجلس شورای اسلامی.
قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی19/4/ 1373.
قانون ماده واحده تأسیس دهیاری­های خودکفا در روستاهای کشور مصوب 14/4/1377 مجلس شورای اسلامی.
قانون ماده واحده تأسیس دهیاری­های خودکفا در روستاهای کشور مصوب 14/4/1377 مجلس شورای اسلامی.
قانون محاسبات عمومی 1366.
قانون مدنی.
کاتوزیان، ناصر (1389)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اموال و مالکیت، تهران، میزان.
کلیات آئین نامه تأسیس مؤسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی
ماده واحده قانون الحاق بندهای 11و 12 به قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب 11/3/ 1376.
ماده واحده قانون الحاق بنیاد امور بیماری­های خاص به قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب 24/4/1377 مجلس شورای اسلامی.
ماده واحده قانون الحاق جهاد دانشگاهی به قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب26/9/1376 مجلس شورای اسلامی.
ماده واحده قانون الحاق دو بند به قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب 27/7/1376.
ماده واحده قانون الحاق دو بند به قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب 27/7/1376.
ماده واحده قانون الحاق سازمان دانش آموزی جمهوری اسلامی ایران به فهرست قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب 30/5/1381.
مالکی، روح انگیز(1389)، نظام حقوقی حاکم بر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی، پایان­نامه برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد رشته حقوق عمومی دانشگاه تهران، پردیس قم، دی ماه 1389.
مبارکی، مصطفی(1388)، آسیب شناسی تعدد نهادهای قانونگذاری در ایران، مشهد: آهنگ قلم.
مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی.
نبئی، محمدتقی(1378)، شورای عالی انقلاب فرهنگی، پایان نامه برای مقطع کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
نقدی، قنبر(1369)، اموال عمومی در حقوق ایران (با تکیه بر اموال عمومی کشور به مفهوم خاص)، پایان نامه برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد رشته حقوق عمومی دانشگاه تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال 70-1369.
(به اهتمام)هاشمی، فاطمه(1380)، هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 1361: پس از بحران، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب.
هندی، سید اصغر(1386)، «بررسی تسری شروط اصل 139 قانون اساسی به اموال شرکتهای دولتی»، مجله حقوقی دادگستری، سال 71، شماره61، زمستان 1386.
یازرلو، حجت الله(1379)، نظام حقوقی مؤسسات عمومی، پایان­نامه برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد رشته حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
یوسف زاده، مرتضی(1389)، حقوق مدنی 1و2 (اشخاص و اموال و مالکیت)، تهران: میزان.