نقش «وجدان» در پدیداری حقوق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق بین‌الملل، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.

2 گروه حقوق بین الملل، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

10.22099/jls.2020.30107.3014

چکیده

چگونگی پدیداری حقوق، از دیرباز یکی از سؤالات مهم در حوزه مبانی حقوق بوده است. منظور از پدیداری حقوق، بروز و ظهور اولین گونه‌های ضوابط رفتار اجتماعی‌ و قواعد موجد حق و تکلیف در جوامع ابتدایی بشر است. از سوی دیگر دخالت وجدان در شکل‌گیری و توسعه حقوق نیز همواره مورد موافقت‌ها و مخالفت‌های جدی صاحب‌نظران قرار گرفته است. این تحقیق با استفاده از به‌روزترین یافته‌های زیست‌جامعه‌شناسی و دیگر علوم به دنبال ارائه پارادایمی است که نقش وجدان در پدیداری حقوق را دقیق‌تر و علمی‌تر تشریح کند. مطابق یافته‌های این پژوهش، «وجدان» منطق درون اجتماعی یا عقلانیت عضویتی است که از آگاهی‌ها و احساس‌های به اشتراک گذاشته‌شده در جامعه بهره گرفته و ویژگی‌های اخلاقی-اجتماعیِ انسانی، همچون همدلی و نوع‌دوستی را متبلور می‌کند. «وجدان» عادات زیستی و قواعد همکاری را اخلاقی و انسانی می‌کند، احساس درونی مبنی بر لزوم ثبوت‌هایی برای هر فرد تحت عنوان «حق» را سبب می‌شود و «عدالت» را به‌عنوان شاخص ارزیابی‌های خود به کار می‌گیرد. وجدان جمعی قدر مشترک وجدان‌های فردی و عقلانیت عضویتی جمعی است که اتکا به وجدان در فضای تعیّن طلب حقوق را ممکن می‌کند. به‌طور خلاصه می‌توان گفت وجدان در پدیداری حقوق نقش چندوجهی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Conscience in Emergence of Law

نویسندگان [English]

  • Mohammad Aghayan Hoseini 1
  • Masoud Raei 1
  • Hamid reza Jamali 2
  • Leila Raisi 2
1 Department of Law, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.
2 Department of Law, Najaf Abad Branch, Islamis Azad University, Najaf abad, Iran.
چکیده [English]

Study of the phenomenal process of law is one of the important issues in the field of the foundations of law. The purpose of the emergence of law is the emergence of the first types of social behavior, and legal rules and duties in the primitive societies of mankind. On the other hand, interference of conscience in the formation and development of law has always been the subject of serious agreement and opposition by the owners. Using the latest findings from sociobiology and other sciences, this research seeks to provide a paradigm that describes the role of conscience in the Emergence of law more precisely and scientifically. According to the findings of this study, "conscience" is the logic of social or rational membership, which utilizes shared knowledge and feelings in the community, and crystallizes the moral-social characteristics of humankind, such as empathy and altruism. The "conscience" makes the habits and rules of co-operation both ethical and human; it creates the inner sense of "right" for each individual and applies "justice" as an indicator of its own assessment. Collective conscience is the shared value of individual consciences and the collective rationality of membership that relied on conscience in a determined space for law. In summary, we can say Conscience has a multi-faceted role in the phenomenon of law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "collective life"
  • "social selection"
  • "Membership rationality"
  • "conscience"
  • "emergence of law" "justice"

مراجع

 
الف. فارسی
ارشادی نیا، محمدرضا، (1382)، نقد و بررسی نظریه تفکیک، قم: بوستان کتاب.
افلاطون، (1396)،  جمهور، فؤاد روحانی، تهران: علمی فرهنگی.
تبیت، مارک، (1384)، فلسفه حقوق، ترجمه حسن رضایی خاوری، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد.
جعفری تبریزی، محمدتقی، (1381)، وجدان، موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری
چیتیک، ویلیام، (1391)، قلب فلسفه اسلامی: در جستجوی خودشناسی در تعالیم افضل‌الدین کاشانی، ترجمه شهاب‌الدین عباسی، تهران: مروارید.
دل وکیو، جورجو (1391) فلسفه حقوق، جواد واحدی، تهران: میزان
راسخ، محمد، (1393)، حق و مصلحت، مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش، جلد دوم، چاپ سوم، نشر نی، تهران.
رالز، جان، (1387)، نظریه‌های در باب عدالت، ترجمه مرتضی بحرانی و محمد کمال سروریان، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران.
شولتز دوان پی و شولتز، سیدنی الن (1394)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه سید یحیی محمدی، چاپ سی و دوم، تهران: ویرایش.
صانعی، پرویز (1389)، حقوق و اجتماع، رابطه حقوق با عوامل اجتماعی و روانی، تهران: طرح نو
کاتوزیان، امیر ناصر (1383)، مقدمه علم حقوق، میزان، تهران.
کاتوزیان، امیر ناصر (1385)، فلسفه حقوق، جلد یک، تهران: شرکت سهامی انتشار
کانت، ایمانوئل، (1380) فلسفه فضیلت، منوچهر صانعی دره‌بیدی، تهران: نقش و نگار
کوئن، بروس (1383)، مبانی جامعه‌شناسی، غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت
ِلوی برول، هانری، (1385)، جامعه‌شناسی حقوق، ترجمه سید ابوالفضل قاضی، چاپ هفتم، تهران: میزان.
مطهری، مرتضی، (1373)، مجموعه آثار، جلد 13، تهران: صدرا.
معین، محمد (1382). فرهنگ معین. (چاپ اول). تهران: زرین.
موحد، محمدعلی، (1392) در هوای حق و عدالت: از حقوق طبیعی تا حقوق بشر، تهران: کارنامه
ولی زاده، راحیل (1393) ریشه‌های اخلاق از دیدگاه فرانس دی وال، جستارهای فلسفی، شماره بیست و ششم، ص 129 تا 148
ب. انگلیسی
Aristotle, (1287). Politics, BK. III, Ch. XVII.
Alexander, R.D. (1974). The evolution of social behavior. Annu. Rev. Ecol. Syst. 5: 325-384.
Berlin, I., (1997). The Crooked Timber of Humanity, Princeton, University Press.
Boehm, C. (1997). Impact of the human egalitarian syndrome on Darwinian selection mechanics.—Am. Nat. 150: 100-121.
Boehm, C. (2008). Purposive social selection and the evolution of human altruism, Cross-Cult. Res. 42: 319-352.
Aquinas, Thomas, (1274), Summa Theologica.
Boehm, C. (2012). Ancestral hierarchy and conflict. — Science 336: 844-847.
Buergenthal, Thomas, (1977) "The Normative and Institutional Evolution of International Human Rights", Human Rights Quarterly 19.
Covey, S. R. (2004) The 8th habit from: Effectiveness to greatness, Toronto: Free Press.
Darwin, C. (1871). The descent of man and selection in relation to sex, London: John Murray.
De Wall, F.M.B et al, (2014) Evolved Morality: The Biology and Philosophy of Human Conscience, Leiden: Koninklijke Brill NV.
Driscoll, Catherine (2017) Sociobiology, Stanford Encyclopedia of Philosophy, Retrieved 27 September 2017.
Duguit, Leon, (1927), Traite de droit constitutionnel, Tome 1: La regle de droit- le problem de l'Etat, 3eme ed. Boccard, Paris.
Durkheim, E. (1964) The division of labour in society, New York: The Free Press.
Fromm, Erich (1980) Greatness and Limitations of Freud's Thought, Jonathan Cape.
Flack, J. & de Waal, F.B.M. (2001). ‘Any animal whatever’: Darwinian building blocks of morality in monkeys and apes.—In: Evolutionary origins of morality: cross-disciplinary perspectives (Katz, L., ed.). Imprint Academic, Thorverton, p. 1-29.
Green, T. F. (1999). Voices: The educational formation of conscience, Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press.
Holtman, Beryl. W. (2012) Let’s Call it What it is: A Matter of Conscience, Netherlands: Sense Publishers.
Hoose, Jayne (2000) Conscience in World Religions, South Bend: University of Notre Dame Press.
Jamin, J., Jestaz C., (2004), Methode du droit: La doctorine, Paris: Dalloz.
Kiehl, K.A. (2008). Without morals: the cognitive neuroscience of criminal psychopaths. — In: Moral psychology, Vol. 1: the evolution of morality: adaptations and innateness (Sinnott-Armstrong, W., ed.). MIT Press, Cambridge, MA, p. 119-154.
Kropotkin, P. (1902). Mutual aid: a factor in evolution.—Reprint Extending Horizons Books, Boston, MA, 1955.
Lewis, C. S. (1967) Studies in Words, Cambridge: Cambridge University Press.
Macquarrie, J. (1970) Three issues in ethics. New York: Harper & Row.
Moore, T. (2002) The soul’s religion: Cultivating a profoundly spiritual way of life, New York: Harper Collins.
Myers, David G. (2002), Social Psychology, McGraw Hill.
Parekh, Serena, (2008) Conscience, morality and judgment. Philosophy & Social Criticism, 34(1), 177–195.
Roughgarden, Joan (2009), Genial Gene, California: The Regents of University of California.
Roughgarden, Joan; Açkay, Erol. "Do we need a Sexual Selection 2.0?" The Association for the Study of Animal Behaviour.
Sikkink, Kathryn, (1998) "Transnational Politics, International Relations Theory and Human Rights", Political Science and Politics, Vol.XXXI, No.3, September.
Stout, Lynn A. (2006). Taking conscience seriously, UCLA School of Law, Law-Econ Research Paper No. 06-20, Free Enterprise: Values in Action Conference Series, 2005-2006.
Sumner, William Graham, (2007), Folkways, a Study of Mores, Manners, Customs and Morals, Cosimo Classics, Chapter 1.
 
Sites:
https://www.vajehyab.com Accessed 2018 20 September  

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار