ارزیابی هیئت رسیدگی به شکایات قانون برگزاری مناقصات از منظر اصول دادرسی منصفانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشکاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

10.22099/jls.2023.41298.4465

چکیده

تا پیش از تصویب قانون برگزاری مناقصات، اختلافات راجع به مناقصات در دادگاه‌های عمومی رسیدگی می‌شد، اما این قانون رسیدگی به دعاوی بین مناقصه‌گر و مناقصه‌گزار را در صلاحیت هیات رسیدگی به شکایات قانون برگزاری مناقصات قرار داد. بدون شک تأسیس این هیأت به دلیل دادرسی ساده، رایگان و تخصصی آن نسبت به دادگاه‌های عمومی، گام مثبتی است. با وجود این، آیین رسیدگی این هیأت از حیث اصول دادرسی منصفانه واجد ضعفهایی است که می‌تواند عملکرد آن را زیر سوال ببرد. اگر هدف دادرسی احقاق حق باشد، بنابراین راه رسیدن به حق باید منصفانه باشد. در غیر این صورت، دادرسی فاقد ارزش است، خواه دادرسی در دادگاه‌ باشد، خواه در مرجعی شبه قضایی. مطالعات این پژوهش نشانگر آن است که اصولی همچون حق دادخواهی، بی‌طرفی، دسترسی به آرا و برخورداری از وکیل در این مرجع رسیدگی رعایت نمی‌شود. اقامه دعوا منوط به نظر رئیس دستگاه مناقصه‌گزار شده است، اکثر اعضای هیأت مقامات قوه مجریه هستند، آرای هیأت منتشر نمی‌شوند و حق برخورداری از وکیل در قانون اساسنامه هیأت تصریح نشده است. لذا قوانین و مقررات مربوط و رویه این مرجع باید اصلاح شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of Procurement Complaints Dealt by Trial Committees from the Perspective of Fair Trial Principles

نویسندگان [English]

  • Mostafa Rezaei 1
  • Asadollah Yavari 2
1 Department of Public Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Department of Public Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Until the enactment of the Public Procurement Law, disputes over tenders were heard in public courts. Nevertheless, the law placed litigation between the tenderer and the contracting authorities within the jurisdiction of the procurement complaints’ committee of trial. Indubitably, the establishment of this committee is a positive step due to the simple, free and specialized proceedings of this committee towards public courts. Nonetheless, the committee’s procedural rules suffer from some defects in terms of the principles of a fair trial, which could impugn its performance. If the trial's purpose is to realize the right, then the way to reach the right shall be just. Otherwise, the trial is rendered futile, whether it is held in a court or in a tribunal-like entity. The findings of the present study indicate that principles such as the right to litigation, impartiality, access to verdicts and having a lawyer are not observed in such committees. Litigation is subject to the opinion of the chairman of the contracting authority, most of the members of the committee are officials of the executive branch, the board's verdicts are not published and the right to have a lawyer is not stipulated in the committee’s charter. Ergo, the pertinent laws and regulations as well as the procedure of the aforementioned committees should be amended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Procurement
  • Fair Trial
  • Litigation
  • Impartiality
  • Transparency
  • Equality of Arms

مراجع

منابع
الف. فارسی
آئینه‌نگینی، حسین و محمدامین ابریشمی راد (1398) «نقد رویه قضایی محاکم ایران در رسیدگی به دعاوی راجع به قراردادهای اداری»، فصلنامه حقوق اداری، دوره ۷، شماره 21، صص ۵۵-۳۳.
احراری، حمیدرضا و علی پناهی (1382) «شرح و تفسیر طرح برگزاری مناقصات»، مجلس و پژوهش، سال دهم، شماره 39، صص ۳۱۳- ۲۲۵.
اسماعیلی هریسی، ابراهیم (1392) حقوق صنعت احداث؛ شرح قانون برگزاری مناقصات، تهران: نشر دادگستر.
اسماعیلی هریسی، ابراهیم (1393) حقوق مهندسی، تهران: نشر دادگستر.
امامی، محمد و کوروش استوار سنگری (1395) حقوق اداری، ج 1، تهران: انتشارات میزان.
امامی، محمد و کوروش استوار سنگری (1391) حقوق اداری، ج 2، تهران: انتشارات میزان.
امامی، محمد، واعظی، مجتبی و مهستی سلیمانی (1391) ضوابط دعاوی قابل طرح در دیوان عدالت اداری، تهران: انتشارات میزان.
حیدری، سیروس (1396) «اصل تناظر در دادرسی اداری با تأکید بر دادرسی دیوان عدالت اداری»، مجله مطالعات حقوقی، دوره نهم، شماره 2، صص ۱۱۶-۸۳.
حیدری، سیروس و حمید حمیدیان (1400) «اصل علنی بودن دادرسی مدنی»، مجله مطالعات حقوقی، دوره سیزدهم، شماره اول، صص ۱۱۸- ۸۷.
خالقی، علی (1383) «علنی بودن دادرسی در پرتو اسناد بین‌المللی و حقوق داخلی»، پژوهش‌های حقوقی، دوره 3، شماره 5، صص ۴۹- ۲۹.
جاوید، محمدجواد و عصمت شاهمرادی (1394) «تعهد رسانه در قبال شفافیت قضایی»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال هفدهم، شماره 47، صص ۳۳-۹.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1370) ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج دانش.
رستمی، ولی و احمد رنجبر (1393) «عدالت اداری: چارچوب مفهومی و سازوکارهای نهادی»، دانش حقوق عمومی، سال سوم، شماره 7، صص ۱۳۶-۱۱۵
رستمی، ولی، آقایی طوق، مسلم و حسن لطفی (1388) دادرسی عادلانه در مراجع اختصاصی اداری ایران، تهران: نشر گرایش.
ساقیان، محمدمهدی (1385) «اصل برابری سلاح‌ها در فرآیند کیفری (با تأکید بر حقوق فرانسه و ایران)»، مجله حقوقی دادگستری، دوره ۷۰، شماره 56 و 57، صص ۱۱۰- ۷۹.
صالحی راد، محمد (1398) آئین نگارش آرای قضایی، تهران: انتشارات مجد.
طه، فریده و لیلا اشرافی (1386) دادرسی عادلانه، تهران: انتشارات میزان.
عبداللهیان، امید و محمدرضا رفیعی (1397) راهکارهای ارتقای رسیدگی عادلانه در مراجع اختصاصی غیرقضایی، تهران: پژوهشگاه قوه قضاییه.
غمامی، مجید و حسن محسنی (1392) آیین دادرسی مدنی فراملی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
فضائلی، مصطفی (1387) دادرسی عادلانه محاکمات کیفری بین‌المللی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
فلاح‌زاده، علی‌محمد (1394) حقوق اداری تطبیقی؛ عدالت رویه‌ای، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
قاری سیدفاطمی، سید محمد (1388) حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر دوم، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
کاتوزیان، ناصر (1376) مقدمه علم حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاشانی، سید محمود (1383) استانداردهای جهانی دادگستری، تهران: انتشارات میزان.
متین دفتری، احمد (1398) آئین دادرسی مدنی و بازرگانی، تهران: انتشارات مجد.
محسنی، حسن (1396) «اصل دسترسی به عدالت و حق دادخواهی دولت»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 47، شماره 3، صص ۵۵۰-۵۳۱.
محسنی، حسن (1393) اداره جریان دادرسی مدنی بر پایه همکاری و در چارچوب اصول دادرسی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
محمدی، مینا، مزارعی، غلامحسن و خلیل احمدی (1398) «کاستی‌های نظام حقوقی مناقصات و قراردادهای دولتی از منظر اصل شفافیت»، فصلنامه حقوق اداری، دوره ۶، شماره 18، صص ۲۱۸-۱۹۵.
مهدوی، داور (1393) قلمرو کیفری در حقوق ایران؛ دادرسی عادلانه در رسیدگی‌های غیرقضایی، تهران: انتشارات میزان.
هاشمی، محمد (1392) حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی، تهران: انتشارات میزان.
هداوند مهدی و مسلم آقایی طوق (1389) دادگاه‌های اختصاصی اداری، تهران: انتشارات خرسندی.
هداوند، مهدی و فرهاد جم (1390) نظام حقوقی رسیدگی به اختلافات کارفرمایان با سازمان تأمین اجتماعی، تهران: انتشارات جنگل.
یاوری، اسدالله (1393) «از دادرسی تا دادرسی منصفانه: تحول در مفهوم و قلمرو کلاسیک دادرسی و تضمینات آن»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره ۱۷، شماره 68، صص ۲۳۸-۲۰۹.
یاوری، اسدالله (1394) «از حقوق کیفری تا قلمرو کیفری؛ تسری تضمینات کیفری در دادرسی منصفانه به رسیدگی‌های شبه‌کیفری»، مجله مطالعات حقوقی، دوره هفتم، شماره دوم، صص ۲۵۸-۲۲۱.
یاوری، اسدالله (1383) «حق برخورداری از دادرسی منصفانه و آیین دادرسی نوین»، نشریه حقوق اساسی، سال دوم، شماره دوم، صص ۲۹۰-۲۵۳.
 
ب. انگلیسی
Carroll, Alex (2007) Constitutional and Administrative Law, London: Longman.
Galigan, Denis (1996) Due Process and Fair Procedure, Oxford: Clarendon Press.
Herrero, Alavaro & Lopez, Gaspar (2010) “Access to Information and Transparency in the Judiciary”, Working Paper, Washington: World Bank Institute.
Jacob, Joseph (2007) Civil Justice in the Age of Human Rights, Farnham: Ashgate.
Jones, Ian Ellis (2001) Essential Administrative Law, London: Cavendish Publishing.
Rubinston, Robert (2005) “A Theory of Access to Justice”, Journal of the Legal Profession, Vol. 29, No. 90, pp. 89-156.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار