تحلیلی بر امکان‌پذیری صدور لیسانس اجباری در حوزه علائم تجاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق مالکیت فکری، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق تجارت بین‌الملل و حقوق مالکیت فکری و فضای مجازی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10.22099/jls.2023.41296.4466

چکیده

نظام‌های حقوقی، درعمل، به لیسانس اجباری به عنوان ابزار تعدیل‌کننده حقوق انحصاری دارنده حق اختراع و گاه سایر مصادیق دارایی‌های فکری به دیده تردید می‌نگرند. در قلمرو مالکیت‌های فکری، مسئله صدور مجوز بهره‌برداری اجباری در مورد علائم تجاری، با چالش‌ها و تردیدهای جدی‌تری مواجه است و منع صریح موافقت‌نامه تریپس نیز بر دامنه این تردیدها افزوده است. این موارد، ما را بر آن داشت تا برای نخستین بار به پرسش مربوط به امکان تعمیم مبانی صدور لیسانس اجباری در حوزه اختراعات به حوزه علائم تجاری پاسخ دهیم. در مقاله حاضر تلاش شده است که از طریق واکاوی کارکرد اساسی علائم تجاری در بازار و مقایسه میان ویژگی‌های حقوق اختراعات و نشان‌های تجاری و همچنین با تکیه بر موازین بین‌المللی، دکترین و رویه قضایی و رقابتی نظام‌های مختلف حقوقی، به‌ویژه آمریکا و اتحادیه اروپا، این موضوع از دو منظر اصلی منافع عمومی و ملاحظات رقابتی تحلیل گردد. بهعلاوه، بررسی دیدگاه حقوق ایران در مورد لیسانس اجباری علائم تجاری و تطبیق یافته‌های حاصل بر رهیافت‌های فعلی حقوق ایران نیز در این نوشتار مورد توجه بوده است. بررسی موضوع نشان می‌دهد که نمی‌توان لیسانس اجباری علائم تجاری را به استناد وجود منافع عمومی و حمایت از حقوق مصرف‌کننده یا مقابله با رفتارهای ضدرقابتی دارنده علامت تجاری توجیه نمود و پذیرش لیسانس اجباری در عرصه علائم تجاری بسیار دشوار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis on the Possibility of Granting a Trademark Compulsory License

نویسندگان [English]

  • Nikta Roozbahani 1
  • Ebrahim Rahbari 2
1 MA. in (Intellectual Property Law), Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of International Trade Law & Intellectual Property and Cyberspace Law Department, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In practice, legal systems are skeptical of the compulsory license as a restrictive means of patentee exclusive rights and some other instances of the intellectual properties. In the realm of IP rights, granting a compulsory license in the trademark field faces more challenges regarding the explicit prohibition of trademark compulsory licenses in TRIPS. As a result, for the first time, we tend to investigate the possibility of extending compulsory licenses in the field of patents into trademarks. Examining the primary function of trademarks in the market, comparing the characteristics of patent and trademark laws, in the shadow of international regulations, IP doctrine, and the jurisprudence of the legal systems specially United States and the European Union, this study aims to analyze the subject from two main perspectives: public interest and competition law considerations. Also, the subject of trademark compulsory license in the Iranian law has been addressed. It is concluded that the trademark compulsory license cannot be justified based on public interest and the protection of consumer rights or countering the anti-competitive behaviors of trademark holders. As a result, it is unlikely to accept compulsory licenses in the trademark field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competition law
  • Compulsory license
  • Consumer confusion
  • Public Interest
  • Trademark

مراجع

  1. الف. فارسی

    1. رهبری، ابراهیم؛ جعفری چالشتری، محمود (1394) «امتناع یک‌جانبه از اعطای لیسانس اختراع؛ تأملی تطبیقی در رهیافت‌های حقوق رقابت آمریکا، اتحادیه اروپا و ایران»، دو فصلنامه دانش حقوق اقتصادی (دانش و توسعه سابق)، سال بیست و دوم، شماره 7، صص 22-48.
    2. رهبری، ابراهیم (1398) «لیسانس اجباری به‌مثابۀ تمهیدی برای کنترل رقابتی ادغام‌ها؛ نگرشی تطبیقی در حقوق اتحادیۀ اروپا و ایران»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 10، شماره 1، صص 175-157.
    3. عبدی‌پور، ابراهیم (1388) «سوءاستفاده از وضعیت اقتصادی مسلط»، حقوق اسلامی (فقه و حقوق)، سال 6، شماره 21، صص 125- 155.
    4. کاتوزیان، ناصر (1390) مبانی حقوق عمومی، تهران: نشر میزان، چاپ چهارم.
    5. منصوریان، ناصرعلی؛ شیبانی، عادل (1395) «مفهوم منفعت عمومی و جایگاه آن در قانون‌گذاری ایران» دو فصلنامه علمی- پژوهشی دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره 21، شماره 75 و 76، صص 142-117.

    ب. انگلیسی

    1. Abbott, Thomas, & Gurry, Francis (2019) International Intellectual Property in an Integrated World Economy, USA: Wolters Kluwer.
    2. Allen, Scott (2013) "Justifying the Public Interest in Patent Litigation", Ind. LJ, Vol. 88, I. 3, pp. 1047-1087.
    3. Angelov, Martin (2014) "The “Exceptional Circumstances” Test: Implications for Frand Commitments from the Essential Facilities Doctrine under Article 102 TFEU", European Competition Journal, Vol. 10, No. 1, pp. 37-67.
    4. Aparajita (2015) "Compulsory Licensing of IPR: Interface with Competition Authority" International Journal for Legal Developments & Allied Issues, Vol. 1, I. 2, pp.190-20.
    5. Calboli, Irene (2020) "Trademark licensing and Covid-19: why fashion companies have a duty to comply with their legal obligations" Journal of Intellectual Property Law & Practice, Vol. 15, I. 7, pp. 489-490.
    6. Castanias, Gregory; Gerber, Susan (2005) "Supreme Court to Take another Look at "Automatic" Injunctions for Prevailing Patent Owners inInfringement Cases", (09/07/2021), Available at: https://www.mondaq.com/unitedstates/patent/36716/supreme-court-to-take-another-look-at-automatic-injunctions-for-prevailing-patent-owners-in-infringement-cases?country_id=brazil.
    7. Ćatović, Haris (2015) "Refusal to License Intellectual Property Rights as Abuse of Dominant Position in EU Competition Law", Master thesis, Faculty of Law, University of Stockholm, pp. 1-115
    8. Cotter, Thamos (2013) Comparative Patent Remedies: A Legal and Economic Analysis, USA: Oxford University Press
    9. De Carvalho, Nuno (2018) The TRIPS Regime of Trademarks and Designs, Netherlands: Kluwer Law International B.V.
    10. Demiroglou, Aristeidis (2016) "Essential Facilities Doctrine and Intellectual Property Rights: Approaches under the Competition Law", Master Thesis, School of Economics, Business Administration & Legal Studies, International Hellenic University
    11. Dobb, Sarah (1976) "Compulsory Trademark Licensure as a Remedy for Monopolization", Cath. UL Rev., Vol. 26, I. 3, pp. 585-605
    12. Dong, Xiaomeng (2015) "Private v. Public Interests: The Principles of Protection", CCPIT Patent and Trademark Law Office, (07/07/2021), Available at: https://www.ccpit-patent.com.cn/node/2770
    13. Dratler Jr, J., & McJohn, Stephen M. (2020) Intellectual Property Law: Commercial, Creative and Industrial Property, USA: Law Journal Press.
    14. Graef, Inge (2011) "Tailoring the Essential Facilities Doctrine to the IT Sector: Compulsory Licensing of Intellectual Property Rights after Microsoft", Cambridge Student L. Rev., Vol. 7, No. 1, pp. 1-20.
    15. Holmes, Wililiam (1980) "Compulsory Patent and Trademark Licensing: A Framework for Analysis", Loyola University Chicago Law Journal, Vol. 12, Issue 1, pp. 43-77.
    16. Huang, Yong, Wang, Elizabeth & Zhang, Roger (2015), "Essential Facilities Doctrine and Its Application in Intellectual Property Space under China’s Anti-Monopoly Law", George Mason Law Review, Vol. 22, I. 5, pp. 1103-1126.
    17. Kanevid, Malin (2007) "Compulsory Licensing of Intellectual Property Rights With emphasis on The Incentives Balance Test", Master Thesis, Faculty of Law, University of Lund.
    18. Lidgard, Henrick. (2009) "Refusal to Supply or to License", Europarättslig Tidskrift (Journal of European Law), Vol. 4, pp. 694-712.
    19. Liu, Kung-chung (2019) Features of Trademark Laws and Cases in Major Asian Jurisdictions, UK: Routledge
    20. Liu, Kung-Chung (2018) "The Need of and Justification for a General Competition-Oriented Compulsory Licensing Regime", International Review of Intellectual Property and Competition Law, No. 6, pp. 679-699.
    21. Mandly, Charles (2003) "Article 82 of the EC Treaty and Trademark Rights", Trademark Rep., Vol. 93, No. 6, pp. 1314-1353.
    22. Marotta, Christopher (2013) "Licensing in the public interest: Limits on Patent Property Rights in China and India", Journal of Intellectual Property Law & Practice, Vol. 8, I. 3, pp. 213-225.
    23. Michel, Paul (2020) "To Promote Innovation, Congress Should Lessen Restrictions on Injunctive Relief for Patent Owners", The National law Review, Vol. 11, No. 100, (09/07/2021), Available at: https://www.natlawreview.com/article/to-promote-innovation-congress-should-lessen-restrictions-injunctive-relief-patent
    24. Narmiq, Marwa (2018) "Refusal to License Intellectual Property Rights as an Abuse of Dominance under EU Competition Law: What is the Best Solution for Legal Certainty from a Rule of Law Perspective?", Doctoral Dissertation, Faculty of Law, University of Central Lancashire
    25. Office of the Attorney General for the District of Columbia, (2021) "AG Racine Files Antitrust Lawsuit against Amazon to End its Illegal Control of Prices Across Online Retail Market', (19/02/2022), Available at: https://oag.dc.gov/release/ag-racine-files-antitrust-lawsuit-against-amazon
    26. Rahbari, Ebrahim & Seyedin, Ali (2019) "Enforcement Instruments against Competition-Distorting Collusion and Unilateral Conduct within the Intellectual Property Realm: A Study of the Approaches in Iranian Law", IIC-International Review of Intellectual Property and Competition Law, Vol. 50, No. 3, pp. 305-330.
    27. Reese, Anthony (2012) "Copyright and Trademark Law and Public Interest Lawyering" UC Irvine L. Rev, Vol. 2, I. 3, pp. 911-929.
    28. Stothers, Christopher (2009) "ECJ upholds ‘compulsory licences’ of Green Dot Trademark", Journal of Intellectual Property Law & Practice, Vol. 4, I. 12, pp. 854-857.
    29. Tushnet, Rebecca (2018) "Intellectual Property as a Public Interest Mechanism", In the Oxford Handbook of Intellectual Property Law, pp. 1-28.
    30. Wegner, Harold (2005) "Injunctive Relief: A Charming Betsy Bommerang", Nw. J. Tech. & Intellectual Property, Vol. 4, I.2, pp.155-170.
    31. Wijesinghe, Prasadi (2018) "Conflict between Private Rights and Public Interest in Intellectual Property Rights Law", pp. 1-8, (09/07/2021), Available at: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3160532
    32. Wong, Hilary (2020) "The Case for Compulsory Licensing during COVID-19", Journal of Global Health, Vol. 10, No. 1, pp. 1-5

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار