هم‌نشینی قراردادگرایی و منفعت عمومی در بافت عدالت اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، ایران.

2 گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

احیای قراردادگرایی کانت می­تواند مبنایی برای تحول حقوق اداری مدرن و بازتاب ارزش­های جهان‌شمول در ساخت نظم اداری، به‌ویژه در دوران جهانی‌شدن و نفوذ آن در قلمرو حقوق اداری باشد. درک جهان­شمولی حقوق اداری مستلزم فهم عدالت اداری است. اما عدالت اداری کماکان مفهومی مناقشه برانگیز است که چشم­انداز حقوق اداری نوین را مبهم ساخته است. این مقاله در پی پاسخ به پرسشی در باب زمینه پیدایش عدالت اداری در جامعه­ای قرارداد-بنیاد با روشی توصیفی- تحلیلی است که محملی مناسب برای بسط و تسری ارزش­های فوق در حوزه حقوق اداری باشد. لذا مفروض آن این است که عدالت اداری پدیداری انضمامی است که تنها در بافت حقوقی قابل ادراک نیست؛ به این معنا که زمینه پیدایش عدالت اداری در دولت مدرن محصول هم­نشینی منفعت عمومی و قراردادگرایی است. این مفهوم از عدالت اداری متمایز از مفهوم باستانی عدالت در دولت‌های کلاسیک است. در این بافت، عدالت اداری مفهومی است که بر دو پایه قرارداد و منفعت عمومی استوار است که تحولات اجتماعی و اراده عمومی را با ساختار حقوقی متناسب و هماهنگ می­سازد و درواقع این هم­نشینی نقطه عزیمت عدالت اداری است که با پیدایش دولت­های مدرن بوروکراتیک بسترهای آن فراهم شده است. مهم‌ترین اثر آن نیز، رسیدن به ساختاری منظم و منسجم در قالب بوروکراسی و تأمین‌کننده نظم اداری و تظلم خواهی در بعد شکلی و توزیع عادلانه امکانات از طریق حقوق اداری است و در بعد ماهوی نیز تثبیت حق ثمره آن است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Concrete of contractualism and public interest in context of administrative justice

نویسندگان [English]

  • Babak Baseri 1
  • Mohammareza Vizheh 2
1 public law department, Law and Humanitarian Faculty, Islamic Azad University, Shiraz Branch, Iran.
2 public law department, Law and political science, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Reviving the Kant`s contractualism is able to foundation for evolving the modern administrative law and reflecting the universal values in construction of administrative order, especially in ages that globalization has been affecting on administrative law scope. Developing the judicial review on administrative acts, administrative trial and values of good governance are the most famous indication of emerging of universal administrative law system. This article seeks to answer a question about how to construct and combine the concept of administrative justice of the contract-foundation with a descriptive-analytical method, which seems to be a suitable context for the development of the above values in the field of administrative law. Administrative justice is a concrete phenomenon that cannot be found only in the legal context. In other words, the emergence of administrative justice in the modern state is the product of the coexistence of public interest and contractism. This concept of administrative justice is distinct from the ancient concept of justice in classical states. In this context, administrative justice is a concept based on social contract and public interest that harmonizes social developments and public will with the legal structure. In fact, this coexistence is the starting point of administrative justice with the emergence of the government.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Balance of Right and Interest
  • public interest
  • contractualism
  • Right
  • administrative justice concept

مراجع

الف. فارسی
ارسطو (1349) سیاست، ترجمه حمید عنایت، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی، چاپ دوم.
امامی، محمد و استوار سنگری، کوروش (1388) حقوق اداری، تهران: نشر میزان، چاپ هشتم.
باصری، بابک (1398) «جستاری بر مفهوم عدالت اداری»، مجله تحقیقات حقوقی، دوره 22، شماره 88، زمستان، صص 289-314.
پیرسون، کریستوفر (1397) دولت مدرن، ترجمه مهدی هداوند و بابک باصری، تهران: انتشارات نبیسا، چاپ اول.
جهانبگلو، رامین (1387) ماکیاولی و اندیشه رنسانس، تهران: نشر مرکز، چاپ چهارم.
چانکار، بار بارا (1385) فلسفه ارسطو، ترجمه مهداد ایرانی طلب، تهران: انتشارات اطلاعات.
راسخ، محمد (1392) حق و مصلحت، تهران: نشر نی، چاپ اول، جلد دوم.
رنجبر، احمد (1395) عدالت اداری، تهران: انتشارات میزان، چاپ اول.
سالیوان، راجر (1389) اخلاق در فلسفه کانت، ترجمه عزت­الله فولادوند، تهران: انتشارات طرح نو، چاپ دوم.
فاستر، مایکل (1388) خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمه جواد شیخ‌الاسلامی، تهران: نشر امیرکبیر، جلد اول و دوم، چاپ هفتم.
فوکو، میشل (1392) تولد زیست سیاست، ترجمه رضا نجف­زاده، تهران: نشر نی، چاپ سوم.
فلاح زاده، علی‌محمد (1390) عدالت رویه­ای در تصمیمات اداری، رساله دکتری به راهنمایی دکتر قاری سید فاطمی، دانشگاه بهشتی.
قاری سید فاطمی، سید محمد (1390) حقوق بشر در جهان معاصر، جلد اول، تهران: شهر دانش، چاپ سوم.
کلی، جان (1388) تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمه محمد راسخ، تهران، انتشارات طرح نو، چاپ دوم.
گادامر، هانس (1392) آغاز فلسفه، ترجمه عزت­الله فولادوند، تهران: نشر هرمس، چاپ پنجم.
لاگلین، مارتین (1388) مبانی حقوق عمومی، ترجمه محمد راسخ، تهران: نشر نی، تهران، چاپ اول.
ماکیاولی، نیکولو (1388) گفتارها، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ دوم.
ماکیاولی، نیکولو (1389) شهریار، ترجمه داریوش آشوری، تهران: انتشارات نشر آگه، چاپ سوم.
کوئنتین، اسکینر (1387) ماکیاولی، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران: انتشارات طرح نو، چاپ پنجم.
ویل دورانت (1390) تاریخ فلسفه، ترجمه عباس زریاب خوئی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ بیست و سوم.
هابز، توماس (1391) لویاتان، ترجمه حسین بشیریه، نشر نی، چاپ هفتم.
هارت، اچ، ال (1390) مفهوم قانون، ترجمه محمد راسخ، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
 
ب. انگلیسی
Andrew Cook, Philip (2005) Transcendental Contractulism: A Critique of Scanlon`s Notion of Rights and Wrong, Thesis Submitted For The Degree Of Doctor Of Philosophy, department of Government, London school of Economic and Political Science, University of London.
Bantas, Hercules (2010 (Jürgen Habermas and Deliberative Democracy, The Reluctant Geek Publication.
Barker, Ernest )1967 (Principles of Social and Political Theory, London: Oxford University Press.
Bell, John and Boyron, Sophie )1998 (Principle of French Law, Oxford University Press.
Brock, Stephen L. (1988) The Legal Charattor of Natural Law According To St. Thomas Aquinas, A Thesis Submitted In Conformity With The Requirements for the Degree of Doctor in Philosophy in the University of Toronto.
Bowie, Norman E. (1977) "Taking Rights Seriously. By Ronald Dworkin. Massachusetts: Harvard University Press", Catholic University Law Review, Vol. 26, Issue 4, Summer, pp. 908-927.
Cassinelli, C. W.  (1958) "Some Reflections on the Concept of the Public Interest Author(s)", Chicago journal, Vol. 69, No. 1, pp. 48-61.
Carter, Megan and Bouris, Andrew (2006) Freedom Of Information: Balancing The Public Interest, London, Published By The Constitution Unit School Of Public Policy, Second Edition.
Carroll, Alex (2007) Constitutional and Administrative Law, London: Longman.
Cohen, Joshua (1999) "Reflections on Habermas on democracy", Ratio Juris, Vol. 12, Issue 4, pp. 385-416.
Dworkin, Ronal (1988) Laws Empire, London: Harvard University Press.
Dworkin, Ronald (1984) Taking Rights Seriously, London: Duckworth, 4th edition.
Gertrud, Smith (1924) The Administration of Justice From Hesiod To Solon, Chicago: The Chicago University Press.
Harlow, Carol (2006) "Global Administrative Law: The Quest for Principles and Values", The European Journal of International Law, Vol. 17, No. 1, pp. 187-214.
Kumar, Rahul (2010) Contractualism, London: Routledge, The Routledge Companion to Ethics.
Laughlin, Martin (2010) Foundation of Public Law, London, Oxford, First Edition.
Freeman, Michael (1994) LLOYD`s Introduction To Jurisprudence, London: Sweet & Maxwell, 6th edition.
Robin Creyke & John McMillan (1999) Administrative Justice Australia: The Core And Fringe, Australian Institution Of Administrative Law.
Scanlon, Thomas. M. (1988) "The Significance of Choice", in Sen, Amartya; McMurrin, Sterling M. (eds.) The Tanner Lectures on Human Values VIII, Salt Lake City: University of Utah Press, pp. 149–216.
Schmitz, Thomas (2013) The Administrative Procedure in German Administrative Law, Hanoi Law University.
Snowiss, Sylvia (1990) Judicial Review and the Law of the Constitution, Newhaven, CT: Yale University Press.
Tsolis, T.L (2000) "The Stoic Cosmopolis: A Vision Of Justice And Virtue In A Multicaltural Society", Phronimon, University of Athena, Vol. 2, pp.336-345
Vendel, D. Jason (2005) "General Bias & Administrative Law Judges", Cornell Law Review, Vol. 90, issue 3 March, pp.769-801.
 
- سایت‌های اینترنتی
https://www.ombudsman.gov.au/__data/assets/pdf_file/0026/29852/October-2006-The-FOI-landscape-after-McKinnon.pdf. Case of McKinnon v Secretary, Department of Treasury.
https://scholarship.law.edu/lawreview/vol26/iss4/10

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار