تحلیل گفتمان کیفر در آستانه مشروطیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق

2 دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

با آغاز نهضت مشروطیت، مقنّنین با تصویب قوانین کیفری از یک‌سو در تلاش برای اقتباس از حقوق کیفری اروپا بودند و از سوی دیگر، مراقب عدم مغایرت این قوانین با احکام فقهی طبق نظر فقها بودند. در عین حال، جلب نظر فقها مبنی بر سازگاری قوانین نوین با فقه برای آنان از اهمیت بسیار برخوردار بود. پرسش مطرح در خصوص مجازات­های این دوران همچون «مقررات دستورالعمل نظمیه» که معروف به «کتابچه قانونی کنت» است، این است که نخست، چه گفتمان‌هایی در متن کیفرهای این دوره حاضر بوده و دوم، کدام‌یک از این گفتمان­ها، گفتمان غالب است. مسئله اصلی پژوهش، تبیین نقش و تأثیر گفتمان­های حاضر در متن تحولات کیفر در قانون کنت است. در این مقاله با استفاده از روش کیفی تحلیل گفتمان پدام به تحلیل گفتمانی کیفر «مقررات دستورالعمل نظمیه» کنت پرداخته شده است. یافته­های مقاله بیانگر حضور سه گفتمان «مدرنیسم کیفری»، «سنت کیفری سلطنتی» و «سنت کیفری شرعی» در متن تحولات کیفری این عصر است. البته گفتمان غالب بر تحولات کیفر در این عصر، گفتمان «مدرنیسم کیفری» است که به دلیل نفوذ گفتمان­های سنتی شرعی و سلطنتی و همچنین بدبینی به مساوات و حریت، عقیم مانده است. تمایز مؤلفه­­های اصلی این سه گفتمان از یکدیگر به این نحو است که مؤلفه‌های اصلی گفتمان «مدرنیسم کیفری»، دموکراتیک شدن، علمی شدن، بازپروری و فایده­مندی کیفری است. همچنین مؤلفه اصلی گفتمان «سنت کیفری شرعی»، اخلاق‌گرایی کیفری است و مؤلفه‌های اصلی گفتمان «سنت کیفری سلطنتی» هم نابرابری افراد در برابر کیفر و غیر دموکراتیک بودن کیفر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The discourse analysis of the punishment on the verge of Mashruteh era

نویسندگان [English]

  • mohammad sadegh mohammadi ghahfarrokhi 1
  • Gholam hossein Elham 2
2 Faculty of Law and Political Science Department of Criminal and Criminology Law of Tehran university
چکیده [English]

In the initiation of "Mashruteh Revolution" ,legislators sought to adopt European criminal law and adopt the jurisprudence's view that criminal law was incompatible with jurisprudence. The question about punishments of this era, such as Conte's law, is what discourses were present in the context of the punishments of this era and which discourses dominated the discourse. The main issue of the research is to explain the role and impact of the present discourses in the context of penal developments in Conte's law. This paper deals with the discourse analysis of punishment in Conte's legal booklet using PDAM's qualitative discourse analysis method. The findings of the researcher in this article indicate the presence of three discourses of "criminal modernism", "royal criminal tradition" and "religious criminal tradition" in the context of Conte's criminal booklet developments; The influence of the traditional royal and royal discourse and the cynicism of equality and greed has been sterile. The main components of these three discourses are that the key components of the discourse of "criminal modernism" are rehabilitation and criminal utilitarianism; Is criminal ethics, and the main components of the discourse of the "royal criminal tradition" are the inequality of individuals with regard to the punishment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal though
  • Criminal modernism
  • Criminal religious tradition
  • criminal royal tradition
  • Mashruteh era
  • Conte's law booklet

مراجع

 

امین، حسن (1382) تاریخ حقوق ایران، تهران: انتشارات دایره‌المعارف.
آجودانی، ماشاالله (1384) مشروطه ایرانی، تهران، انتشارات اختران.
بروکس، تام (1395) مجازات، مترجم محمد علی کاظم نظری، تهران: انتشارات میزان.
بری دال، سون (1380) گزارش نظمیه تهران سال‌های 1912-1915، مترجم عبدالرضا بهادری، تهران: انتشارات دستان.
بشیر، حسن (1390) رسانه‌های بیگانه؛ قرابتی با تحلیل گفتمان، ج 1، تهران: انتشارات سیمای شرق.
بشیر، حسن (1391) رسانه‌های بیگانه؛ قرائتی با تحلیل گفتمان، ج 2، تهران: انتشارات سیمای شرق.
بشیر، حسن (1392) رسانه‌های بیگانه؛ قرابتی با تحلیل گفتمان، ج 3، تهران: انتشارات سیمای شرق.
بشیر، ‌حسن و عرفان پور، میلاد (1397) «تحلیل گفتمانی انتقاد اجتماعی در شعر شاعران انقلاب اسلامی»، مجله مطالعات فرهنگ ارتباطات، شماره چهل و یکم، دوره نوزدهم، صص 30-1.
بهرامی، عبدالله (1363) خاطرات، تهران: انتشارات علمی.
تبریزی، نظام العلما (1312 ق) حقوق دول و ملل تمدن (تحفه خاقانیه)، تبریز: بی‌نا.
حبیبی خوزانی، محمد (1388) گفتمان مشروطه اسلامی؛ بررسی زمینه‌های پیدایش و شکل‌گیری گفتمان مشروطه اسلامی در عصر مشروطیت ایران، تهران: انتشارات گام نو.
خزائی، یعقوب (1395) فرآیند ساخت‌یابی نهاد زندان از مشروطه تا پایان پهلوی اول، تهران: انتشارات آگه.
راوندی، مرتضی (1362) سیر قانون و دادگستری در ایران، تهران: نشر چشمه.
رایجیان اصل، مهرداد (1392) «حقوق جنایی و جرم‌شناسی در آیینه کتابچه قانونی کنت»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 62، صص 714-687.
رستمی، اسماء (1395) «تجزیه‌وتحلیل اندیشه کیفری در ایران امیرکبیر و پسا امیرکبیر تا دوران پیش مشروطه: مطالعه مقدماتی زایش و نوزایش مدرنیته کیفری در ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت.
رضاقلی، علی (1392) جامعه‌شناسی نخبه کشی، تهران: نشر نی.
سیفی قمی (تفرشی) مرتضی (1362) نظم و نظمیه در دوره قاجار، تهران: انتشارات یساولی (فرهنگسرا).
طالبوف، عبدالرحیم (1346) کتاب احمد، ادبیات آغاز مشروطیت، به کوشش باقر مومنی، تهران: سازمان کتاب‌های جیبی.
طالبوف، عبدالرحیم (1357) آزادی و سیاست، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات سحر.
علیخانی، علی‌اکبر و همکاران (1390) اندیشه سیاسی متفکران مسلمان، ج 9، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
غلامی، حسین (1395) کیفرشناسی؛ کلیات و مبانی پاسخ شناسی جرم، تهران: انتشارات میزان.
فیرحی، داود (1398) «روشنفکری دینی و مسأله ای به نام" نصّ" »، خاطرات سیاسی، شماره 4، صص 12-25.
قائمی‌نیا، علیرضا (1389) بیولوژی نص، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
کاپالدی، نیکولاس (1383) بنتام، میل و فایده‌گرایی، مترجم محمد. بقائی ماکان، تهران: انتشارات اقبال.
کتابچه قانونی کنت (بی‌تا) تهران: آرشیو کتابخانه ملی.
مراغه‌ای، حاج زین العابدین (1384) سیاحتنامه ابراهیم بیگ، به کوشش محمد علی سپانلو، تهران: انتشارات آگه.
مستشارالدوله، میرزا یوسف خان (1364) یک کلمه، به کوشش صادق سجادی، تهران: نشر تاریخ.
معتمد، محمدعلی (1351) حقوق جزای عمومی، ج 1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
نوربها، رضا (1375) زمینه حقوق جزای عمومی، تهران: کانون وکلای دادگستری.
یارمحمدی، لطف‌الله (1393) درآمدی به گفتمان‌شناسی، تهران: نشر کتاب هرمس.
 
ب. عربی
محلاتی، محمد اسماعیل (1377) رساله اللئالی فی وجوب المشروطه، در رسائل مشروطیت، به کوشش غلامحسین زرگری نژاد، تهران: انتشارات کویر.
 
ج. انگلیسی
Bentham, Jeremy (1948) An Introduction to The Principles of Morals and Legislation, New York: Hanfer Publication.
Campbell Black, Henry (2019) Black's Law Dictionary, BryanA. Garner, editor, West Group Publication.
Laclau. E & C. Muff (2001) Hegemony & Socialist Strategy, London: Verso Publication.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار