آثار حقوقی جعل امضای صادرکننده و ظهرنویس چک (مطالعه تطبیقی در نظام‌های حقوقی رومی- ژرمنی، کامن‌لا و حقوق ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه قم، قم ، ایران

2 دکترای حقوق خصوصی ، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

چکیده

در مرحله صدور یا انتقال چک، ممکن است امضای صادرکننده یا ظهرنویس جعل شده باشد. مطالعه تطبیقی نشان می‌دهد که رویکرد یا نحوه برخورد نظام‌های حقوقی با این قضیه و راه‌حل‌های آن‌ها در خصوص مسائل قانونی مختلفی که متعاقب آن در روابط میان صادرکننده، بانک پرداخت‌کننده، بانک وصول‌کننده، دارنده و سایر امضاکنندگان چک به وجود می‌آید تا حدودی متفاوت است.
در همه نظام‌های حقوقی اثبات جعلی بودن امضای شخصی که صادرکننده قلمداد شده است، منجر به رهایی او از تعهد ناشی سند تجاری است؛ اما در خصوص مبنای مسئولیت سایر امضاکنندگان ورقه تجاری اختلاف‌نظر وجود دارد. در فرض جعل امضای ظهرنویس، رویکرد نظام‌های کامن­لایی و رومی-ژرمنی در خصوص مالکیت چک و اولویت حمایت از «مالک واقعی ورقه تجاری» یا «انتقال گیرنده با حسن نیت»، کاملاً متفاوت است. این امر مسائل حقوقی پیچیده‌ای در روابط میان اطراف ورقه تجاری ایجاد نموده است که در این پژوهش به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Legal Effects of Forged Signatures of Cheque (Comparative Study in Civil Law, Common Law & Iranian Law)

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Abdipour Fard 1
  • Ali Fotuhi Rad 2
1 Associate Professor , Faculty of Law , University of Qom, Qom, Iran
2 pH.D in private Law
چکیده [English]

 In process of issuance and transfer of cheque, the signature of drawer or endorser may be forged. Comparative Study shows that the attitude of legal systems to this issue and their solutions with respect to different legal problems that will be arisen between banks, holder, drawer and secondary parties of the Cheque ,to some extent, are different.
In all legal systems, where it is proved that a signature of person who present as a drawer is forged, it causes to release drawer from responsibility. But regarding to the basis of  responsibility of  secondary parties, there are disagreements. In hypothesis of forged endorsement, the attitude of common law and civil law is striking different in respect to the cheque ownership and priority of legal protection from the "true owner" and " holder with goodwill". This matter causes some complicated legal problems in relationships between parties of a commercial document. We study these topics in those legal systems in a comparative way.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cheque
  • commercial document
  • Forged Signature
  • true owner
  • holder with goodwill
الف. فارسی
اخلاقی، بهروز(1369)، «چک در قلمرو حقوق تجارت بین‌الملل، دیدگاه‌های پیمان ژنو 1930»، مجله حقوقی، ش 13، 5-50.
اداره انتشار رویه قضایی کشور(1393)، مجموعه آرای قضایی دادگاه‌های تجدیدنظر (حقوقی)، مهر 1391، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
اسکینی، ربیعا(1392)، حقوق تجارت تطبیقی، تهران: انتشارات مجد.
اسکینی، ربیعا(1393)، حقوق تجارت، تهران: انتشارات سمت.
حسن‌زاده، حیدر(1393)، حقوق تجارت، اسناد تجاری، تهران: انتشارات مجد.
زندی، محمدرضا(1391)، رویه قضایی دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران(اسناد تجاری)، تهران: انتشارات جنگل.
ستوده تهرانی، حسن(1374)، حقوق تجارت، جلد سوم، تهران: انتشارات دادگستر.
صقری، محمد (1387) ، حقوق بازرگانی اسناد، دوره 2 جلدی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
عبدی­پور فرد، ابراهیم(1393)، مباحثی تحلیلی از حقوق تجارت، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
عبدی پور فرد، ابراهیم(1394)، حقوق تجارت جلد سوم، (اسناد تجاری)، تهران: انتشارات مجد.
کاویانی، کورش(1389)، حقوق اسناد تجاری، تهران: انتشارات بنیاد حقوقی میزان.
 
ب. عربی
ریپر و روبلو(2008)، المطوّل فی القانون التجاری، الجزء الثانی، ترجمه علی مقلد، بیروت: الموسسه الجامعیه للدراساتو النشر و التوزیع.
صدر، محمدباقر(1429)، البنک اللاربوی فی‌الاسلام، قم: مرکز الابحاث و الدراسات للشهید صدر.
 
ج. لاتین
 
Bar, Christian von, Clive, Eric, (2009), Principles,Definitions and Model Rules of European Private Law (CFR), Vol.5,Munich,Sellier.
Beale, H, G, Chitty on Contracts, (1999) 28Ed, Vol. 2, Specific Contracts, London, Sweet & Maxwell.
Borrie, Gordon, (1988), Commercial Law, 6th ed, London, Butterworths.
Clarkson, Kenneth A, Miller, Roger Leroy & Cross, Frank B, (2012), Business Law Text and Caces,12Ed, USA, South -Western, Centage Learning.
Clarkson, Kenneth A, Miller, Roger Leroy, Jentz, Gaylord A & Cross, Frank B, (2009), Business Law, 11Ed, USA, South -Western, Centage Learning.
Corley, Robert N & Shedd, Petter J, (1989), Principles of Business Law, Prentice Hall, New Jersey.
Geva, Benjamin, (2000), "Forged check endorsement losses under the ucc: the role of the policy in the emergence of law merchant from common law", osgoode hall law school of york university, Vol 45, No 4, 1733- 1788.
Geva, Benjamin, (2012) "Forgery losses: banking be ware? « National Banking Law Review, Vol 31, No 6, 91-93.
Gordon, Borrie, (1988), Commercial Law, 6th Ed, London, Butter worths.
Greene, Peter R & Osborne, Michael, (2005), the substantial difference between Canada and US in handling cheque claims, Canada, Torento, Ontario.
Judge, Stephen, (1999) Business Law, 2th Ed, London, Macmillan Press.
Kessler, Friedrich, (1938) "Forged endorsements", Yale Law School Legal Scholarship Repository, Vol 47, No 6, 863-897..
Lando, Ole, (2003), Principles of European Contract Law, Part 3, Hague, Kluwer Law International.
Lawrence, William. H, (2002) Understanding Negotiable Instruments and Payment Systems, Lexis Nexis.
Mann, Richard A & Roberts, Barry S, (2012), Business Law, 15Ed, USA, South -Western, Centage Learning.
McJohn, Stephen. M, (2012), The Glannon Guide to Commercial Paper and Payment Systems, 2th, New York, Wolters Clower Iaw & Business.
Miller, Roger Leroy & Jentz, Gaylord A, (2010), Business Law Today, 8th Ed, USA, South -Western, Centage Learning.
Schmidt, Donald, (1978), "In Defense of U.C.C, 3-419", Note Dame Law Review, Vol 53, No 5,972-984.
Turner, Paul & Wunnicke, (2003), Dian, Managing the Risks of Payment Systems,New Jersey, Wiely and Sons.
Wagner, James A, (1973), "Negotiable Instruments- Forged Endorsements Liability of Payor Bank and Collecting Banks UCC", Akron Law Review, Vol 7:1,158-164.
Woodward Jr,William J, (1973),"Santa Clara University School Unavailable to a Collecting or Payor Bank as a Defense to an Action in Conversion by the True Owner for Paying Out the Face Value of the Instrument on a Forged endorsement. Cooper v.Union Bank", 9 C al. 3d 123, 507 P.2d 609, 107 C al.Rptr, Santa Clara Law,Vo 5, 319-335.
Young, Robert E, (1976), "Commercial Law, Conversion Liability of Collecting Bank to Payee of a Negotiable Instrument and the Defense of Uniform Commercial Code Section 3-419", Missouri Law Review, Vol 41, No 1, 99-107.