2024-03-28T17:16:07Z
https://jls.shirazu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=918
مطالعات حقوقی
1397
10
4
معاونت در ارتکاب فعل متخلفانه بینالمللی دولت در طرح مسئولیت بینالمللی دولت 2001
مهدی
حدادی
در نظام بینالمللی در مواردی دولتها بدون کمک سایر دولتها قادر به نقض تعهدات بینالمللی خود نیستند. لذا در نقض یک تعهد بینالمللی، با دولت مباشر و دولت معاون روبرو هستیم. از طرف دیگر، مبنای طرح مسئولیت بینالمللی دولت ناشی از فعل متخلفانه بینالمللی 2001 بر مسئولیت مستقل استوار است. سؤال این است که مسئولیت دولت معاون در این طرح بر چه مبنایی استوار است؟ در صورت احراز مسئولیت دولت معاون، وی به چه میزان در جبران خسارت زیاندیده سهیم خواهد بود؟ پاسخ ما این است که به اعتقاد کمیسیون حقوق بینالملل، حقوق بینالملل معاصر قاعده عام معاونت را پذیرفته است. در ماده 16 طرح، این قاعده اولیه از سوی کمیسیون با شرایطی در میان قواعد ثانویه تدوین شد. علیرغم تلاش ارزشمند کمیسیون حقوق بینالملل، از یک طرف شرط تعهدات بینالمللی مشترک میان دولت معاون و دولت مباشر مانع از عمومیت قاعده شده و از سوی دیگر مسئله نتایج حقوقی این نوع مسئولیت و توزیع مسئولیت میان دولت مباشر و معاون در طرح و تفاسیر کمیسیون حقوق بینالملل مبهم باقی مانده است.
جبران خسارت
قاعده اولیه
قواعد مسئولیت بینالمللی
مسئولیت اشتقاقی
معاونت
2019
02
20
1
30
https://jls.shirazu.ac.ir/article_5116_2aa39aa4ddb12c6ee574c287113749b9.pdf
مطالعات حقوقی
1397
10
4
رمانتیسیسم حقوقی: ساوینی و مفهوم volkgeist در حقوق
مسعود
زمانی
ظهور ساوینی مقارن بود با اوج عقلگرایی طبیعی در ساحت تفکر حقوقی اروپا. مکتب طبیعیگرا واقعی بر نقش اجتماع در شکلگیری قوانین نمیگذاشت و برای تاریخ یک ملت در شکلگیری حقوق ارزشی قائل نبود. در چنین فضایی بود که ساوینی از روح جمعی برآمده از تاریخ یک ملت و نقش آن در ایجاد حقوق صحبت به میان آورد. ساوینی گفتمانی جدید در دنیای حقوق ایجاد کرد که وفق آن حقوق مانند زبان هر ملت یک پدیده منحصر به فرد اجتماعی-تاریخی و نه صرفاً عقلی و جهانشمول محسوب میشود. با این وجود عقاید ساوینی در نهایت ابهام و پیچیدگی مطرح شدهاند. در این میان، آنچه بیش از دیگر مفاهیم مطروحه از سوی ساوینی شگفتی حقوقدانان را موجب شده است، مفهوم volkgeist است که نویسندگان فارسی زبان با قدری مسامحه از آن با عنوان روح جمعی ملت یاد کردهاند؛ اما فیالواقع volkgeist ساوینی به چه معناست و خاستگاه تاریخی این مفهوم چیست؟ این نوشتار میکوشد در چارچوبی توصیفی-تحلیلی از معنی volkgeist در نظر ساوینی پرده بردارد. با ایضاح این مطلب، در پایان مشخص خواهد شد که ساوینی بیش از آنکه حقوقدانی تاریخ گرا باشد، آغازگر نوعی رمانتیسیسم حقوقی است.
تاریخ
ثیبوت
حقوق رم
روح جمعی
رمانتیسیسم
ساوینی
کانت
مکتب تاریخی
2019
02
20
31
58
https://jls.shirazu.ac.ir/article_5129_be8e9094d52ca4bc3979466d2719139f.pdf
مطالعات حقوقی
1397
10
4
نقش فرهنگ سازمانی شرکتها در ارتکاب جرائم زیست محیطی؛ نمونه پژوهی کارخانههای مشهد
باقر
شاملو
حمیدرضا
دانش ناری
پژوهش پیشرو با هدف ارزیابی نقش فرهنگ سازمانی شرکتها در ارتکاب جرائم حوزه زیستمحیطی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارگران شش کارخانه دارای بیشترین نرخ جرائم زیستمحیطی در مشهد تشکیل میدهند که از این میان، با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای متناسب 252 نفر به عنوان حجم نمونه نهایی انتخاب شدند. ابزار جمعآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی محتوایی و صوری آن با استفاده از نظرات سه متخصص تأیید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 83/0 محاسبه شد. بر اساس یافتهها، اثرگذاری اهداف سازمان بر فعالیتهای کارگران بیشتر از سطح متوسط است و بین نمرات نقش فرهنگ سازمانی بر فعالیتهای کارگران بر حسب جنس، تحصیلات، سابقه کار، سن، وضعیت تأهل، تحت پوشش بیمه بودن و سابقه کیفری تفاوت معناداری وجود ندارد. نتایج حاصل از آزمون فریدمن در مورد تأثیر ابعاد سهگانه نقش فرهنگ سازمانی بر ارتکاب جرائم زیستمحیطی نشان داد که انتقال فرهنگ سازمانی بالاترین رتبه و یادگیری سازمانی پایینترین رتبه را به خود اختصاص داده است.
انتقال فرهنگ
تشویق و تنبیه سازمانی
جرائم زیستمحیطی شرکتها
فرهنگ سازمانی
یادگیری فرهنگ
2019
02
20
59
97
https://jls.shirazu.ac.ir/article_5128_d295eab15750e96b9101def65dbf1f5e.pdf
مطالعات حقوقی
1397
10
4
بررسی مفهوم رویههای اساسی در حقوق اساسی
فردین
مرادخانی
قانون اساسی به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی حقوق عمومی، مفهومی چندوجهی است. قانون اساسی بهجز متن مکتوب، لایههای دیگری نیز دارد که به آنها اصول نانوشته قانون اساسی میگویند. این اصول حوزه وسیعی را شامل میشوند که یکی از اساسیترین آنها مفهوم رویههای اساسی هستند. این مفهوم در کشورهای داری سنت نوشته و سنت نانوشته وجود دارد. فهم قانون اساسی بدون شناخت این مفاهیم کلیدی ناقص است. این مقاله کوشش میکند با طرح پرسش از مفهوم رویههای اساسی با روش توصیفی و تحلیلی وجوه مختلف این مفهوم اساسی را روشن کند و ضمن نشان دادن پیچیدگی این مفهوم مبانی نظری، کارکردهای آن و ارتباط آن با مفاهیم همعرض را مورد بررسی قرار داده است.
حقوق اساسی
رویههای اساسی
عرف اساسی
قانون اساسی
2019
02
20
99
127
https://jls.shirazu.ac.ir/article_5132_75254bb81c89fd0c8010c92ab6dc2a02.pdf
مطالعات حقوقی
1397
10
4
نگاهی نو به حکم وصیّت به ثلث
حمید
مسجدسرائی
مصطفی
جبّاری
در فقه و قانون مدنی، نفوذ وصیّت به بیش از ثلث منوط به اجازه ورثه دانسته شده است؛ اگرچه درباره­ زمان نفوذ اجازه ورثه در فقه اختلاف نظر وجود داشته و قانون مدنی آن­ را به اجمال و ابهام گذاشته و از آن گذشته است. اما این نوشتار- که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای انجام شده است- در پی یافتن پاسخ به این سؤال است که آیا وصیّت امری تعبّدی یا توقیفی بوده که نفوذ آن در بیش از ثلث، منوط به اجازه ورثه است یا آن­که می­توان آن را امری موردی و قضایی تلقّی کرده و نه تنها وصیّت به بیش از ثلث، بلکه گاهی حتی به مقدار ثلث را نیز نافذ ندانست؟ ادّعای نویسندگان آن است که می­توان وصیّت را از حوزه احوال شخصیّه خارج دانست و آن را امری قضائی تلقّی کرده و بسته به اوضاع و شرایط اقتصادی، روحی و عاطفی ورثه و نیز تعداد آنان و مقدار ما­ترک و نیز وضع مالی و اقتصادی موصی­له یا موصی­لهم متغیّر دانست و در نتیجه، پذیرفت که وصیّت از یک رابطه انحصاری بین موصی و موصی­له در می­آید و این نهاد دادرسی و دادرس است که در خصوص اعمال آن به اندازه ثلث و گاه به کمتر از ثلث، تصمیم می­گیرد.
اجازه ورثه در وصیّت
نفوذ وصیّت
وصیّت
وصیّت به ثلث
وصیّت مازاد بر ثلث
2019
02
20
129
158
https://jls.shirazu.ac.ir/article_5133_99e3a94ac3ecbb72e8b8a947cba41206.pdf
مطالعات حقوقی
1397
10
4
واکاوی حقیقت عقد صلح و معیارهای توصیف عقود معین به صلح
محمد
منصوری
محمد مهدی
الشریف
سید محمد صادق
طباطبایی
در بین عقود معین، عقد صلح از این ویژگی منحصر به فرد برخوردار است که میتواند نتیجه معاملات دیگر را افاده کند، بدون اینکه احکام اختصاصی آن عقود بر آن حکومت کند. ابهام در معنای صلح از یک سو و امکان جانشینی صلح در مقام سایر عقود، تمییز صلح از عقد معینی که صلح در مقام آن واقع شده را به مسئلهای چالشبرانگیز مبدّل کرده است. به همین جهت، هدف این مقاله پاسخگویی به این دو سؤال است: نخست، حقیقت صلح چیست؟ دوم، معیارهای توصیف عقد به صلح زمانی که در مقام عقود معین واقع میشود کدام است؟ پس از بررسی و تحلیل آراء فقهاء و حقوقدانان در این زمینه میتوان دریافت حقیقت صلح به لحاظ ثبوتی چیزی جز تسالم و تراضی نیست. در مقام اثبات هر جا طرفین از عنوان صلح استفاده کنند، به دلیل شمول قلمرو صلح، قرارداد را باید صلح قلمداد کرد.در مواردی نیز که طرفین از عنوان صلح استفاده نکردهاند و در توصیف عقد بین قالب صلح و یکی دیگر از عقود معین تردید باشد، چنانچه عقد مبتنی بر مسامحه بوده یا در مقام حل یک نزاع واقع شده باشد انتخاب جانب صلح ترجیح دارد.
تسالم
توصیف عقد
دلالت سیاقی
ظهور لفظی
عقد صلح
عقود معین
2019
02
20
159
188
https://jls.shirazu.ac.ir/article_5134_e8e7673b31112220a2d26a90df08ecfd.pdf
مطالعات حقوقی
1397
10
4
تحلیل انتقادی نحوه اثبات ارکان مسئولیت مدنی اداره در چارچوب ماده 10 قانون دیوان عدالت اداری
آیت
مولائی
حسن
لطفی
در چارچوب «نظریه مسئولیت مبتنی بر تقصیر»، ارکانی برای خسارت، همچون عمل زیانبار و خسارت متصور است. قضات دادگاه­ها در مقام احراز خسارت، ناگزیر از بررسی و احراز هر یک از این ارکان به­صورت مستقل و جداگانه­ هستند به­نحوی که نقصان در هر یک از آنها، امتناع در مسئولیت مدنی را موجب می­گردد. نوشتار حاضر با درک چنین اهمیتی، از منظر حقوق عمومی، در صدد تحلیل حقوقی نحوه اثبات ارکان مسئولیت مدنی اداره در نظام حقوقی ایران از دیدگاه آسیب­شناسی است. بنابراین با استفاده از روش تحقیق توصیفی­ـ­تحلیلی موضوع را به بحث گذاشته و چنین نتیجه­گیری شده است: هر چند با اصلاح تبصره یک ماده 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، ظاهراً قانونگذار در پی ارجاع موضوعِ خسارت به دادگاه­های دادگستری بوده است اما باید گفت که اولاً دیوان عدالت اداری همچنان در چارچوب «نظریه مسئولیت مبتنی بر تقصیر»، واجد صلاحیت رسیدگی به دو رکن: «فعل زیانبار و تقصیر» است. ثانیاً استدلال­های ناظر بر «غیر حقوقی بودن» و «غیر ترافعی بودن» دیوان عدالت اداری محل ایراد جدی است. لذا شایسته است «مسئولیت مدنی اداره» در صلاحیت «دیوان عدالت اداری» باشد.
مسئولیت مدنی اداره
خسارت
ارکان مسئولیت مدنی
2019
02
20
189
218
https://jls.shirazu.ac.ir/article_5131_e69f927d2e563f7d7a7fed48a4892ca2.pdf
مطالعات حقوقی
1397
10
4
ساخت و راهاندازی سد ایلیسو در ترکیه و پدیده ریزگردها در ایران: اولویت اصول مرتبط با حقوق بینالملل محیط زیست
علی
نواری
احداث سدهای بزرگ بر روی رودخانههای بینالمللی در قالب پروژههای تولید نیروی برق-آبی دارای آثار متعددی است که لزوم رعایت مقررات حقوق بینالملل محیطزیست، یکی از ابعاد مهم آن محسوب میشود. در مواردی که احداث یک سد در قلمروی سرزمینی یک دولت، با احتمال فراوان، آثار عمده و مخرب فرامرزی برای محیطزیست سایر دولتها ایجاد میکند، تقابل ادعاهای متعارض، امری اجتناب ناپذیر است. درحالیکه دولت سازنده سد، به منافع حاصل از احداث آندر چارچوب اصل صلاحیت سرزمینی خود استناد میجوید، دولتهای همسایه ممکن است ادعای آثار زیانبار فرامرزی سد را برای محیطزیست خود مطرح کرده و خواستار رعایت مقررات مرتبط حقوق بینالملل محیطزیست باشند. در ارتباط با سد ایلیسو، ادعا شده و احتمال میرود ساخت و بهرهبرداری از این سد، در تشدید پدیده ریز گردها در کشورهای همسایه بهویژه ایران، اثرگذار باشد. سؤالی که مطرح میشود، این است که دولتها در اجرای پروژههای ملی از جمله احداث سد، چه اصولی از حقوق بینالملل محیطزیست را باید در اولویت و مورد رعایت قرار دهند؟ این مقاله تلاش میکند تا رویکرد نظام حقوق بینالملل را در اولویتبخشی به رعایت اصول حقوق بینالملل محیطزیست در اجرای پروژههای ملی تبیین کند.
حقوق بینالملل
دولت
ریزگردها
سد ایلیسو
محیطزیست
2019
02
20
219
261
https://jls.shirazu.ac.ir/article_5126_6e2ff79b7a64122edb9fc481e32f58a4.pdf